Lingua manx: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m r2.7.2) (Bot: Engado: lmo:Lengua Manx |
|||
Liña 30:
Hoxe en día, o manx sobrevive grazas a un pequeno número de persoas que o aprenderon como segunda lingua e que intentan potencialo fronte ao [[lingua inglesa|inglés]], a súa lingua materna. En 2001 un 2.2% da poboación da Illa de Man, 1.689 de 76.315 habitantes, aseguraba poder desenvolverse en manés, aínda que en graos diversos. Non foi até 2003 cando o goberno pasou a introducilo oficialmente na escola. Actualmente, o manés é segunda lingua nas escolas primarias e secundarias, na universidade da Illa e no centro de estudos de manés. Alén diso, unha escola privada, o [[Bunscoill Ghaelgagh]], ten o manés como lingua principal. Ademais, xa hai dúas ducias de rapazas e rapaces que teñen o manés como lingua materna.
== Historia ==
A lingua manx é unha [[lingua goideica]], estreitamente relacionada coa [[lingua irlandesa]] e a [[lingua gaélico escocesa]]. En xeral non son mútuamente intelixibles entre elas, aínda que os falantes das tres linguas encontran doado acadar competencia pasiva nas respectivas linguas e mesmo a falalas.
Ao igual que o gaélico escocés e o irlandés moderno, a lingua manx deriva de formas antigas do irlandés. A lingua máis antiga coñecida na [[Illa de Man]] foi unha forma da [[lingua británica]].
== Gramática ==
=== Fonoloxía ===
==== Consoantes ====
A lingua manx ten os seguintes [[fonema]]s [[consoante|consonánticos]]:
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
|+'''Fonemas consonánticos da lingua manx'''
|-
!
! colspan="2" | [[Consoante bilabial|Bilabial]]
! colspan="2" | [[Consoante labiodental|Labiodental]]
! colspan="2" | [[Consoante dental|Dental]]
! colspan="2" | [[Consoante alveolar|Alveolar]]
! colspan="2" | [[Consoante postalveolar|Postalveolar]]
! colspan="2" | [[Consoante palatal|Palatal]]
! colspan="2" | [[Palatalización|Palatovelar]]
! colspan="2" | [[Consoante velar|Velar]]
! colspan="2" | [[Consoante labiovelar|Labiovelar]]
! colspan="2" | [[Consoante glotal|Glottal]]
|-
! [[Consoante oclusiva|Oclusiva]]
| style="border-right-width: 0;" | {{IPA|p}} || style="border-left-width: 0;" | {{IPA|b}}
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | {{IPA|t̪}} || style="border-left-width: 0;" | {{IPA|d̪}}
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | {{IPA|tʲ}} || style="border-left-width: 0;" | {{IPA|dʲ}}
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | {{IPA|kʲ}} || style="border-left-width: 0;" | {{IPA|ɡʲ}}
| style="border-right-width: 0;" | {{IPA|k}} || style="border-left-width: 0;" | {{IPA|ɡ}}
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
|-
! [[Consoante fricativa|Fricativa]]
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | {{IPA|f}} || style="border-left-width: 0;" | {{IPA|v}}
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | {{IPA|s}} || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | {{IPA|ʃ}} || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | {{IPA|xʲ}} || style="border-left-width: 0;" | {{IPA|ɣʲ}}
| style="border-right-width: 0;" | {{IPA|x}} || style="border-left-width: 0;" | {{IPA|ɣ}}
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | {{IPA|h}} || style="border-left-width: 0;" |
|-
! [[Consoante nasal|Nasal]]
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" | {{IPA|m}}
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" | {{IPA|n}}
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" | {{IPA|nʲ}}
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" | {{IPA|ŋ}}
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
|-
! [[Consoante vibrante múltiple|Vibrante múltiple]]
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" | {{IPA|r}}
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
|-
! [[Consoante aproximante|Aproximante]]
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" | {{IPA|j}}
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" | {{IPA|w}}
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
|-
! [[Consoante lateral|Lateral]]
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" | {{IPA|l}}
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" | {{IPA|lʲ}}
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
| style="border-right-width: 0;" | || style="border-left-width: 0;" |
|}
== Mostra textual ==
| |||