El Carche: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Imxavitooh (conversa | contribucións)
m moveu "O Carxe - El Carxe" a "El Carche - El Carxe": Denominación oficial
Imxavitooh (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
Liña 1:
{| class="prettytable float-right" align=right style="width: 300px; font-size: 95%;"
|- style="background-color: #aaa; font-size: 110%;"
! colspan="2" | <big>OEl Carxe<big><br>''El CarxeCarche''
|-
| colspan="2" |
Liña 25:
|}
 
[[Ficheiro:Localització del Carxe a la Regió de Múrcia.svg|thumb|right|300px|Localización dode CarxeEl Carche na Rexión de Murcia]] [[Ficheiro:Nuclis de població del Carxe.svg|thumb|right|300px|Núcleos de poboación dode CarxeEl Carche]]'''OEl CarxeCarche''' (en [[lingua catalá|valenciano]]: ''el Carxe''; en [[lingua castelá|castelán]] e oficialmente: ''El Carche'') é unha serra pertencente os municipios [[Rexión de Murcia|murcianos]] de [[Abanilla]], [[Jumilla]] e [[Yecla]], no sueste de [[España]]. Ten catalogación de [[parque rexional]] e comprende tres núcleos de poboación na periferia dos núcleos de [[Raspay]], [[La Alberquilla]] e [[OEl CarxeCarche, Jumilla|OEl CarxeCarche]], con 182 habitantes (2005). A súa altitude máxima é de 1.371 metros (''Pico da Madama'').
 
Tamén dá nome a unha zona estendida entre os municipios [[Rexión de Murcia|murcianos]] de [[Yecla]], [[Jumilla]] e [[Abanilla]] na que se atopan poboacións onde, tras a chegada dunhas decenas de familias da lindeira [[Provinciaprovincia de Alacant]] a finais do [[século XIX]] e principios do [[século XX]], parte da poboación fala [[valenciano]].<ref>'''Limorti, Ester; Artur Quintana''' (1998): ''O Carxe. Recull de literatura popular valenciana de Múrcia'', Instituto de Cultura "Juan Gil-Albert" / Deputación Provincial de Alacant, Alacant. ISBN 84-7784-315-5</ref> Ten 697 habitantes empadroados ([[INE España|INE]] [[2006]]). Tamén é o nome do núcleo máis grande (en extensión) de devanditas poboacións..
 
== Núcleos de poboación ==
Os principais núcleos de poboación da zona dode El Carche e poboación censada segundo datos do [[INE España|INE]] de [[2006]] son os seguintes:.<ref>[http://www.ine.es/nomen2/index.do Instituto Nacional de Estatística de España - Relación de unidades poboacionais] </ref>
*No municipio de [[Jumilla]]:
** [[Torre del Rico]], 83 habitantes.
** [[OEl CarxeCarche, Jumilla|OEl CarxeCarche]], 49 habitantes.
** [[Cañada del Trigo]], 162 habitantes.
 
Liña 42:
** [[Cañada de la Leña]], 138 habitantes.
 
O resto dos núcleos da zona dode CarxeEl Carche definida por Manuel Sanchis como valencianofalante tiñan censadas un total de 164 habitantes ([[INE España|INE]] [[2006]]).
 
== Historia ==
Logo da expulsión dos mouriscos no [[século XVII]] gran parte dos extensos termos municipais de [[Yecla]] e [[Jumilla]], e tamén de [[Abanilla]], permaneceran despoboados. Estas terras foron dedicadas ao pastoreo na década de [[1878]]-[[1887]]. Despois explotáronse agricolamente. Dende entón foron obxecto dunha intensa inmigración de labradores [[Comunidade Valenciana|valencianos]] provenientes dos vales do [[río Vinalopó|Vinalopó]] que levaron alí a súa lingua.
 
Estes poboadores establecéronse nas chairas que forman as cabeceiras das ramblas de Abanilla e da [[La Raja]], e nalgúns casos (Carrascalejo, Los Pinillos) tamén máis ao norte, ata tocar case Yecla, e sempre ao redor da serra dode El Carche, que deu nome á comarca. Fundáronse unha vintena de vilas e lugares que nunca lograron unha independencia administrativa dos municipios de Yecla e Jumilla (''pedanías'' de [[La Arbequilla]], [[La Raja]], [[Torre del Rico]], [[Cañada del Trigo]] e [[La Zarza]]) e de Abanilla (''pedanía'' de [[Los Gabrieles]], [[Cañada de la Leña]] e de [[Casa de la Umbria de la Zarza]]).
 
== Demografía ==
A poboación da comarca dode El Carche, que en [[1950]] era de case 3.000 habitantes, apenas excede actualmente o medio milleiro (697 habitantes segundo [[INE España|INE]] [[2006]]), por mor da forte emigración provocada sobre todo pola crise da [[agricultura]]. Nalgúns núcleos, especialmente nas de poblamiento diseminado, xa non vive case ninguén permanentemente. A maioría dos habitantes, aínda que seguen empadroados en núcleos dode CarxeEl Carche, viven nos pobos de [[Yecla]] e [[Jumilla]] ou no pobo [[Comunidade Valenciana|valenciano]] de [[Pinoso]] ([[Provincia de Alacant|Alacant]]), desprazándose só para as tarefas agrícolas. Aínda coa cifra de poboación censada, pódese considerar que é un territorio practicamente despoboado (tan só 2,25 hab/km²).
 
== Lingua ==
[[Ficheiro:Subdialectes del valencià.png|thumb|280px|OEl CarxeCarche en relación coas áreas dialectais do valenciano]]
Grazas ás investigacións sociolingüísticas levadas a cabo por [[Pere Barnils]] e [[Antoni Girera]], coñécese por primeira vez a súa existencia como zona de fala catalá na publicación en [[1919]] de "''Dialectes Catalans''", e en [[1921]] de "''O valencià''", respectivamente no "''Butlletí de Dialectología Catalá VII''". Posteriormente, [[Manuel Sanchis-Guarner]] analizaría en profundidade as súas características dialectales propias. Aínda que o [[valenciano]] non ten recoñecemento oficial na Rexión de Murcia, a [[Academia Valenciana da Lingua]] imparte clases de [[valenciano]] en [[Yecla]] a petición do propio concello.