Wikipedia

Gripe A (H1N1): Diferenzas entre revisións

Explorar o historial de forma interactiva
← Edición máis vellaEdición máis nova →
Contido eliminado Contido engadido
VisualTexto wiki
m Bot: Substitución automática de texto (-|thumb| +|miniatura| & -|thumbnail| +|miniatura|)
Liña 1:
[[Ficheiro:H1N1_map.svg|350px|miniatura|{{Lenda|#000000|Casos confirmados aos que sucedeu a morte}}{{Lenda|#FF0000|Casos confirmados}}{{Lenda|#FFA900|Casos non confirmados ou sospeitados}}
{{Atención|data=abril de 2011|Cómpre actualizar información}}
Véxase tamén: [http://maps.google.com/maps/ms?ie=UTF8&hl=gl&t=p&msa=0&msid=106484775090296685271.0004681a37b713f6b5950&ll=32.639375,-110.390625&spn=15.738151,25.488281&z=5 Mapa en vivo da gripe H1N1] e [http://maps.google.com/maps/ms?ie=UTF8&hl=gl&source=embed&msa=0&msid=109496610648025582911.0004686892fbefe515012&ll=53.14677,0.878906&spn=10.248613,19.775391&z=6 do virus H1N1].]]
A '''gripe A (H1N1)''' é un abrocho dunha nova cepa de [[virus]] [[H1N1]] de [[gripe]] que se comezou a detectar en marzo de [[2009]] nos [[Estados Unidos de América - United States of America|Estados Unidos]], pero que tivo as súas primeiras pegadas severas en abril dese ano en [[México]]. A cepa de virus da gripe A (H1N1) deriva parcialmente de catro subtipos de virus, un de gripe humana, outro de [[gripe aviaria]] e dous de [[gripe porcina]]<ref>[http://www.newscientist.com/article/dn17025-deadly-new-flu-virus-in-us-and-mexico-may-go-pandemic.html Deadly new flu virus in US and Mexico may go pandemic], ''[[New Scientist]]'', 24/4/09</ref> e transmítese directamente entre [[humano]]s.
 
== Historia ==
{{AP|Gripe A (H1N1)}}
A gripe é unha enfermidade vírica que causa entre 250.000 e 500.000 mortes cada ano, fundamentalmente entre a xente máis anciá, persoas con enfermidades crónicas e cativos. A gripe está causada por distintos subtipos de virus que mutan con facilidade. No caso concreto da gripe A (H1N1) non está clara a súa orixe. Unha teoría apunta a que cepas euroasiáticas de [[gripe aviaria]] viaxaran transportadas por aves migratorias ou por persoas ata [[Norteamérica]] e que alí se combinaron con cepas de gripe porcina en granxas. De aí saltarían posteriormente aos traballadores das granxas<ref>David Kirby, [http://www.huffingtonpost.com/david-kirby/swine-flu-outbreak----nat_b_191408.html Swine Flu Outbreak – Nature Biting Back at Industrial Animal Production?], ''[[The Huffington Post]]'', 26/4/09</ref>. As autoridades sanitarias mexicanas estableceron<ref>[http://www.jornada.unam.mx/2009/04/06/index.php?section=estados&article=030n1est Granjas Carroll provocó la epidemia de males respiratorios en Perote, según agente municipal], ''[[La Jornada]]'', 5/4/09</ref> que o inicial vector propagador da enfermidade foron as moscas das pozas próximas ás granxas de porcos Carroll, en [[Perote]] ([[Estado de Veracruz|Veracruz]]), que pertencen a unha filial da compañía estadounidense [[Smithfield Foods]]<ref>[http://www.grist.org/article/2009-04-25-swine-flu-smithfield/ Swine-flu outbreak linked to Smithfield factory farms], ''Grist'', 25/4/09</ref>.
 
O [[28 de marzo|28]] e o [[30 de marzo]] de [[2009]] dous nenos de 10 e 9 anos que vivían en [[condado de San Diego|San Diego]] e en [[Imperial]] (ambos os dous condados de [[California]]), caeron enfermos<ref>[http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/04/21/AR2009042103694.html New Strain of Swine Flu Investigated: Two Children in San Diego Area Had No Contact with Pigs], ''[[Washington Post]]'', 22/4/09</ref> de algo primeiramente identificado como [[gripe porcina]], se ben non tiveran contacto con [[porco]]s. Esa nova cepa foi axiña confirmada no veciño [[México]], con distintos casos de [[síntoma|sintomatoloxía]] semellante á gripe porcina. O primeiro falecemento relacionado coa gripe H1N1 do que se ten constancia tivo lugar no estado de [[Oaxaca]] o [[13 de abril]] de [[2009]]<ref>[http://fr.news.yahoo.com/3/20090426/twl-monde-grippe-porcine-1be00ca.html Grippe porcine: Mexico sous tension, le monde en alerte], ''[[Yahoo]]'', 27/4/09</ref>.
[[Ficheiro:AH1N1 in Galicia.png|miniatura|210px|{{Lenda|#000000|Mortes}}{{Lenda|#FF0000|Casos confirmados}}{{Lenda|#FFA900|Casos non confirmados ou sospeitados}}{{Lenda|#00FF00|Casos sospeitados inicialmente e logo rexeitados}}]]
 
Entre marzo e abril de [[2009]] foron detectados uns mil casos de posíbel gripe H1N1 nos Estados Unidos e en México, e foi particularmente letal neste segundo país, onde causou posiblemente 103 mortes, se ben só se confirmou que fosen causadas por este virus 20. A [[OMS]] advertiu nese mes de abril o risco de que a gripe H1N1 se convertese nunha [[pandemia]]. A finais do mes había xa unha cincuentena de posibles casos en [[Europa]], [[Sudamérica]], [[Oriente Medio]] e [[Oceanía]]. Os primeiros países en sufrir casos comprobados foron México, [[Estados Unidos de América - United States of America|Estados Unidos]] e [[Canadá]], e o primeiro país cun caso confirmado fóra de Norteamérica foi [[España]]. Tamén foi España o primeiro país en [[Europa]] onde se rexistrou un caso confirmado que non fose contaxiado directamente en [[México]] (o [[29 de abril]])<ref>[http://www.publico.es/espana/222343/sanidad/confirma/diez/casos/gripe/porcina/espana/seis/catalunya Sanidad confirma seis nuevos casos de gripe porcina en España], ''[[Público (España)|Público]]'', 29/04/2009</ref>.
A [[gripe A (H1N1)]] é unha enfermidade infecciosa, probablemente variante da [[gripe porcina]], que tivo como principal foco difusor [[México]]. Os seus primeiros casos detectáronse no sur de [[California]] o [[28 de marzo|28]] e o [[30 de marzo]] de [[2009]].
 
Finalmente, en agosto de [[2010]], a OMS declarou o fin da pandemia, quedando naquela data casos unicamente en [[Nova Zelandia]] e a [[India]]. Nos 16 meses que durou a epidemia de gripe A producíronse 18.449 mortes confirmadas en 214 países [http://www.elpais.com/articulo/sociedad/OMS/declara/fin/pandemia/nueva/gripe/elpepusoc/20100811elpepisoc_3/Tes].
O primeiro caso de '''gripe A (H1N1) en Galicia''' foi rexistrado o [[29 de abril]] de [[2009]] en [[Ourense]]<ref>[http://www.sergas.es/Noticias/DetalleNoticias.aspx?IdPaxina=40017&IdNoticia=2980 A Consellería de Sanidade estuda un segundo caso sospeitoso de gripe humana de orixe porcina en Galicia], web do [[Sergas]], 29/4/09</ref>, se ben non se confirmou ata varios días máis tarde<ref>[http://www.lavozdegalicia.es/sociedad/2009/05/04/0003_7694283.htm?idioma=galego A ourensá con gripe A continúa illada e con tratamento antiviral], ''[[La Voz de Galicia]]'', 3/5/2009</ref>. A paciente era unha moza que viñera de México.
 
=== Denominación ===
Con anterioridade e posterioridade rexistráronse casos de sintomatoloxía semellante, que durante un tempo foron considerados como casos posibles. O primeiro detectouse en [[Mos]]<ref>[http://www.lavozdegalicia.es/vigo/2009/04/27/00031240837460235702682.htm Detectado en el centro de salud de Mos el primer posible caso de gripe porcina en Galicia], ''[[La Voz de Galicia]]'', 27/4/2008</ref> o [[27 de abril]] de [[2009]], nun paciente masculino de mediana idade<ref>[http://www.sergas.es/Noticias/DetalleNoticias.aspx?IdPaxina=40017&IdNoticia=2977 A Consellería de Sanidade estuda un posible caso sospeitoso de gripe humana de orixe porcina], web do [[Sergas]], 27/4/09</ref>, que regresara uns días antes de [[México]]. O mesmo día confirmárase o primeiro caso de gripe mexicana en [[España]], en [[Almansa]] ([[Albacete]]), pero non estaban relacionados. O [[1 de maio]] apareceu outro novo caso sospeitoso na [[A Coruña|Coruña]]<ref>[http://www.sergas.es/Noticias/DetalleNoticias.aspx?IdPaxina=40017&IdNoticia=2988 A Consellería de Sanidade estuda un terceiro caso sospeitoso de nova gripe en Galicia], web do [[Sergas]], 1/5/09</ref>, tamén dunha persoa procedente do país norteamericano. Días despois confirmouse que os casos de Mos e da Coruña non gardaban relación coa gripe mexicana<ref>[http://www.sergas.es/Noticias/DetalleNoticias.aspx?IdPaxina=40017&IdNoticia=2992 Comunicado da consellería polo brote de gripe polo novo virus AH1N1], web do [[Sergas]], 2/5/09</ref>.
A rápida aparición desta enfermidade na vida pública levou a que coexistisen diversas denominacións para ela, máis ou menos inexactas: gripe porcina, gripe norteamericana, gripe americana, gripe H1N1, gripe humana de orixe porcina, gripe de orixe porcina<ref>[http://www.msc.es/servCiudadanos/alertas/comunicado280409.htmComunicado sobre el brote humano de gripe de origen porcino], Web do [[Ministerio de Sanidade e Política Social de España|Ministerio de Sanidade]]</ref>, nova gripe<ref>[http://www.msc.es/gabinetePrensa/notaPrensa/desarrolloNotaPrensa.jsp?id=1476 Comunicado sobre el brote humano de nueva gripe], Web do [[Ministerio de Sanidade e Política Social de España|Ministerio de Sanidade]]</ref>, gripe A(H1N1), nova gripe A(H1N1)<ref>[http://www.sergas.es/MostrarContidos_N3_T01.aspx?IdPaxina=62513 Novo virus da gripe A(H1N1), antes, gripe humana (H1N1) de orixe porcina], Web do [[Sergas]]</ref>, etc.
 
==Notas Tipoloxía ==
As autoridades estadounidenses identificaron que o virus da gripe A (H1N1) fora producido por unha inusual mestura de catro secuencias [[xenéticas]]: gripe humana, gripe porcina norteamericana, gripe porcina euroasiática e gripe aviaria norteamericana<ref>[http://www.newscientist.com/article/dn17025-deadly-new-flu-virus-in-us-and-mexico-may-go-pandemic.html title=Deadly new flu virus in US and Mexico may go pandemic], ''[[New Scientist]]'', 26/4/09</ref>. Esta mestura houbo de producirse nos porcos, dado que xa se demostrara previamente a facilidade coa que se producían estas mesturas de virus nestes animais<ref>Robert Roos, [http://www.cidrap.umn.edu/cidrap/content/influenza/avianflu/news/dec2007swine.html New swine flu virus supports 'mixing vessel' theory], 20/12/07</ref>. A causa desta remestura sería posiblemente a [[superinfección]] dun humano. O virus da gripe remestúrase con facilidade porque o seu [[xenoma]] está repartido en oito pezas.
{{Referencias}}
 
O [[GISAID]], Global Initiative on Sharing Avian Influenza Data, publicou rapidamente as secuencias do xenoma do virus detectado nos casos estadounidenses<ref>[http://platform.gisaid.org/dante-cms/live/struktur.jdante?aid=1131 GISAID]</ref>. As primeiras análises xenéticas detectaron que o xene da [[hemaglutinina]] (HA) era semellante ao da gripe porcina presente nos [[Estados Unidos de América - United States of America|Estados Unidos]] dende [[1999]], pero que a [[neuraminidasa]] (NA) e a [[matriz proteínica]] semella a de poboacións illadas de gripe porcina europea. Os xenomas identificados polo GISAID sinalan a presenza de gripe porcina, aviaria e humana na confección do novo virus, e moi probabelmente cepas distintas deses virus procedentes de diferentes áreas xeográficas<ref>[http://www.flutrackers.com/forum/showthread.php?t=100610 FluTrackers]</ref>.
 
Ao mesmo tempo, parecen existir diferenzas de comportamento do virus entre os casos rexistrados nos Estados Unidos e os rexistrados en México: mentres que no país anglosaxón non se produciron vítimas mortais e a gripe ten unha virulencia media, en México producíronse numerosos falecementos e a virulencia sería moi forte, ata sete veces a dunha gripe estacional normal.
 
== Vacinación e tratamento ==
Aínda que distintos países do mundo poden identificar o virus de forma negativa, por contraste con outras cepas, só hai dous centros no planeta que poden confirmar o virus cun procedemento de análise positiva: son o National Microbiology Laboratory de [[Winnipeg]] ([[Canadá]]) e mais o [[Center for Disease Control and Prevention]] (CDC) de [[Atlanta]] ([[Estados Unidos de América - United States of America|Estados Unidos]])
 
A [[vacina]] estacional de gripe humana (H1N1) non debería servir para a inmunización fronte á gripe H1N1<ref>[http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm58d0424a1.htm Update: Swine Influenza A (H1N1) Infections --- California and Texas, April 2009], USA Centers for Disease Control, 24/4/09</ref>. O virus é resistente á [[amantadine]] e [[rimantadine]], pero pódese combater con [[oseltamivir]] e [[zanamivir]]<ref>[http://www.abcnews.go.com/Health/Healthday/story?id=7415611&page=1 Swine Flu Cases Now Total 7: CDC], ''[[American Broadcasting Company|ABC News]], 24/4/09</ref>.
 
== Mortalidade ==
Mentres que a gripe humana tradicional ten unha mortalidade do 1 % (falece o 1 % das persoas enfermas infectadas polo virus), a taxa de mortalidade desta enfermidade en México estaría en torno ao 6,5 %. Como referencia, a [[gripe española]] de [[1918]], que matou 50 millóns de persoas en todo o mundo, tiña unha taxa de mortalidade do 2 %.
 
== Distribución ==
{{VT|Gripe A (H1N1) en Galicia}}
 
=== México ===
A gripe A (H1N1) tivo probablemente a súa orixe en [[México]] e este país tamén foi o máis afectado nos primeiros días. Ao cabo de quince días dende a primeira morte rexistrada (o 13 de abril), en México xa se superaran as 2.500 persoas probabelmente afectadas, e o país rexistraba o 75% dos posíbeis casos e a práctica totalidade dos falecementos: o [[29 de abril]] foran confirmados 7 falecementos por esta causa e supúñase a causa de 152 falecementos máis. O epicentro da enfermidade é a costa atlántica do centro do país, [[Tamaulipas]] e [[Estado de Veracruz|Veracruz]], e mais os estados colindantes: [[Aguascalientes]], [[Estado de San Luis Potosí|San Luis Potosí]], [[Zacatecas]], [[Hidalgo]], [[Oaxaca]], [[Estado de México]], [[Cidade de México]] e [[Estado de Morelos|Morelos]].
 
=== Resto de Norteamérica ===
Norteamérica concentrou a maior parte de casos sospeitosos, un 84%, a maior parte deles en México. Porén, foi nos [[Estados Unidos de América - United States of America|Estados Unidos]] e en [[Canadá]] onde a maior calidade dos sistemas de detección puido confirmar as sospeitas de virus en máis ocasións, e onde se rexistraron o maior número de casos probados: 55% do total mundial, contra o 25% de México. Ademais, en [[Texas]] produciuse o primeiro falecemento confirmado fóra de [[México]], dun bebé de 22 meses, se ben vivía en México e cruzárono pola fronteira para ser curado. Nesas dúas primeiras semanas a maior parte dos casos se concentraban no [[estado de Nova York]], que agrupaba a metade dos casos confirmados e a quinta parte dos casos posíbeis.
 
=== Europa ===
O [[27 de abril]] de [[2009]] as autoridades sanitarias [[España|españolas]] confirmaron<ref>[http://www.galiciae.com/nova/30018.html Confirmado en Albacete o primeiro caso de gripe porcina en Europa]</ref> o primeiro caso nese país, o dun mozo que estivera de viaxe en [[México]]. Tamén en España se rexistrou o [[29 de abril]] o primeiro caso de transmisión indirecta fóra de Norteamérica, é dicir, sen que a persoa afectada viaxase a [[México]]<ref>[http://www.publico.es/espana/222343/sanidad/confirma/diez/casos/gripe/porcina/espana/seis/catalunya Sanidad confirma seis nuevos casos de gripe porcina en España], ''[[Público (España)|Público]]'', 29/04/2009</ref>.
 
[[Gripe A (H1N1) en Galicia|En Galicia]] rexistrouse un primeiro caso posible en [[Mos]]<ref>[http://www.sergas.es/Noticias/DetalleNoticias.aspx?IdPaxina=40017&IdNoticia=2977 A Consellería de Sanidade estuda un posible caso sospeitoso de gripe humana de orixe porcina], web do [[Sergas]], 27/4/09</ref>. Seguíronlle posibles casos en [[Ourense]]<ref>[http://www.sergas.es/Noticias/DetalleNoticias.aspx?IdPaxina=40017&IdNoticia=2980 A Consellería de Sanidade estuda un segundo caso sospeitoso de gripe humana de orixe porcina en Galicia], web do [[Sergas]], 29/4/09</ref> e na [[A Coruña|Coruña]]<ref>[http://www.sergas.es/Noticias/DetalleNoticias.aspx?IdPaxina=40017&IdNoticia=2988 A Consellería de Sanidade estuda un terceiro caso sospeitoso de nova gripe en Galicia], web do [[Sergas]], 1/5/09</ref>, que non se chegaron a confirmar.
 
Ademais, confirmaron a existencia de casos probados o [[Reino Unido]], [[Alemaña]], [[Austria]], [[Suíza]], [[Irlanda]], [[Dinamarca]], [[Italia]], [[Francia]] e os [[Países Baixos]].
 
=== Oceanía ===
Un dos países con máis casos durante as primeiras semanas foi [[Nova Celandia]], que foi o primeiro país fóra de Norteamérica tanto polo número de casos probados como polo número de casos posíbeis, e o primeiro estado do [[hemisferio sur]] en rexistrar a enfermidade.
 
=== Asia ===
Nos países asiáticos o virus tivo pouca presenza nas semanas iniciais, e moi poucos países informaran da existencia de posíbeis casos. [[Israel]] foi o primeiro país en confirmar un caso, seguille [[Corea do Sur]], e ata o [[1 de maio]] non se confirmou o primeiro caso en [[China]] (en [[Hong Kong]]).
 
=== África ===
Nas primeiras semanas non houbo casos confirmados da enfermidade en África, e a penas sospeitas en [[Sudáfrica]].
 
=== América Central e do Sur ===
A fronteira sur de México foi máis resistente ao paso dos virus nas primeiras semanas. Os únicos países da área que confirmaran casos neses primeiros días foron [[Costa Rica]] e [[Perú]], se ben o caso peruano foi rexeitado posteriormente, e sempre como consecuencia de viaxes a México.
 
== Notas ==
{{Referencias|2}}
 
== Véxase tamén ==
=== Outros artigos ===
{{Commonscat|Swine flu}}
* [[H1N1]]
 
=== Ligazóns externas ===
* [http://www.sergas.es/MostrarContidos_N3_T01.aspx?IdPaxina=62513 Sergas.es]
* [http://www.msc.es/gl/servCiudadanos/alertas/gripePorcina.htm Ministerio de Sanidad y Política Social]
* [http://www.who.int/csr/disease/swineflu/en/index.html Gripe porcina], na [[Organización Mundial da Saúde]] {{En}}
* [http://ec.europa.eu/health/ph_threats/com/Influenza/novelflu_es.htm DG SANCO da Unión Europea]
* [http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/spanish/swineflu.html MedlinePlus]
 
[[Categoría:Doenzas infecciosas]]
 
[[ar:وباء إنفلونزا الخنازير 2009]]
[[az:Donuz qripi pandemiyası (2009)]]
[[bg:Грипна епидемия 2009, щам H1N1]]
[[ca:Pandèmia de grip per A(H1N1) de 2009]]
[[cs:Mexická prasečí chřipka]]
[[cy:Pandemig ffliw 2009]]
[[da:Influenzapandemien 2009]]
[[de:Pandemie H1N1 2009/10]]
[[el:Πανδημία γρίπης 2009]]
[[en:2009 flu pandemic]]
[[eo:Gripa pandemio de 2009]]
[[es:Pandemia de gripe A (H1N1) de 2009-2010]]
[[eu:2009ko A gripearen pandemia]]
[[fa:همه‌گیری جهانی آنفلوآنزای خوکی (۲۰۰۹)]]
[[fi:Vuoden 2009 influenssapandemia]]
[[fr:Grippe A (H1N1) de 2009]]
[[ga:Paindéim A (H1N1) 2009]]
[[gu:સ્વાઈન ફલૂ]]
[[ha:Cutar murar aladu]]
[[he:מגפת השפעת ב-2009]]
[[hr:Pandemija svinjske gripe 2009.]]
[[hu:2009-es influenzapandémia]]
[[hy:2009-2010 թթ. գրիպ H1N1 կամ խոզի գրիպ]]
[[id:Wabah flu babi 2009]]
[[is:Svínaflensufaraldurinn 2009]]
[[it:Pandemia influenzale del 2009]]
[[ja:2009年新型インフルエンザの世界的流行]]
[[ka:ღორის გრიპის პანდემია (2009)]]
[[ko:2009년 인플루엔자 범유행]]
[[ln:Gilípi ya Mexiko]]
[[lv:2009. gada gripas pandēmija]]
[[mg:Pandemia gripa A(H1N1)]]
[[ml:2009-ലെ പന്നിപ്പനിബാധ]]
[[nah:Huēyicocoliztli influenza A H1N1 xiuhpan 2009]]
[[nds:Swienegripp 2009]]
[[nl:Mexicaanse griep]]
[[no:Influensa A(H1N1)-pandemien 2009]]
[[pl:Pandemia grypy A/H1N1 w latach 2009-2010]]
[[pt:Pandemia de gripe A de 2009]]
[[rn:Akamangu H1N1 2009]]
[[ro:Gripa tip A(H1N1)]]
[[ru:Пандемия гриппа H1N1 в 2009 году]]
[[sah:2009 сыллаах H1N1 ыарыытын пандемията]]
[[sh:Pandemija svinjske influence 2009.]]
[[sk:Chrípková pandémia v roku 2009]]
[[sr:Пандемија грипа A (H1N1) 2009.]]
[[sv:H1N1-utbrottet 2009]]
[[te:స్వైన్ ఫ్లూ]]
[[th:การระบาดของไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ 2009]]
[[tl:Pandemya ng trangkaso ng 2009]]
[[tr:2009 domuz gribi salgını]]
[[uk:Пандемія грипу H1N1 (2009)]]
[[vi:Đại dịch cúm 2009]]
[[wuu:2009年甲型H1N1流感疫情]]
[[zh:2009年H1N1流感大流行]]
[[zh-min-nan:2009 nî liû-hêng-sèng kám-mō͘ toā-liû-hêng]]
[[zh-yue:2009年人類豬流感疫情]]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/wiki/Gripe_A_(H1N1)»