José Celestino Mutis: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Xoio (conversa | contribucións)
Adaptación da wiki en es
 
grallas, reparando ligazón externa
Liña 17:
Ditas propostas non tiveron resposta, de modo que Mutis se dedicou ao sacerdocio, á minaría e á atención da súa cátedra no Colexio do Rosario de Bogotá. Tras vivir en distintas poboacións, Mutis estableceuse en [[Santafé]]. Posteriormente dedicouse á minaría en [[Vetas]], [[Santander (Colombia)|Santander]], provincia de [[Pamplona (Colombia)|Pamplona]].
 
Anos máis tarde, despois de retirarse a vivir a [[Mariquita (Colombia)|Mariquita]], animado polo [[Vicerrei]]-[[Arcebispo]] [[Antonio Caballero y Góngora]], realizou unha terceira proposta, que foi fue aceptada polo [[Ilustración|ilustrado]] rei [[Carlos III de España|Carlos III]], que estudara [[botánica]], ademais doutras ciencias, técnicas e artes.
 
[[Ficheiro:2000pesetas.JPG|thumb|300px|esquerda|Nos antigos billetes de 2000 pesetas aparecía a efixie de Mutis.]]
Liña 28:
Pola súa parte, [[Eloy Valenzuela]], que fora subdirector da Expedición durante o primeiro ao, foi comisionado a Santander. Tivo que retirarse, por problemas de saúde, a [[Bucaramanga]], onde continuou recolectando.
 
Esta Expedición resultou ser a más custosa para a Coroa de España; porén, foi a que menos publicacións científicas produciu. Non obstante foi decisiva para o desenvolvemento da [[cultura]] e a [[investigación]] en [[Colombia]]. Nela creouse unha escola de debuxo e contrátaronsecontratáronse numerosos oficiais de pluma e herbolariosherbarios. As láminas realizadas na expedición resultaron ser de excepcional calidade. Entre os debuxantes destacan [[Salvador Rizo]] e [[Francisco Javier Matís]], que foi cualificado por [[Alexander von Humboldt|Humboldt]] como o mellor ilustrador botánico do mundo. Anos máis tarde o médico e botánico [[Bogotá|bogotano]] [[José Jerónimo Triana]] contriuiucontribuíu decisivamente á determinación das especies vexetais.
 
Ao contrario do que sucedeu coas láminas, que quedaron en Nova Granada, parte do extenso e importante herbario foi trasladado á fin da Expedición ao [[Real Jardín Botánico de Madrid]], onde permaneceu praticamentepracticamente inédito até datas relativamente recentes.
 
== Obra ==
* En [[Botánica]]: estudou a [[flora]] do seu contorno e fixo unha maravillosamarabillosa colección de debuxos da flora [[Gran Colombia|grancolombiana]]. Entre os seus discípulos máis notábeis encóntranse o seu sobriño, [[Sinforoso Mutis]], o naturalista [[Francisco José Caldas]] e o botánico [[Francisco Antonio Zea]], que chegou a ser director do Real Jardín Botánico de Madrid.
 
* En [[Lingüística]]: estudou as linguas indíxenas do seu contorno e, entre outras actividades, elaborou unha serie de vocabularios elementais (100 palabras de cada idioma indíxena) por encarga do rei [[Carlos III de España|Carlos III]]. O rei respondía coa súa petición a Mutis á demanda da [[Tsar|tsarina]] [[Catalina a Grande]], que lle pedira vocabularios das linguas faladas en todos os seus reinos para facer un monumental Dicionario de todas as linguas del mundo. Este dicionario publicouse, pero os recompiladores tiveron a mala idea de facelo por orde alfabética, polo que resulta case imposíbel de consultar.
Liña 48:
== Honras ==
=== Académico ===
* En [[1784]] foi elixido membro estranxeiro da Real Academia Sueca de Ciencias.
 
=== Billetes de banco ===
Liña 57:
 
=== Epónimos ===
* Aeroporto José Celestino Mutis, [[Bahía Solano]], [[Chocó|Departamento del Chocó]], [[Colombia]].
* RúaXardín Botánico José Celestino Mutis, [[CádizBogotá]] .
 
* XardínParque Botánicobotánico José Celestino Mutis, [[BogotáPalos de la Frontera]].
* Parque botánicoRúa José Celestino Mutis, [[Palos de la FronteraCádiz]] .
 
* Parque botánico José Celestino Mutis, [[Palos de la Frontera]]
 
* Rúa José Celestino Mutis, [[Cádiz]]
 
* [[Xénero (bioloxía)|Xénero]]:
:* Linneo fillo ('''L.f.''') denominou na súa honra o xénero ''Mutisia'', ampliando o significado que lle deron os alumnos de Mutis.<ref>''Suppl. Pl.'' '''57'''. 1782 (1781, publ. abril de 1782).</ref>
Liña 88 ⟶ 84:
=== Ligazóns externas ===
 
* [http://www.mma.es/secciones/biblioteca_publicacion/publicaciones/revista_ambienta/n9/pdf/71_72_hizohistoria.pdf Biografía (na Revista ''Ambienta'').] {{es}}.
* [http://www.lablaa.org/blaavirtual/biografias/mutijose.htm Biografía (na Biblioteca Virtual Luis Ángel Arango] {{es}}.
* [http://www.rjb.csic.es/historia_granadajardinbotanico/jardin/index.php?len=&Pag=89 Biografía tomada deldo sitio web deldo Real Jardín Botánico] {{es}}
* [http://www.rjb.csic.es/icones/mutis Debuxos da Real Expedición Botánica do Novo Reino de Granada (1783-1816)] Jardín Botánico de Madrid (CSIC)] .
 
[[Categoría:Historia da medicina]]