Partos: Diferenzas entre revisións

: ''Para o [[nacemento]] dun ser humano, véxase [[Parto]]''.

 

Os '''partos''' (en [[latín]], ''Parthi'') eran un pobo que fundou no [[século -III|século III a.C.]] un imperio no territorio do que hoxe en día é [[Irán]].

===Baixo os aqueménidas===

Os partos orixinalmente eran una tribo pertencente aos [[escita]]s, que se distinguían por seren criadores de cabalos, camelos bactrianos e por seren comerciantes da [[Ruta da seda]], co nome de [[parnos]] (parni ou aparni), e que residían no sueste do [[Mar Caspio]]. Despois de conquistar a provincia persa de [[Partia]] adoptaron o nombre de '''partos''', derivado deste lugar.

 

Como unha rexión habitada polos partos, Partia aparece por primeira vez como unha [[entidade política]] nas listas [[aqueménidas]] dos gobernos locais ("satrapías") baixo o seu dominio. Antes diso, os pobos da rexión parece que estiveran sometidos aos [[Medos]],<ref>Diakonoff, I. M. (1985): "Media I: The Medes and their Neighbours", in Gershevitch, Ilya, ''Cambridge History of Iran, 2''. Cambridge University Press, páx. 127.</ref> e textos [[asiria|asirios]] do [[século VII]] mencionan un país chamado ''Partakka'' ou ''Partukka'' (aínda que pode que non coincidira topograficamente co que logo foi Partia).<ref>Diakonoff, ''Op. cit.'' páx. 104.</ref>

 

===Baixo os seléucidas===

 

Despois da morte de Alexandre, na ''[[Partición de Babilonia]]'' do ano [[323]] a.C., Partia converteuse nunha rexión [[seléucida]] con [[Nicanor (sátrapa)|Nicanor]]. Fratafernes, o anterior gobernador, converteuse en gobernador de [[Hircania]].

==O Imperio parto==

Desde a súa base en Partia, os [[Imperio arsácida|arsácidas]] co tempo estenderon o seu dominio até incluír nel a maior parte do [[Irán|Gran Irán]]. Incluso cuando os arsácidas só esporadicamente tiveron a súa capital en Partia, a base do seu poder estaba alí, entre as familias feudais partas, de cuxo apoio militar e financeiro dependían os arsácidas. A cambio do seu apoio, estas familias recibiron amplas concesións de terra nos territorios conquistados adxacentes a Partia, que a nobreza parta entón gobernou como gobernadores provinciais. As máis grandes destas [[entidade política|cidades-estado]] foron [[Kuchan]], [[Semnán]], [[Gorgan]], [[Merv]], [[Zabol]] e [[Yazd]].

 

No ano [[141]] a.C., con [[Mitrídates I de Partia|Mitrídates I]] como rei, os partos engadiron [[Mesopotamia]] ao seu imperio. Mitrídates foi o primeiro en ostentar o título de "Sháh an Sháh" (Rei de reis).

Defender o Imperio dos nómades custoulle a vida a [[Fraates II de Partia|Fraates II]] e a [[Artabano I de Partia|Artabano I]].<ref>Schippmann, ''Op. cit.'', páx. 527.</ref>

 

Pouco despois do seu primeiro encontro cos romanos, o Imperio parto convértese en rival de [[Roma Antiga|Roma]] para conseguir a hexemonía ao leste do [[Mediterráneo]]. Unha infinidade de confrontacións militares caracterizou desde entón a relación entre os dous estados.

 

 

==Sociedade==

As cidades estado de "certo tamaño considerábel" existían xa en Partia tan cedo como no [[I]] milenio a.C., "e non só desde a época dos aqueménidas ou os seléucidas".<ref>Schippmann, ''Op. cit.'' páx. 532.</ref>