|
[[Ficheiro:Veterinary_SurgeonVeterinary Surgeon.jpg|300pxminiatura|dereita250px|miniatura|VeterinarioUn examinandoveterinario un gato.traballando]]
O '''veterinario''' é, segundo a [[Real Academia Galega|R.A.G.]], a persoa que se acha legalmente autorizada para profesar e exercer a [[veterinaria]].
A '''veterinaria''' é a [[ciencia]] que se dedica á prevención, control, erradicación e tratamento das enfermidades, traumatismos ou calquera outra agresión á saúde dos [[animalia|animais]], ademais do control da sanidade dos alimentos para o consumo humano.
O Médico Veterinario xa non se restrinxe á área da saúde animal, o seu campo é máis amplo que o estudo, diagnóstico e tratamento das enfermidades dos animais; pasou a desempeñar un notable papel nos sectores [[agroindustria]]l e [[Gandería|gandeiro]]. O veterinario recibe unha adecuada formación en materia de produción e control sanitario dos alimentos de orixe animal, froitas, verduras, hortalizas e cogomelos destinados a consumo humano (son os chamados Inspectores de Sanidade), incluída a conservación dos mesmos e toda a lexislación referente. Préstase especial atención a programas de saneamento gandeiro, control de animais salvaxes e de compañía e prevención e control de enfermidades de animais, especialmente daquelas transmisibles ao home.
A veterinaria tamén busca asegurar a calidade, cantidade e a seguridade dos alimentos a través do control da saúde dos animais e dos procesos que seguen para obter os seus produtos (tales como [[carne]], [[Ovo (alimento)|ovos]], [[leite]], [[coiro]], etc), así como a súa distribución, venda e preparación.
O veterinario colabora coa [[medicina]] humana na preparación de [[soro]]s e [[vacina]]s, nutríndose mutuamente ambas profesións. É importante tamén a participación no control do [[medio ambiente]] a fin de garantir os equilibrios biolóxicos da natureza e defendendo a [[saúde]] do home.
== Historia ==
A veterinaria é tan antiga como a conexión que os seres humanos realizaron cos animais. A ''ars veterinaria'' estaba referida no ''Papiro de Kahoun'', de preto de 4 mil anos antes de Cristo, atopado en [[1890]], no [[Exipto]]. Os códigos [[Eshn Unna]] (1900 a.C.) e de [[Código de Hamurabi|Hamurabi]] (c. 1700 a.C.), na Babilonia, traen referencias ao pago e atribucións dos ''médicos dos animais''.
Entre as funcións que poden realizar estes profesionais pódense destacar as de observación, interpretación e [[diagnóstico]] da [[patoloxía]] dos animais, mellorar o [[rendemento]] animal e a [[gandería]] produtiva, vixiar a fabricación e posta en circulación dos produtos alimenticios de orixe animal destinados ao consumo humano, analizar o comportamento dos animais, a [[investigación]] e a [[docencia]].
Na [[Grecia Antiga]], a profesión, entón chamada de ''hipiátrica'', data do século VI a.C.; xa en [[Roma Antiga|Roma]] algúns tratados foron dedicados á enfermidades animais, como os de ''Cato'' e de ''Columella''.
En xeral poderíase dicir que a [[veterinaria|profesión veterinaria]] ocúpase do coidado e estudo da produción, explotación, medicina preventiva e curativa dos animais útiles ao home, das súas relacións hixiénico-sanitarias e da obtención, industrialización e tipificación dos produtos de orixe animal.
=== Apsirtos ===
[[Apsirtos]], considerado o Pai do Veterinario no Occidente, naceu en [[Clazómenas]], en [[300]], foi autor de 121 dos 420 artigos do tratado publicado o [[século VI]], en [[Bizancio]], chamado ''Hippiatrika''. Formado en Medicamento, en [[Alexandria]], foi o veterinario-xefe no exército de [[Constantino I o Grande|Constantino]].
=== SistematizaciónOrixe doda estudopalabra ===
[[Ficheiro:Picture 468.jpg|miniatura|250px|]]
Foi durante o reinado de [[Afonso V de Aragón]], en [[España]], cando o estudo básico tivo inicio; no goberno de [[Reis Católicos|Fernando e Isabel]], estableceuse o cargo de '''albeite'', curador de animais.
Esta palabra ten varias orixes posibles.
A orixe desta palabra é latino culto. ''Veterinarius'', segundo o escritor [[Catón]], era o coñecedor e practicante da arte de curar as ''veterinae'' ou ''veterina'', é dicir, as bestas de carga. O nome destes animais parece proceder de ''vetus'' (vello), porque se trataría de animais envellecidos, e polo tanto non aptos para xa para as carreiras nin para os carros de guerra e só útiles para o transporte. Outras fontes afirman que ''veterina'' puido nacer do verbo ''veho, vehere,'' de onde se derivaría vehículo, que significa precisamente transportar.
O seu estudo sistemático, con todo, só veu coa fundación da primeira escola de Medicina
Veterinaria, polo [[Francia|francés]] [[Claude Bougerlat]], en [[4 de agosto]] de [[1761]], á cal se seguiron o nacemento en Europa de outros centros, tales como as escolas de Viena (1768), Turín (1769) e Gôttingen (1771).
O '''albeite''' (palabra de orixe árabe) é a persoa que cura animais sen te-lo título de veterinario.
=== Modernidade ===
Recentemente a aplicación do Médico Veterinario ten expandindo por mor da disponibilidade de técnicas avanzadas de diagnóstico e de terapia para a maioría das especies animais, así como polos avances científicos noutras áreas, como a xenética, a [[biotecnoloxia]], a [[fisioloxia]], que proporcionan melloramentos nos sistemas de produción animal.
===Refraneiro===
En 1946, a [[Organización Mundial de Saúde]] ([[OMS]]), recoñecendo a necesidade de conciliarse, definitivamente, os inseparábeis preceptos da saúde humana coa saúde dos animais, recomendou que se crease unha sección de saúde veterinaria, que foi establecida o ano de 1949. Así define a [[OMS]], en 1951, a Saúde Pública Veterinaria: ''A Saúde Pública Veterinaria comprende todos os esforzos da comunidade que influencian e son influenciados pola arte e ciencia médico-veterinaria, aplicados á prevención da enfermidade, protección da vida e promoción do benestar e eficiencia do ser humano''.
* As amatas do meu burro fixeron de min albéitar.
* Ó albéitar non lle doe a carne de besta.
{{commons|Category:Veterinarians}}
En 1955 foron establecidas as seguintes actividades para esta área: o control e erradicación de [[zoonose]]s; a [[hixiene]] dos [[alimentos]]; os traballos de [[laboratorio]]; os traballos en [[bioloxía]] e as actividades experimentais.
[[Categoría:Bioloxía]]
[[ar:بيطار]]
== Veterinaria e saúde pública ==
[[az:Baytar]]
Coa comprensión pola ciencia da orixe e propagación de diversas enfermidades, tendo como [[vector]]es animais domésticos ou silvestres, así como para asegurar a propia integridade física dos animais, o Médico Veterinario pasou a ser importante coadxuvante nas políticas de saúde pública dos países. A propagación de enfermidades epidémicas, humanas ou animais, atopa na instalación de barreiras veterinarias que evitan a súa propagación un medio eficaz de control.
[[bg:Ветеринар]]
[[cs:Veterinární lékař]]
Aliado a iso, un dos campos da Veterinaria que está en grande ascenso é o da Defensa Sanitaria Animal, cuxos obxectivos son xustamente previr a ocorrencia de enfermidades exóticas, que poden ter graves impactos na saúde pública ou económicos nos animais, e controlar ou erradicar enfermidades endémicas.
[[cy:Milfeddyg]]
[[da:Dyrlæge]]
Algunhas destas enfermidades que poden ser citadas son, entre outras, a [[brucelose]], [[tuberculose]], [[cisticercose]], [[toxoplasmose]], [[salmonelose]], colibacilose, clostridioses, [[leptospirose]], campilobacteriose, listeriose, [[rabia]], [[scrapie]], [[encefalopatía esponxiforme bovina]] e a influenza aviaria ([[gripe aviaria]]) (todas elas potenciais [[zoonose]]s) enfermidades dos animais susceptibles de transmisión ao ser humano, ademais da [[febre aftosa]], pestes porcinas clásica e africana, anemia infecciosa equina, enfermidade de Newcastle, enfermidade de Aujezski, que son enfermidades de alto impacto económico e poder restritivo de mercado.
[[de:Tierarzt]]
[[en:Veterinary physician]]
Actualmente, son recoñecidas máis de cen zoonoses e incontábeis outras enfermidades infecto-contaxiosas dos animais que traen serias consecuencias económicas. Para combatelas, o Veterinario exerce unha vixilancia epidemiolóxica activa, actuando directamente no campo e controlando o tráfico de animais, realizando a inspección dos produtos de orixe animal (como derivados da carne, do leite, dos ovos, peixe e mel) e buscando sinais de enfermidades que poidan ser transmitidas ao ser humano ou que poidan indicar o estado sanitario dos rabaños.
[[eo:Veterinaro]]
[[fi:Eläinlääkäri]]
== Veterinaria e zootecnia ==
[[fr:Vétérinaire]]
[[Ficheiro:Camera calda.jpg|miniatura|250px|dereita|[[Ara ararauna]] en tratamento nunha cámara de calentamento.]]
[[gd:Bheat]]
Na área de produción animal ou [[Zootecnia]], o Veterinario traballa na formulación de dietas de animais, entre os cales o [[gado]] bovino, [[ovino]], [[caprino]], [[porcino]] e [[aves]] cuxa importancia destaca na produción de alimentos para o ser humano. Neste campo, o Médico Veterinario esdpecialízase en sectores do coñecemento como [[nutrición]], [[xenética]] e mellora animal, [[estatística]] e técnicas de manexo xeral, contribuíndo fortemente no desenvolvemento agrícola.
[[he:וטרינר]]
[[hr:Veterinar]]
== Veterinaria e medio ambiente ==
[[hu:Állatorvos]]
O veterinario participa, tamén, na área de estudos do [[medio ambiente]] e na protección ambiental. Neste campo, traballa en conxunto con outros profesionais, entre os cales están os ecólogos e biólogos, coa finalidade de estudar o comportamento dos animais silvestres, realizando investigacións, tendo relevancia sobre todo en animais mantidos en cativerio para fins reprodutivos, asistindo na súa reprodución, na tranquilización, [[anestesia]] e nas intervencións cirúrxicas, na prescrición dos diversos tratamentos e na definición da dieta máis adecuada para tales especies.
[[ia:Veterinario]]
[[id:Dokter hewan]]
== Animais domésticos ==
[[io:Veterinaro]]
Animais de compañía, particularmente [[can]]s e [[gato]]s, frecuentemente reciben coidado médico avanzado (próteses de cadril, cirurxías de catarata, marcapasos cardíacos e outros moitos procedementos avanzados que se supón son aplicados soamente en medicina humana). Todo depende da disponibilidade da [[tecnoloxía]] e tamén do dominio do procedemento por parte do veterinario, unha vez que hoxe en día a Veterinaria xa está subdividida en diversas especialidades, como a [[medicina]] humana ([[oftalmoloxia]], [[ortopedia]], [[oncoloxia]], [[endocrinoloxia]], [[dermatoloxia]], [[acupuntura]], etc.).
[[ja:獣医師]]
[[ko:수의사]]
Na área de animais de produción, como gado bovino, ovino e caprino, que non teñen valor emocional moi grande, os tratamentos e as operacións caras non son moi usadas, sendo destinados en xeral só aos animais de gran valor económico (como os reprodutores, campións, etc.).
[[nl:Dierenarts]]
[[nn:Veterinær]]
Os científicos que traballan na área de Veterinaria son moi importantes en investigación [[farmacia|farmacolóxica]], [[química]] e [[bioloxía|biolóxica]].
[[no:Veterinær]]
[[pl:Lekarz weterynarii]]
== Véxase tamén ==
[[ru:Ветеринар]]
=== Ligazóns externas ===
[[sh:Veterinar]]
{{Commonscat|Veterinary Medicine}}
[[si:පශු ශල්යවේදී]]
* [http://www.cfmv.org.br/ Consello Federal brasileiro de Médico Veterinario]
[[simple:Veterinarian]]
[[sk:Veterinár]]
[[Categoría:Ciencias agrarias]]
[[sv:Veterinär]]
[[Categoría:Veterinaria|Veterinaria]]
[[th:สัตวแพทย์]]
[[antl:AlbeiteríaBeterinaryo]]
[[uk:Лікар ветеринарної медицини]]
[[ar:طب بيطري]]
[[wa:Årtisse (veterinaire)]]
[[be:Ветэрынарыя]]
[[zh:兽医]]
[[bg:Ветеринарна медицина]]
[[bs:Veterinarska medicina]]
[[ca:Veterinària]]
[[cs:Veterinární lékařství]]
[[csb:Weterinarnô medicyna]]
[[de:Veterinärmedizin]]
[[en:Veterinary medicine]]
[[eo:Veterinara medicino]]
[[es:Veterinaria]]
[[et:Veterinaaria]]
[[eu:Albaitaritza]]
[[fa:دامپزشکی]]
[[fi:Eläinlääketiede]]
[[fiu-vro:Eläjäarstitiidüs]]
[[fr:Médecine vétérinaire]]
[[he:רפואה וטרינרית]]
[[hi:पशु चिकित्सा विज्ञान]]
[[hr:Veterina]]
[[ia:Medicina veterinari]]
[[id:Kedokteran hewan]]
[[io:Veterinarala medicino]]
[[it:Veterinaria]]
[[ja:獣医学]]
[[kk:Ветеринария]]
[[ko:수의학]]
[[lt:Veterinarija]]
[[ml:വെറ്ററിനറി]]
[[nl:Diergeneeskunde]]
[[no:Veterinærmedisin]]
[[pl:Medycyna weterynaryjna]]
[[pt:Medicina veterinária]]
[[ro:Medicină veterinară]]
[[ru:Ветеринария]]
[[sk:Veterinárna medicína]]
[[sl:Veterinarska medicina]]
[[sr:Veterina]]
[[sv:Veterinärmedicin]]
[[ta:கால்நடை மருத்துவம்]]
[[tg:Ветеринария]]
[[tr:Veteriner hekimliği]]
[[uk:Ветеринарія]]
[[vec:Veterinario]]
[[wa:Årtisyince]]
[[zh:兽医学]]
[[zh-min-nan:Siū-i-ha̍k]]
| 