Capadocia: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición
*augua > auga
Liña 17:
== Información xeral ==
[[Ficheiro:Map of Cappadocia.jpg|thumb|right|200px|Mapa de Cappadocia]]
Desde hai miles de anos e até a actualidade, houbo sempre asentamentos humanos na rexión. Algunhas civilizacións antiguasantigas floreceron aquí, como a [[Hititas|hitita]], e outras procederon de civilizacións europeas ou de outras rexións de [[Asia Menor]], e todas elas deixaronadeixaron a súa pegada na Capadocia.
 
As características xeolóxicas do lugar derón pé a que as súas paisaxes se describan como "paisaxes luares". A terra do lugar, chamada toba calcárea, adquiriu formas caprichosas tras millóns de anos de erosión, e é de abondo débil para permitir que o ser humano constrúa as súas moradas traballando a rocha, en troques de erixir edificios. De este xeito, as ''paisaxes luares'' están cheos de cavernas, naturais e artificiais, moitas das cales continúan habitadas.
 
A situación xeográfica da Capadocia foi encrucillada de rutas comerciais durante séculos, e tamén obxecto de continuas invasións. Os habitantes da rexión construíron refuxios subterráneos (exemplos que poden ser visitados son as cidades de [[Kaymaklı]] e [[Derinkuyu]]), onde cidades enteiras podían refuxiarse debaixo da terra, e subsistir durante moitos meses sen arriscarse no exterior. Estas cidades subterráneas construídas en varios niveis (a cidade de Kaymaklı ten nove subterráneos, aínda que só catro están abertos ao turismo, o resto están reservados para investigación arqueolóxica e antropolóxica), e estaban equipadas con respiradoiros, cortes, panaderías, pozos de auguaauga, e o necesario para albergar poboacións que podían chegar até os 20.000 habitantes. Cando estas cidades subterráneas foron usadas durante o cristianismo bizantino, algunas cámaras foron adaptadas como templos e decoradas con frescos nas paredes.
 
=== Orixe e significado do nome ===
Crese que o nome "Capadocia" proven do vocablovocábulo ''Katpadukya'', ou ''Terra de belos cabalos''. Os cabalos da rexión cobraron fama por ser ofrecidos como agasallo aos reis Asurbanipal, de [[Asiria]], e [[Darío I o Grande|Dario]] e [[Xerxes]], de [[Persia]].
 
== Xeografía e xeoloxía ==
[[Ficheiro:Cappadocia.JPG|thumb|left|270px|Moradas trogloditas]]
[[Ficheiro:Zelve_Cappadocia.JPG|thumb|220px|[[Zelve]]]]
A rexión de Capadocia pode considerarse un círculo de cincuenta [[quilómetro]]s de [[diámetro]], onde se atopan, entre outras, as cidades de Aksaray e Nevşehir, así como numerosas poboacións. A poboación na área non chega ao millón de habitantes, pero os asentamentos están tan próximos uns dos outros, que dan a impresión de tratarse de unha soa cidade extendidaestendida por unha rexión moi grande.
 
En moitos mapas, o nome de Capadocia non é mencionado xa que non se trata dunha demarcación política como tal. Máis ben tratase dunha rexión histórica que abarca anacos de varias provincias.
Liña 40:
Algunhas das poboacións máis importantes son Aksaray, Nevşehir, Kayseri, Ürgüp, Uçhisar, Niğde, Gülşehir e Gülağaç.
 
Algúns lugares sobresaíntes son o Museo ao ar aberto de Göreme, a cidade subterránea de Kaymaklı, a cidade subterránea de Derinkuyu, o val de Zelve, Gomeda, Peribacalar vadisi (val das chimeneaschemineas de fada), Soğanlı vadisi, as cidades subterráneas de Özkonak, Tatlarin, Mazı e Acıgöl; e igrexas como as de El Nazar e Aynalı.
 
== Historia ==
Liña 51:
Ao inicio do II milenio a.C., Anatolia viveu una etapa brilante na cal atraxo numerosos habitantes. Os [[asirios]], célebres pola súa habilidade no comercio, instaláronse na rexión atraídos por esta riqueza, e organizaron bazares chamados ''Kârum''. O Kârum máis importante é da cidadela de ''Kanesh'' (hoxe [[Kültepe]]). Os asirios levaban [[estaño]], textís e perfumes, e mercaban [[ouro]], [[prata]] e [[cobre]] en Anatolia.
 
Este tipo de comercio durou cento cincuenta anos, até que se dispersou polas guerras entre reinos da rexión. En [[1925]], un equipo arqueolóxico descubríu en Kültepe as "Táboas da Capadocia", que describen esta colonia mercantil en tempos asirios, e que marcan o rexistro escrito más antiguoantigo coñecido sobre a historia da Capadocia.
 
=== Período hitita ===
Aínda se ten pouca certeza sobre a orixe da civilización [[Hitita]], pero o certo é que esta civilización floreceu en Anatolia central no II milenio a.C., sendo [[Hattusas]] (hoxe Boğazköy) o seu centro de poder na rexión, que chamaban ''Tabal''. Os hititas fundaron varios poblados en conxunción cos habitantes da rexión, e conformaron un imperio que se extendíaestendía ata [[Babilonia]]. O imperio durou de seis a sete séculos, e puxo fin ao dominio da dinastía semita de [[Hamurabi]]. Especial lugar na historia hitita teñen os séculos XV e XVI a.C., que marcan o período de maior desenvolvemento da civilización. A finais de milenio, as guerras co [[Antigo Exipto|Exipto]] (que culminarían no [[Tratado de Qadeš|tratado de paz de Kadesh]], de [[-1286|1286 a.C.]]) desgastaron ao imperio, que finalmente caeu ante os invasores de Europa oriental.
 
Despois da caída do imperio hitita, Capadocia atravesou o período máis escuro da súa existencia, entre os séculos X e VII a.C.
Liña 61:
Capadocia caeu en mans [[Persia|persas]] no século VI a.C., estado que mantería ata a conquista por [[Alexandre Magno]] dous séculos despois. Os persas dividiron Anatolia en provincias, asignando un gobernador ([[sátrapa]]) a cada unha.
 
Os principados estaban ligados ao porto de [[Éfeso]] (preto da cidade turca de Kuşadası) pola "vía real", que comezaba en dita cidade, e pasaba polas cidades de [[Sardes]] e Mazaca (hoxe Kayseri), chegando a [[Mesopotamia]] e a Suze, capital de [[Persia]]. Os sátrapas enviaban a Persia os impostos que recaudabanrecadaban, en forma de ouro, carneiros, burros e os famosos cabalos de Capadocia.
 
=== Período helenístico ===
Liña 73:
Capadocia entón elixiu un líder local chamado [[Ariobarzanes|Ariobarzanes I]], co apoio de Roma, en [[-93|93 a.C.]]. Porén, Ariobarzanes non puido comezar o seu reinado ata trinta años despois, cando Roma alisoulle o camiño facendo a un lado a os reis Armenios. Na guerra civil que Roma sostivo antes da ascensión ao poder de [[Xulio César]], Capadocia cambiou de bandos entre [[Pompeio]] e César.
 
Posteriormente, a dinastía Ariobarzanes terminaría, e a rexión mantería a súa independencia tributaria até o ano [[17]], cando o Emperador [[Tiberio]] reduciría á rexión a ser una provincia romana. Dúas lexións romanas formaron guarnicións permanentes baixo o Emperador [[Vespasiano]], quen buscaba protexer a súa provincia de Levante. As guarnicións aumentaron e convertíronseconvertéronse en fortalezas baixo [[Traxano]], que ademais construíu vías militares na rexión. No [[século III]], as relacións comerciais entre Capadocia e as rexións de Izmir e [[Éfeso]] estaban tan desenvolvidas, que foron emitidas moedas cos nomes destas cidades.
 
=== Período bizantino ===
A partir do [[século IV]] Capadocia comezou unha transformación máis, esta vez influenciada polos mosteiros de [[Palestina]] e [[Exipto]], dos que os seus modelos foron seguidos na introducciónintrodución da relixión [[cristianismo|cristianacristiá]], baixo o patrocinio do [[Imperio Bizantino]].
 
Nos séculos VI e VII, apareceron as primeiras igrexas pintadas. Estas igrexas, ao igual que a maioría das casas da rexión, non eran construidasconstruídas como edificios, senón "escavadas" na rocha. Estas covas artificiais eran despois decoradas e acondicionadas. Existen máis de seiscentas igrexas destas características na rexión.
 
O período [[iconoclasta]] de [[Bizancio]] (anos [[725]] a [[843]]) tivo a súa repercusión nas igrexas de Capadocia, e numerosas pinturas murais sufriron danos, pois prohibiuse a representación de todas as figuras sagradas.
 
=== Período seliúcida ===
Os [[seliúcida]]s, considerados antepasados directos dos [[turco]]s occidentais, comezaron a chegar a Capadocia a partir do [[século XI]], despois da [[Batalla de Manzikert]] no [[1071]] onde derrotaron ao exército bizantino, e comezaron a conquista paulatina do territorio. Despois da toma de Kayseri no [[1082]], os selyúcidas iniciaron unha gran expansión urbanística na rexión, construindoconstruíndo mesquitas en Kayseri, Aksaray, Niğde e outras cidades, e unha academia de mediciñamedicina no [[1206]]. Ademais, construironconstruíron numerosos caravansarays ou caravasares (literalmente, ''palacio de caravanas''), unha especie de refuxio para que as caravanas que transitaban a [[Ruta da seda]], pernoctaran de forma segura no seu traxecto; algúns tiñan servizos adicionais ao de hosteleríahostalería, como enfermería, cortes e mezquitasmesquitas. Os ''caravansarays'' están dispersos por toda Anatolia, distanciados a uns 30 km entre si, e en tempos de guerra, servían como postos de defensa do territorio. Destaca o caravansaray de Agzikarahan, construidoconstruído no [[século XIII]].
 
Nos séculos que seguiron, Anatolia foi escenario de conflictos entre os seliúcidas, Bizancio e os [[cruzada|cruzados]]. IstesEstes últimos tomaron a capital seliúcida Iznik, e obrigaron aos selyúcidas a emigrar cara Konya, no centro de Anatolia. Os seliúcidas sentaron as raíces do [[Imperio Otomán]], que viría a existir a partir do [[século XV]] pois non en balde os turcos otomanosotománs procedían dun dos sultanatos —núcleo orixinario do futuro Imperio otomano—otomán— escindidos do estado seliúcida baixo o mando do líder [[Osmán I Gazi]]— que daría o nome da dinastía otomanaotomá u osmanlíes|osmanlí).
 
=== Séculos XX e XXI ===
Capadocia sempre foi unha zona de atractivo turístico importante, coa afluencia de visitantes da rexión e de países veciños. A rexión chamou a atención de Europa e do resto do mundo nas décadas de 1930 e 1940, coa difusión da obra do sacerdote francés [[Guillaume de Jerphanion]], que publicou os estudos que fixera das igrexias en Capadocia. Estes feitos levaron a un dramático crecemento na demanda turística na segunda metade do [[século XX]]. Durante as décadas de 1970 e 1980, Capadocia tivo unha explosión de turistas que non podía ser satisfeita cos hoteis existentes na rexión. Os pobladorespoboadores comezaron a alugar cuartos e transformar a súas propiedades para poder acoller aos visitantes, mentrasmentres novas instalacións eran construidasconstruídas, respetandorespectando as paisaxes e a natureza, e sen contradecircontradicir ao folclore local. Segundo as cifras oficiais, no [[2005]] visitaron a rexión 850.000 turistas extranxeirosestranxeiros e un millón de turistas nacionais.
 
Esta demanda revitalizou a actividade económica na rexión, pois non só a industria do turismo e a gastronomía se benefician, senón que ademais os produtores locais de cerámica, textís e artesanías atopan un mercado amplioamplo e receptivo.
 
== Cristianismo en Capadocia ==
Liña 97:
* Durante os primeiros anos da relixión cristiá, Capadocia foi unha rexión fértil para a súa expansión, en parte pola súa proximidade ás [[Sete Igrexas de Asia Menor]], (mencionadas no libro do Apocalipse), e en especial de [[Antioquía]], a primeira comunidade cristiá, fundada por [[Pedro, papa|San Pedro]]. Moitos dos primeiros cristiáns habitaban Capadocia durante os séculos [[século II|II]] e [[século III|III]], e no [[século IV]], catro santos naceron na Capadocia: [[San Mamés]], [[San Basilio o Grande]] (nado en Cesarea de Capadocia), [[San Gregorio de Nacianzo]], o Vello e San Gregorio de Nacianzo, o Novo.
* Pablo de Tarso efectuou tres viaxes a través da Capadocia, entre os anos 44 e 58.
* Aínda que controvertida historicamente, a tradición di que [[Xurxo de Capadocia|San Xurxo]] foi nativo de Capadocia, fillo dun soldado do exército romano do [[século III]]. Na Idade Media, a lenda de San Xurxo e o dragón tomou forma, e o santo converteuse no patronopatrón de múltiples estados e monarquías en [[Europa]], incluíndo, entre outras, á [[Coroa de Aragón]], e os reinos de [[Portugal]] e [[Inglaterra]]. A [[cruz de San Xurxo]] atópase aínda nas bandeiras de [[Xeorxia]] e Inglaterra, e tamén no escudo de [[Barcelona]] e de Aragón.
 
== Bibliografía ==
Liña 114:
== Véxase tamén ==
===Ligazóns externas===
* [http://www.kultur.gov.tr/ Ministerio de Cultura e Turismo de Turquía]{{es}}
* [http://whc.unesco.org/en/list/357 Capadocia-Göreme na lista do Patrimonio da Humanidade]] {{en}}
e {{fr}}
* [http://www.wcmc.org.uk/protected_areas/data/wh/goreme.html Sitio do programa internacional de áreas protegidas da ONU] {{en}}
 
[[Categoría:Historia de Turquía]]