Al-Hakam II: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Xoio (conversa | contribucións)
A 1ª ed. deste artigo é unha adaptación do correspondente da wiki en es
 
Sen resumo de edición
Liña 1:
[[Ficheiro:MonAlhakenII01.jpg|thumb|300px|thumb|Monumento a Al-Hakam II en [[Córdoba]] ([[España]]). <br><small>Encóntrase no ''Campo Santo de los Mártires'' e foi inaugurado o 1 de outubro de 1976.</small>]]
'''Abû al-`Âs al-Mustansir bi-llah al-Hakam ibn `Abd ar-Rahman''' (en [[idioma árabe|árabe]], '''أبو العاص المرتضى الحكم بن هشام'''), máis coñecido como '''Al-Hakam II''' ou '''Alhakén II''' ([[Córdoba]], [[13 de xaneiro]] de [[915]] - [[16 de outubro]] de [[976]]), segundo [[califa]] [[omeia]] de [[Califato de Córdoba|Córdoba]], desde o [[16 de outubro]] de [[961]] até a súa morte.
 
Liña 6:
Aos 8 anos foi nomeado sucesor de Abderramán III, e a súa educación foi exquisita, participando intensamente nas actividades de goberno, así como nas campañas militares, acompañando ao califa en varias ocasións.
 
CuandoCando á morte de seu pai fíxose cargo do poder contaba con case 47 anos e adoptou o título de '''al-Mustansir Bi-llah''' (''o que busca a axuda vitoriosa de Alá''). Até entón, e pese á súa unión con [[Radhia]], non tivo fillos. Ao chegar ao trono a descendencia facíaselle necesaria, e logrou conseguila cunha concubina escrava, de orixe vascongada, chamada [[Subh]] (e tamén Zohbeya e Aurora, e a quen Al-Hakam deu o nome masculino de Chafar).
 
== Política exterior e campañas militares ==
Liña 15:
Entre as primeiras medidas que tomou ao ser nomeado califa foi a reclamación ao reino cristián de [[Reino de León|León]] das dez fortalezas que o seu rei, [[Sancho I de León|Sancho I]], prometera ao seu pai Abderramán III polo apoio prestado na disputa dinástica que aquel mantivo con [[Ordoño IV]], rei de [[Galicia]] (ou de [[León]], segundo os historiadores), e que lle permitiu recuperar o trono.
 
Ante a negativa do rei leonés a cumprir a súa promesa, Al-Hakam acolleu ao deposto Ordoño IV na corte cordobesa prometéndolle reponelorepoñelo no trono, o que fixo que Sancho I se retractase e enviase unha embaixada a Córdoba coa promesa de cumprir o pactado. Porén, a morte de Ordoño IV motivou que Sancho I cambiase novamente de postura e concertase unha alianza co rei navarro [[García Sánchez I de Navarra|García Sánchez I]], co conde castelán [[Fernán González]] e co conde de Barcelona [[Borrell II]] para faceren xuntos fronte ao poderío do califa.
 
Al-Hakam inicia en [[963]], en resposta, unha ofensiva militar que culminou con éxito ao conquistar as prazas de [[San Esteban de Gormaz]], [[Atienza]] e [[Calahorra]] o que, unido ás crises dinásticas que se abriron nos reinos cristiáns, volveu a situar ao califato cordobés na súa posición de supremacía, iniciándose un período de calma militar que se estendería até [[973]], cando o novo conde castellanocastelán [[García Fernández]], que sucedera a Fernán González, aproveitando que o groso do exército califal se encontraba en [[África]], atacou as prazas de [[Deza]] e [[Sigüenza]], actuación que veu acompañada en [[974]] polo asalto do tamén novo rei de León [[Ramiro III de León|Ramiro III]] da praza de San Esteban de Gormaz. O retorno do xeneral Galib da súa campaña africana puxo fin aos ataques cristiáns ao vencelos nas batallas de [[Langa]] e [[Estercuel]].
 
=== O Magreb ===
Liña 23:
A política africana de Al-Hakam estivo marcada polo intento de frear a expansión do califato [[fatimí]], con capital en [[Kairuán]], no actual [[Tunes]], polo Magreb. Política que se veu favorecida pola conquista, en [[969]], de [[Exipto]] polos fatimíes, que trasladaron a súa capital a [[O Cairo]] e, con iso, a súa zona de influenza lonxe do [[Estreito de Xibraltar]].
 
O traslado fatimí fai que, en [[972]], Al-Hakam decida recuperar a súa zona de influenza no Magreb, para o cal debeu enfrontarse ao último representante da dinastía [[idrísí]], o emir [[Al-Hasan ben Kannun]], ao que logrou someter en [[974]] grazas ao envío das tropas de elite do xeneral Galib, a quen deu total liberdade, tanto para subornar como para combater inimigos. Tanto e tan ben subornou, que venceu sen a penas combater, pero gastou tanto diñeiro e de forma tan pouco controlada que o califa enviou ao suseu intendente Muhammad Ibn abi-Amir para vixiar as contas. Esta foi a primeira vez que o que despois sería chamado [[Almanzor]] ([[Al-Mansur]], ''o Conquistador'') soubo realmente o que era un exército.
 
=== Invasión normanda ===
 
Al-Hakam tamén tivo que afrontar a ofensiva marítima dos [[dinamarcaDinamarca|daneses]] que, ao mando dun tal Gundurendo, precorríanpercorrían os portos de [[Europa]] levando o terror: atacaron [[Lisboa]] en [[966]], pero foron derrotados fronte a [[Silves]] por unha frota que o califa desprazara desde [[Sevilla]] ao mando do seu almirante Ibn al Rumahis. Despois, Al-Hakam ordeou construír en [[Almería]] unha frota ao estilo nórdico coa intención de entablarestablecer combate en alta mar e non esperar a estar cerca da costa ou en terra firme.
 
No ano [[971]] os viquingos intentaron unha nova incursión en Sevilla remontando o río, e o califa respondeu enviando a escuadra almeriense en axuda da sevillana, co cal os barcos viquingos, encerrados no [[Guadalquivir]], foron totalmente aniquilados.
Liña 39:
 
=== Obras públicas ===
* Dedicouse á [[Mesquita]] de [[Córdoba]], da que xa en vida do seu pai inspeccionaba as obras, realizando a ampliación máimáis bela e a decoración máis rica, derrubando o muro da ''[[qibla]]'' e estendendo o oratorio en doce cruxías, dotándoo dunha serie de lucernarios cubertos con belas cúpulas nervadas, e dunha ''[[macsura]]'' con presenza de arcos polilobulados e entrecruzados, ademais da construción do ''[[mihrab]]'', concibido por primeira vez como unha habitación octogonal, cuxa portada foi decorada con belos mosaicos realizados por mestres bizantinos enviados polo [[basileus]] ([[emperador]]) de Constantinopla, [[Constantino VII]].
 
* Rematou a construción de [[Medina Azahara]], co mesmo tipo de construción e decoración que a mesquita. Utilizaba as súas dependenzasdependencias desde a primavera até o outono e, se algunha vez o facía en inverno, era para presidir recepcións solemnes e recibir embaixadores.
 
* Reformou o [[Alcázar]] e construiuconstruíu castelos por varias zonas como defensa contra os reinos cristiáns.
 
* Realizou obras públicas en Córdoba, que se converteu na cidade máis importante de Europa, tanto pola súa poboación como no ámbito político e cultural. Foi a primeira cidade da península que tivo pavimentadas as súas rúas, alumeado público nocturno e unha rede de sumidoiros de augas residuais nunha rede perfectamente organizada, algo extraordinario tendo en conta a época. Tamén hai constancia de obras deste tipo noutras cidades.
 
* ConstruiuConstruíu o castelo de Baños de la Encina.
 
=== Economía ===
Liña 54:
[[Ficheiro:Casket ivory Louvre UCAD4417.jpg|thumb|250px|Caixa de marfil e prata con decoración tallada ([[Medina Azahara]]).]]
 
* A vida económica propiamente dita estaba baseada na [[agricultura]] e a [[gandaría]]. O cultivo de cereais e legumes foi particularmente intenso. Os excedentes de aceitunasolivas, uvas e figos exportábanse, con pingües beneficios, cara a Oriente. Introduciuse o cultivo do arroz, da laranxeira e do pomelo, e construíronse sistemas canles de rega. O manto forestal alcanzou probabelmente a súa extensión máxima na península e foi aproveitado para a construción de barcos, en especial nos [[estaleiro]]s de [[Tortosa]].
 
* O dominio de [[Marrocos]] e [[Alxeria]] facilitou a protección das [[caravana]]s que traían o ouro de [[Sudán]], co cal se cuñaban moedas.
Liña 68:
O desenvolvemento das [[ciencia]]s e das [[letra]]s debeuse ás facilidades que os califas Abderramán III e Al-Hakam II deron aos sabios orientais inmigrados, xa que os [[abásida]]s perseguiron sen tregua a quen cultivara o saber máis alá dos rudimentos necesarios para a solución dos problemas xurídico-relixiosos. A difusión da cultura andalusí por Europa quedou asegurada grazas ás continuas viaxes dos monxes [[mozárabe]]s á España cristiá, á [[Marca Hispánica]] e até a [[Lorena]].
 
* A [[medicina]] estivo en mans dos mozárabes até mediados do [[século IX]]. Nesta época chegaron prácticos de Oriente que desprazaron aos cristiáns, e un século despois se adaptou a tradución oriental do [[Dioscórides]] á terminoloxía [[botánica]] de al-Andalus, grazas á colaboración do xudeu [[Hasday ibn Saprut]], do monxe [[bizancioBizancio|bizantino]] Nicolás e do [[médico]] musulmán Ibn Yulyul.
 
* Al-Hakam fundou 27 escolas públicas nas que os eruditos ensinaban de forma gratuíta aos pobres e aos orfos a cambio de atraentes salarios, e decretou a ensinanza obrigatoria para todos os nenos.
[[Ficheiro:AndalusQuran.JPG|thumb|250px|Volume dun [[Corán]] de [[Al-Ándalus]].]]
 
* Creou unha [[biblioteca]], símbolo da cultura andalusí, pluralista, tolerante e universalista, con máis de 400.000 volumes que abarcaban todas as ramas do saber. Tiña anexo un taller de escribanía con copistas, miniaturistas e encadernadores, e se coñecen os nomes das dúas copistas máis importantes: Lubna, secretaria de Al-Hakam II, e Fátima. Segundo os cronistas, nun só arrabaldoarrabalde da cidade podía haber unhas cento setenta mulleres dedicadas á copia de libros, o que dá unha idea da cultura á que chegou a muller cordobesa naquelas datas. TambénTamén tiña axentes para ollear e comprar libros en [[O Cairo]], [[Bagdad]], [[Damasco]] e [[Alexandría]]. Desde a biblioteca subvencionaba no só aos escritores e estudosos de Al-Ándalus, senón de todo o mundo: cando soubo que [[Abu'l-Faraj al-Isfahani]] comezara a súa célebre antoloxía de poesía e cancións árabes (o ''Libro de cantos''), envioulle mil moedas de ouro para ter unha copia. Isfahani envioulle unha especial, coa xenealoxía dos Omeias, porque Al-Hakam, que leu e anotou moitos dos milleiros de libros da súa biblioteca, era un xenealoxista consumado, o máis importante que tivera esta disciplina; aínda hoxe é a máxima autoridade na materia. Pasaron séculos antes de que se reunira en España unha biblioteca como a súa, só porque escribía, perdoaba, protexía aos filósofos e pagaba a todos os poetas, incluso aos máis desvergonzados.
 
== Sucesión ==
Liña 90:
Al-Hakem faleceu por un derrame cerebral en brazos de Fagil e Djahad, os seus eunucos, o [[30 de setembro]] de [[976]], un ano e once meses despois de que padecera o primeiro ataque de hemiplexía.
 
== SemblanzaDescrición do Califa ==
Fisicamente, Al-Hakam era loiro, como case todos os Omeias, pero tirando a roxo, con nariz aguileño, grandes ollos negros, meixelas fláccidas, corpulento, de pernas curtas, case imberbe, cocotudo, antebrazos demasiado longos e acusado [[prognatismo]]. A súa voz era moi forte, case estentórea.
 
Al-Hakem nunca tivo boa saúde. En [[974]] sufriu un ataque de hemiplexía do que nunca se recuperou totalmente, polo que, morto o seu primoxénito Abderramán en [[970]], fixo xurar a Hisham II como sucesor.
 
Foi un califa intelixente, ilustrado, sensíbel e extremadamente piadoso, tanto que, preocupado polo costumbrecostume de beber dos seus súbditos, intentou evitalo arrincando os viñedos. Os seus conselleiros convencérono de dúas cousas: a auguardenteaugardente de figos emborrachaba máis, e as uvas eran necesarias para facer as pasas que se distribuían entre as tropas.
 
{{Sucesión
Liña 104:
}}
 
== VéaxseVéxase tamén ==
{{commonscat|Al-Hakam II}}
* [[Califato de Córdoba]]
 
[[Categoría:Islam|CalifatoPersonalidades de CórdobaAl-Andalus]]
 
 
[[ar:الحكم المستنصر بالله]]