Lingua dacia: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m Substitución de "Ver tamén" por " Véxase tamén" segundo WP:LE
Servando2 (conversa | contribucións)
arranxos
Liña 2:
|nome = Dacio
|corfamilia= Indoeuropea
|estados = rexión correspondente ás actuais [[RomeniaRomanía]], [[Moldavia]], parte de [[Ucraína]], [[Hungría]], [[Serbia]], e norte de [[Bulgaria]]
|extinción = probabelmente arredor do século VI AdC
|iso2=ine |iso3=xdc
Liña 12:
* os [[topónimo]]s, [[hidrónimo]]s, nomes propios (nomes de reis incluídos) e nomes dacios dunhas cincuenta plantas escritas por fontes [[Grecia|gregas]] e [[Antiga Roma|romanas]] (ver [[Lista de nomes dacios de plantas]]).
* as palabras do substrato contidas na moderna [[lingua romanesa]], a lingua falada hoxe en case todos os territorios que os dacios poboaron: hai [[Lista de palabras dacias|preto de 400 palabras]] de orixe descoñecida (como ''brânza'' = queixo, ''[[balaur]]'' = [[dragón]], ''vatrâ''= forno antigo de pan, etc.), algunhas das cales teñen [[cognado]]s en [[lingua albanesa|albanés]]. Estas palabras poderían provir dos restos do antigo dacio.
*[[Inscricións en dacio]]; ''Decebalus Per Scorilo'' é a maior inscrición coñecida. O poeta [[Antiga Roma|romano]] [[Ovidio]] afirmaba ter aprendido dacio tras ter sido exiliado a [[Tomis]] (hoxe [[ConstanzaConstanţa]]) en [[Dacia]]. Nas súas obras ''[[Tristes]]'' e ''[[Epistulae ex Ponto]]'' contaba que compuxo poemas en lingua dacia. Se os poemas existiron, non se preservaron.
 
==Distribución xeográfica==
Liña 21:
:Ver artigo principal: [[Evolución fonética do protoindoeuropeo ao dacio]].
 
As consoantes sonoras aspiradas ''*bh-'' e ''*dh'' en [[Protoindoeuropeolingua protoindoeuropea|PE]] convertéronse en sonoras: ''b'', ''d'' (dacio ''-dava'' < PE ''*dhe-'', "fixar, sistematizar", etc.). PE ''*b-'' permanece como ''b'' (dacio ''-balus''; ''kinuboila'' < ''-uboila'' < PE ''*abel-'', etc.), e ''*d'' permanece como ''d-'' (dacio ''Decebalus'' etc.).
 
Unha correspondencia atopada entre dacio e [[lingua tracia|tracio]] é unha variación de vogal, ''a'' (dacio)/''e'' (tracio): cfr. dacio ''Zalm-'' (< ''[[Zalmoxis]]''. Isto presupón que ''Zalm-'' en ''Zalmoxis'' deriva do PE ''*kel-'', "cubrir", e polo tanto coincide co mesmo étimo do tracio ''zelmis'', que seguramente deriva do PEÉ ''*kel-''. Porén, unha etimoloxía oposta afirma que ''Zalm-'' debería ser considerada unha variante de ''Zamol-'', do PE ''*dhghom-'', "terra"; esta derivación é rexeitada por outros lingüistas aducindo varias razóns, como que as fontes máis antigas testemuñan a forma ''Zalmoxis'', non ''Zamolxis''. Pero os partidarios do étimo ''*dhghom-'' apóianse no nome do deus terrestre [[lingua lituana|lituano]], ''[[Zjameluks]]''.), tracio ''zelmis'' (< PE ''*kel-'', "cubrir"), "pel, coiro"; dacio ''Zald-'' (< ''Zaldapa''), tracio ''zeltas'' (< PE ''*ghel-'', "resplandecer"); dacio reconstruído ''*barz-'' (< romanés ''barza'', "cegoña"), tracio ''Berz-'' (< ''Berzobis'', ''Berzana''; PE ''*bherəg-'', "branco"); v. Olteanu et al. Esta é unha das numerosas evidencias a favor da existencia dunha rama daco-tracia do indoeuropeo.