Sátira: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Luckas-bot (conversa | contribucións)
m r2.7.1) (Bot: Engado: kk:Сатира
Servando2 (conversa | contribucións)
Liña 3:
 
== Historia ==
Xorde en [[Grecia]] (os iambógrafos[[iambógrafo]]s [[Simónides de Amorgos]] e [[Arquíloco]] de [[PharosParos]] principalmente, aínda que tamén a inclúe nas súas obras o comediógrafo [[Aristófanes]]. Achegáronse a ela o [[poeta]] [[BionBión]] e os [[filósofo]]s [[Escola cínica|cínicos]] [[Menipo de Gádara]] e [[Luciano de Samosata]]). Desenvólvese fundamentalmente en [[Roma]] ([[Ennio]], [[Lucilio]], [[Varrón]], [[Catulo]], [[Horacio]], [[JuvenalXuvenal]], [[Persio]], [[Marcial]], por orde cronolóxica). Tanto é así, que [[Marco Fabio Quintiliano]] consideraba á sátira como un xénero completamente romano.
 
A sátira adóitase valer do [[humor]], da [[anécdota]] e do enxeño para ridiculizar defectos sociais ou individuais; ás veces adopta para iso a forma máis concentrada do [[epigrama]], que expresa un só concepto e un único tema de burla; pola contra, a sátira adoita ser moito máis extensa e prolixa.
 
Ennio, Lucilio e Varrón escribiron sátiras menipeas inspiradas pola [[filosofía]] cínica ou estoica, que se expresaba a través de discursos ou «sermóns» morais chamados [[diatriba]]s. Epicteto, BionBión, Menipo e Luciano de Samosata escribiran xa este tipo de discursos que ridiculizaban os defectos morais e sociais e serviron de modelo a estes escritores latinos.
 
En [[España]] o xénero cultivouse dende a [[Idade Media]]; o primeiro foi [[Juan Ruiz, arcipreste de Fita]], que atacou o poder igualador do [[diñeiro]] ao trastocar o inmutable orde social estamental medieval. O satírico entrou ata na composición de numerosos xéneros como a [[novela picaresca]], a [[fábula]], o [[artigo xornalístico]] ou a peza teatral de costumes, o [[esperpento]] de [[Ramón María do Val-Inclán]] ou a [[traxedia grotesca]] de [[Carlos Arniches]]; é máis, forma parte esencial de obras tan importantes como o [[Don Quixote da Mancha]] de [[Miguel de Cervantes]].
 
Na literatura galega, ademais de exemplos evidentes na [[Cantiga de escarnio]] (''Abadesa, oí dizer...'' de Afonso X), encontramos ''Contribución ao plan de desenrolo económico (IndicesÍndices estadísticos)'' na cal [[Celso Emilio Ferreiro]] critica con [[ironía]] o atraso e a explotación en que o [[capitalismo|sistema capitalista]] tiña sumida a [[Galicia]] durante a [[ditadura]] franquista.
 
[[Categoría:Literatura]]