André Vesalio: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
A 1ª ed. deste artigo é unhha adaptación do correspondente da wiki en es, con algunha achega de wiki en en |
arranxiños |
||
Liña 1:
'''André Vesalio''', en [[lingua galega|galego]], ou '''Andreas Vesalius''', na súa forma [[latín|latinizada]], son os nomes cos que se coñece habitualmente a '''Andries van Wesel''', nado en
Baseando os seus estudos anatómicos na observación directa, desbotou algúns graves erros presentes na obra de [[Galeno]], polo que está considerado como o fundador da [[anatomía]] moderna.
Liña 10:
André serviu tamén a Maximiliano, como [[boticario]], e despois ao seu neto [[Carlos I de España|Carlos V]] como ''valet de chambre''.
En [[1528]] Vesalio ingresou na universidade de [[Lovaina]] (''Pedagogium Castrensis'') como estudante de [[arte]]s, pero cando o seu pai foi nomeado ''valet de chambre'', en [[1532]],
Viuse obrigado a abandonar París en [[1536]] a causa da guerra entre [[Francia]] e o Sacro Imperio, regresando a Lovaina. Alí completou os seus estudos baixo a dirección de [[Johannes Winter von Andernach]], graduándose ao ano siguiente. A súa tese, ''Paraphrasis in nonum librum Rhazae medici arabis clariss ad regem Almansorum de affectum singularum corporis partium curatione'', foi un comentario sobre o libro noveno de [[Rhazes]], un médico árabe do [[século X]]. Permañeceu en Lovaina pouco tempo, a causa dunha disputa co seu mestro, instalándose durante un tempo en [[Venecia]] e, en [[1536]], trasladouse á universidade de [[Padua]] (''Universitas aristarum''), onde se doutorou en [[1537]].
Inmediatamente despois da súa graduación lle ofreceron o posto de ''explicator chirurgiae'', equivalente a unha cátedra de Cirurxía e Anatomía, na mesma universidade.
O seu método de ensinanza era revolucionario. Tradicionalmente o profesor ensinaba lendo os textos clásicos (principalmente a obra de Galeno) e a súa exposición era seguida pola disección dun animal, realizada por un [[cirurxián-barbeiro]] baixo a dirección do profesor. Vesalio, en cambio, convertiu a disección na parte máis importante da clase, levándoa a cabo por si mesmo, rodeado polos seus alumnos. Para Vesalio, a observación directa era a única fonte fiábel, o que supoñía unha importante ruptura coa práctica medieval, baseada fundamentalmente nos textos.
Recompilou os seus debuxos de anatomía, para uso dos seus estudantes, en táboas anatómicas ilustradas. Cando descubriu que algúns deles estaban sendo copiados, publicounos en [[1538]] co título de ''Tabulae Anatomicae Sex'' (Venecia, 1538). As tres láminas osteolóxicas foron realizadas por Kalkar, a instancias súas; as tres relativas ás vísceras ([[fígado]], [[vea porta]] e xenitais; fígado e [[vea cava]]; [[corazón]] e [[aorta]]) realizounas el mesmo. En [[1539]] publicou tamén unha versión actualizada do
En [[1538]] publicou unha obra sobre a [[flebotomía]] ou [[sangría (medicina)|sangría]], que era na época un tratamento que se aplicaba a case
En [[1539]] un xuíz de Padua, interesado polos
En [[1541]], mentres estaba en Boloñaa, Vesalio descubriu que as
Impertérrito, continuou provocando controversias, esta vez non demostrando os erros de Galeno, senó de [[Mondino de Liuzzi]], e incluso de [[Aristóteles]]: os tres fixeran suposicións acerca da estrutura do corazón e as súas
==''De Humani Corporis Fabrica''==
[[Ficheiro:Vesalius Fabrica p190.jpg|right|thumb|250px|A ''Fabrica'' de Vesalio contiña moitos
En [[1543]], Vesalio publicou en [[Basilea]] a súa obra en sete volumes ''De humani corporis fabrica'' (''Sobre a estrutura do corpo humano''), unha innovadora obra de [[anatomía humana]] que dedicou a [[Carlos I de España|Carlos V]]. Aínda que a autoría das ilustracións non está clara, considérase que é obra de varios autores, algúns procedentes do taller de [[Tiziano]] (como Jan Stephen van Calcar), e
A obra destaca a importancia da disección e do que en adiante se chamou a visión "anatómica" do corpo humano. O termo que utilizou para titular o seu libro, "Fabrica", ten connotacións [[arquitectura|arquitectónicas]]. Na súa descrición parte dos ósos, ligamentos e músculos, que fundamentan a estrutura corporal, para pasar a estudar logo os sistemas conectivos ou unitivos (vasos sanguíneos e nervios) e os sistemas que impulsan a vida. Dos sete libros de que consta a obra, o primeiro trata dos [[óso]]s e [[cartilaxe]]s; o segundo dos [[músculo]]s e [[ligamento]]s; no terceiro descríbense as [[vea]]s e [[arteria]]s; no cuarto, os [[nervio]]s; no quinto, os aparellos dixestivo e reprodutor; no sexto, o corazón e os órganos que o auxilian, como os [[pulmón]]s; o sétimo e último está dedicado ao [[sistema nervioso|sistema nervioso central]] e aos órganos dos sentidos. O seu modelo anatómico contrasta poderosamente cos vixentes no pasado.
Liña 45:
==Morte==
Condenado á fogueira por algunhas escuras prácticas, Filipe II cambiou esta sentenza por unha peregrinación a [[Terra Santa]], a cal
Despois de loitar durante varios días con ventos adversos no [[mar Xónico]], o seu barco debeu atracar na illa de [[Zante]]. Alí morreu pouco despois, cando tiña escasamente cincuenta anos.
Liña 52:
{{commons|Andreas Vesalius}}
===
* Dear, Peter (2001): ''Revolutionizing the Sciences: European Knowledge and Its Ambitions, 1500-1700''. Princeton: Princeton Univ. Press.
* Debus, Allen, ed. (1968): "Vesalius", in ''Who's Who in the World of Science: From Antiquity to Present''. 1ª ed. Hannibal: Western Co.
Liña 64:
===Ligazóns externas===
* [http://archive.nlm.nih.gov/proj/ttp/flash/vesalius/vesalius.html ''Turning the Pages''.] Unha edición virtual do ''De Humanis Corporis Fabrica'', de Vesalio. Da U.S. National Library of Medicine.
* [http://vesalius.northwestern.edu/ Andreas Vesalius. Vida e obra] {{en}}.
* [http://www.bium.univ-paris5.fr/histmed/medica/vesale.htm#vonseng André Vésale / Andreas Vesalius] {{fr}}.
[[Categoría:Historia da medicina]]
| |||