Marquesado de Santa Cruz de Ribadulla: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Xoio (conversa | contribucións)
Xoio (conversa | contribucións)
varios arranxos
Liña 5:
Os seus titulares foron:
 
* 1º# Andrés IbñáñezIbáñez de Mondragón
* 2º# Juan Ignacio de Armada y Mondragón
* 3º# Ignacio Antonio Armada y Salgado
* 4º# Juan Ignacio Armada y Mondragón
* 5º# Juan Ignacio Armada Mondragón y Caamaño
* 6º# Juan Antonio Armada Mondragón y Guerra
# Iván de Armada y Fernández de Córdoba
* 7º Luís Gonzaga Antonio José María Modesto de Armada y de los Ríos Enríquez
*# 8º Luis deLuís Gonzaga Armada y de los Ríos- Enríquez
* 9º# Alfonso Armada y Comyn, actual marqués.<ref>[http://www.geneall.net/H/per_page.php?id=163912 Geneall] Consultada o 18/4/2012.</ref>
 
== Historia ==
Liña 19:
A mediados do [[século XV]] vivía no lugar de Ortigueira, da parroquia de [[Santa Cruz de Ribadulla, Vedra|Santa Cruz de Ribadulla]], un nobre apelidado Abraldes, que tomou partido pola infanta [[Xoana a Beltranexa|Xoana de Castela]], alcumada ''a Beltranexa'', na guerra que esta mantivo contra a súa parente [[Isabel a Católica|Isabel]] pola coroa de [[Coroa de Castela|Castela]], como tantos señores galegos. Non daba creto aos dixomedíxomes e, segundo se conta, persignñándose, sentenciou:
{{cita|''"La hija de la reina, lo es del rey y a ella le pertenece la Corona de Castilla".''}}
 
Os [[Reis Católicos]], enterados, mandaron ''desmouchar'' a vella torre, o que era sinal de afrenta para o que nela vivía. Abraldes abandoou súa casa e nunca volveu. O seu fillo mandou construír, na parroquia de [[San Mamede de Ribadulla, Vedra|San Mamede de Ribadulla]], a ''casa de Guimaráns'', pazo que estaba máis cerca de Santiago, e ''sen torre'', pois nunca quixereon naquela familia volver a sufrir humillación.
[[Ficheiro:Catedral de Santiago-CapillaMondragon.jpg|thumb|esquerda|300px|'''Capela da Piedade''', máis coñecida como '''capela de Mondragón''', da [[Catedral de Santiago de Compostela|catedral de Santiago]], onde se poden ver, a ambos os lados, na parte superior da imaxe, as armas dos Mondragón, e do [[Marquesado de Santa Cruz de Rivadulla]].]]
Por aqueles nosanos apareceu por [[Santiago de Compostela|Santiago]] un clérigo influente, aberto e con diñeiro: Juan Ibáñez de Mondragón. Nomeado cóengo de Santiago, pronto aumentó a súa fortuna e adquiriu fama. Parece ser que un dos seus irmanáns era prelado en [[Roma]], e outro servía no Exército. A orixe da familia era o solar de Eremuzqueta, en terras [[Euzkadi|Vascongadas]]. Satisfeito na diocese de Santiago, poderosa, o caóengo decidiu afincarse en Compostela, para o que vendeu os bens de Mondragón e buscou unha casa no campo; a ''torre de Ortigueira'' estaba baleira e comprouna. Cambiou a súa estrutura e edificou unha capela, pois pombal e ciprés xa os tiña. Porén non vivía moito tempo en Santa Cruz: pasaba as tardes en primavera, puespois en verán adoitaba ir a tomar os baños a [[Noia]]. Comprou moitas terras para redondearampliar a finca, dotou á parroquia con xenerosidade e fundou un morgado electivo; pero a obra na que puxo maior empeño e diñeiro foi a construción da '''capela da Piedade''' (coñecida como [[Catedral de Santiago de Compostela#Capela de Mondragón|capela de Mondragón]]), na catedral, na que mandou que o enterraran. A finca de Santa Cruz tomou entón forma. Comenzouse a muralla que a rodea, e plantáronse viñas e oliveiras, así como uns bos cadros de limoeiros, cerca do bosque de carballos e castiñeiros. A horta era excelente, e dela enviábase a Santiago unha cesta todos os días, para a vivenda do cóengo. No andar principal da casa, o sobrado, había amplas estancias, incluíndo a cociña, quedando todo o baixo para o ganado e almacén do gran procedente dos foros. Ao cóengo sucedeno un sobriño, que seguiu comprando terras, e aumentou a biblioteca.
A finca de Santa Cruz tomou entón forma. Comenzouse a muralla que a rodea, e plantáronse viñas e oliveiras, así como uns bos cadros de limoeiros, cerca do bosque de carballos e castiñeiros. A horta era excelente, e dela enviábase a Santiago unha cesta todos os días, para a vivenda do cóengo. No andar principal da casa, o sobrado, había amplas estancias, incluíndo a cociña, quedando todo o baixo para o ganado e almacén do gran procedente dos foros. Ao cóengo sucedeno un sobriño, que seguiu comprando terras, e aumentou a biblioteca.
O primeiro marqués de Santa Cruz, Andrés de Mondragón era home de boa reputación e prestixio en Santiago, e foi designado rexidor da cidade: puxo orde na mesma, mellorou as fontes e amañou os parques. Parece que tivo a concesión do arbitrio do sal. Rescatou ao pobo de Santa Cruz de Ribadulla do tributo e vasalaxe a que estaban sometidos. O rei [[Carlos II de España|Carlos II]], o [[8 de marzo]] de [[1683]], fíxolle mercede do título de marqués de Santa Cruz de Ribadulla, premiando así os seus servizos. Como título previo tiña o de vizconde de San Xulián de Piñeiro.<ref>[http://www.euskalnet.net/laviana/gen_hispanas/armada.htm Euskalnet. Armada] {{es}} Consultada o 18/4/2012.</ref>
Liña 41:
** l. María Carlota Agustina Rosa de Armada y Fernández de Córdoba, nacida en Xixón o 28 de Agosto de 1841 e falecida en Madrid o 17 de Abril de 1848.
** 2. Álvaro Gonzalo etc., que segue a liña.
** 3. '''Iván de Armada y Fernández de Córdoba''', nacido en Madrid o 18 de febriero de 1845. Foi o '''VIVII Marqués de Santa Cruz de Ribadulla''', Doutor en Filosofía y Letras, Licenciado en Dereito e Cabaleiro Mestrante de Sevilla en 1868. Morreu en Santiago de Compostela o 4 de outubro de 1899.
** 4. Isabel Francisca de Armada y Fernández de Córdoba, nacida en Madrid o 5 de xullo de 1848. Foi desde 1906, por cesión do irmáno primoxénito, VI Marquesa de Canillejas, Grande de España. Casou dúas veces: a primeira o 29 de xullo de 1869 con José María de Vereterra y Lombán, Cabaleiro da Real Mestranza de Granada, e a segunda, en Deva, o 11 de Agosto de 1879 co seu cuñado Manuel de Vereterra y Lombán, natural de Oviedo, Cabaleiro da Real Mestranza de Granada, ex-Deputado a Cortes, Senador Vitalicio do Reino, Gran Cruz de Carlos III e Xentilhome de Cámara da S.M., con sucesión.
** 5. Fernando Cristóbal de Armada y Fernández de Córdoba, nacido en Xixón o 22-I-1850. Morreu párvulo.