Fenómeno: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Toliño (conversa | contribucións)
m hai moitos lusismos
Liña 1:
{{en uso}}
 
Un '''fenómeno''' é un [[acontecemento]] observábel<ref>New Oxford American Dictionary (2 ed.). </ref>, particularmente algo especial (literalmente "algo que pode ser visto", derivado da palabra [[Lingua grega|grega]] φαινόμενον ''phenómenon'', 'aparencia', 'manifestación' (derivada de φαίνω, 'aparecer', 'facer visíbel'); en plural, φαινόμενα ''phenómena'', é o aspecto que as cousas ofrecen ante os nosos sentidos, é dicir, o primeiro contacto que tenemostemos coas cousas, o que denominamos [[experiencia]].
 
A mesma palabra fai pensar que detrás do ''fenómeno'' pode existir unha estructuraestrutura non perceptible directamente, elo filósofo Immanuel Kant lo llamóchamouno noúmeno.
derivada de ) como, por exemplo, na área da [[física]], os feitos observados por [[Galileo Galilei]].<ref>Jeremy Bernstein, <cite>A Theory for Everything</cite>, Copernicus, An imprint of Springer.</ref>
 
== Noción de ''fenómeno'' segundo Kant ==
 
Un fenómeno ten un [[significado]] específico na filosofiafilosofía de [[Immanuel Kant]] que contrastou o termo "Fenómenofenómeno" comcon "[[Númeno|Nómenonoúmeno]]" na "''[[Crítica da Razarazón Purapura]]"''. Os fenómenos constituenconstitúen o mundo como nós o experimentamos, ao contráriocontrario do mundo como existe independentemente das nosas experiências (''thing-in-themselves'', ''das Ding an sich'', "das cousas-en-si"). Segundo [[Immanuel Kant|Kant]], os seres humanos não podem saber da essência das coisas-em-si, mas saber apenas das coisas segundo nossos esquemas mentais que nos permiten aprender a [[experiencia]] — o termo "[[filosofía]]" na época de Kant seria, hoje o equivalente aproximado do que chamamos de "[[ciencia]]". A [[filosofía]] deve, portanto, preocupar-se em compreender o próprio processo da experiência.
 
O conceitoconcepto de fenómeno levou a unha tradiçióntradición filosófica coñecida como ''[[fenomenoloxia]]''. AlgumasAlgunhas personalidades de destaque nesta tradiçãotradición: [[Hegel]], [[Husserl]], [[Heidegger]] e [[Derrida]].
 
A percepção de Kant acerca dos fenómenos foi tambémtamén interpretada como influenciadora no desenvolvimento de modelos [[PsicodinamicaPsicodinámica|psicodinamicospsicodinámicos]] da [[psicoloxía]], e de teoriasteorías acerca do modo como o [[cerebro]] e a [[mente]] interageminteractúen com oco mundo exterior.
 
== ''Fenómeno'' no senso comumcomún ==
 
Dunha forma xeral, alenalén do seu uso específico como termo de filosofiafilosofía, ''fenómeno'' é a definiçióndefinición de calquercalquera evento observávelobservábel. Os fenómenos constituenconstitúen os datos en bruto da [[ciencia]] e són frecuentemente aireados pola [[tecnoloxía]], por exemplo, o curso e [[caudal]] naturais de un [[río]] poden ser alterados pola construción dun[[encoro]].
 
É posíbleposible listar fenómenos que sónson relevantes en praticamentepracticamente calquercalquera campo de pesquisapescuda, por exemplo, no caso da [[óptica]] e [[luz]] poden ser incluídos fenómenos observables sobre o tema [[fenómeno óptico]].
 
AlgunsAlgúns exemplos:
 
* [[Fenómeno biolóxico]] ([[bioloxía]]);