Aquiles: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m Desfixéronse as edicións de 85.91.95.244 (conversa); cambiado á última versión feita por Atobar |
arranxiños |
||
Liña 1:
'''Aquiles''' (en [[grego antigo]] Ἀχιλλεύς / ''Akhilleús'') é un [[culto heroico grego|heroe]] lendario da [[guerra de Troia]], fillo de [[Peleo]] (rei de [[Ptía]] en [[Tesalia]]) e de [[Tetis]], unha [[Nereida]] ([[ninfa grega|ninfa]] mariña). Os textos refírense a el frecuentemente co nome de «[[Pelida]]» ou «[[Eácida]]», [[epíteto]]s que remontan aos seus devanceiros [[Peleo]] e [[Éaco]].
É un dos protagonistas
▲[[Ficheiro:Akhilleus Charun Cdm Paris 2783.jpg|thumb|right|Aquiles dando morte a un troiano)]]
==Vida==
===Infancia===
Un dos feitos da súa lenda que máis o marcan vén do desexo da súa nai de convertelo en inmortal. En seguida, os relatos difiren. Segundo [[Licofrón]], Tetis ten sete fillos de Peleo, e guinda seis ao lume, porque non son inmortais e por despeito cara o matrimonio forzado con Peleo. O [[escolio|escoliasta]] de [[Homero]] afirma máis ben que os puxo no lume para que este consumise a parte mortal dos nenos (unha lenda semellante está asociada con [[Isis]], na [[mitoloxía exipcia]], ou a [[Demofonte (Eleusis)|Demofonte]] de [[Eleusis]]). Segundo o gramático [[Xoán Tzetzes]], esfrégao con [[ambrosía]] e mergúllao no lume pola noite.
Finalmente, a variante máis popular amósanola mergullando ao seu fillo nas augas da [[Estixia]], o río dos [[Infernos]], suxeitándoo polo calcañar. Así convértese en invulnerábel, coa excepción do calcañar polo que o sostivera a súa nai, cousa que deu lugar á expresión «[[calcañar de Aquiles]]», que significa «sitio vulnerábel, punto sensíbel».
Aquiles aprende de [[Fénix]], o fillo de Amíntor, a arte da elocuencia e o manexo das armas. Recibe leccións de medicina do [[centauro]] [[Quirón]], quen o alimenta con entrañas de animais para lle conferir a súa forza, e con mel pola dozura.
[[Ficheiro:Achilles by Lycomedes Louvre Ma2120.jpg|thumb|right|180px|Aquiles onda [[Licomedes]].]]
Ante as advertencias de súa nai, quen lle dá a escoller entre unha vida curta e brillante e unha vida longa pero escura, responde que prefire a primeira. Aos nove anos, o adiviño [[Calcas]]
Unha argucia de [[Ulises]] obrígao a seguir aos gregos: disfrazado de comerciante, o rei de [[Ítaca]] proponlles ás fillas de Licomedes que proben uns tecidos preciosos e unhas armas. Aquiles descóbrese ao ser o único que probou as armas. Polo contrario, segundo Homero (''Il.'', IX, 439), Aquiles é enviado directamente por Peleo, á fronte dos seus [[Mirmidóns]].
Liña 22 ⟶ 21:
Ávido de gloria e de fazañas, segue, pois, xunto co seu inseparábel amigo [[Patroclo]], aos dous heroes gregos Ulises e [[Néstor]] e únense ao asedio de [[Troia]]. Ao inicio da guerra, segundo o [[Pseudo-Apolodoro]], Aquiles ten quince anos, cousa que fai deste un dos máis xoves guerreiros [[aqueos]].
===
[[Ficheiro:The Rage of Achilles by Giovanni Battista Tiepolo.jpeg|thumb|right|250px|''A Cólera de Aquiles'', por [[Giovanni Battista Tiepolo|Tiepolo]] ([[1757]]) <br />[[Atenea]] detén a Aquiles, a piques de matar a [[Agamenón]].]]▼
▲[[Ficheiro:The Rage of Achilles by Giovanni Battista Tiepolo.jpeg|thumb|right|250px|''A Cólera de Aquiles'', por [[Giovanni Battista Tiepolo|Tiepolo]] ([[1757]]) <br />[[Atenea]] detén a Aquiles, a piques de matar a [[Agamenón]]]]
Cando chegou a [[Troia]], unha vez os Troianos parapetados tras das súas murallas, Aquiles dedícase a cortar o aprovisionamento da cidade. Á fronte das súas naves, ataca e reduce así once cidades de [[Asia Menor]], tributarias de Troia. É nunha desas cidades, no décimo ano de sitio, cando recibe como botín a [[Briseida]], mentres que [[Agamenón]] recibe a [[Criseida]] tras o saqueo de [[Tebas]].
Liña 31 ⟶ 29:
<blockquote>
«Canta, deusa, a cólera do Pelida Aquiles,<br
maldita, que causou moitas dores aos aqueos<br
E fixo baixar ao Hades tantas vidas valorosas <br
De heroes, e eles mesmos serviron de pasto para os cans<br
E banquete para as aves: así cumpríase o plan de Zeus.»<br
</blockquote>
Liña 51 ⟶ 49:
=== Tras a súa morte ===
Homero, n’''[[A Odisea]]'', represéntao reinando sobre o [[prado do asfódelo]] no [[Hades (Inferno)|Hades]], e moi desenganado. A Ulises que o felicita por reinar entre os mortos, respóndelle (XI, 488–491):
<blockquote>
«Non tentes abrandarme a morte, nobre Ulises!<br
Preferiría estar na terra doméstica dun labrego,<br
Mesmo sen patrimonio e case sen recursos,<br
Que reinar aquí entre as sombras consumidas... »<br
</blockquote>
Liña 68 ⟶ 65:
Unha das hipóteses máis convincentes, emitida por Leonard Palmer, dá ao nome do heroe o senso de «aquel cuxo exército está aflixido», de ἀχός / ''akhós'', «a pena, a aflición», e de λαός / ''laós'', «o exército, a tropa dos guerreiros». En efecto, a figura de Aquiles está estreitamente ligada coa pena: a que experimentaron os [[aqueos]] cando Aquiles se retira da batalla, e logo cando morre.
==Culto==
[[Ficheiro:Johann Heinrich Füssli 064.jpg|thumb|left|250px|''[[Tetis]] chora a morte de Aquiles'', por [[Heinrich Füssli|Füssli]] ([[1780]])]]
Liña 81 ⟶ 77:
== Aquiles como personaxe emblemático ==
Aquiles é un heroe exemplar. Así [[Alexandre o Grande]] compárase con el, laiándose por non ter atopado un Homero para cantar as súas propias fazañas. Na compaña do seu amante [[Hefestión]], o conquistador sacrifica mesmo sobre a tumba de Aquiles e de Patroclo.
Liña 87 ⟶ 82:
=== Literatura ===
Aquiles é o heroe d’''A Ilíada'', pero tamén doutras epopeas do [[Ciclo troiano|Ciclo]]. Pódense citar ''A Memnónida'' e ''[[A Etiópida]]'' de [[Arctino de Mileto]], con influencias da primeira sobre a segunda, ao falar de Aquiles cando mata o heroe [[Memnón]] para vingar ao seu amigo [[Antíloco]], tema moi comparábel ao combate contra Héitor para vingar a Patroclo. Estas dúas epopeas son probabelmente anteriores a Homero.
Liña 93 ⟶ 87:
=== Música ===
* ''[[Aquiles e Polixena]]'' é a derradeira [[traxedia lírica]] de [[Jean-Baptiste Lully|Lully]], que non tivo tempo de compoñer máis que o prólogo e o primeiro acto. A suite foi rematada polo seu axudante [[Pascal Collasse]].
* Na súa ópera ''[[La Belle Hélène]]'', [[Offenbach]] fixo del un guerreiro non moi malo, o «fervente Aquiles».
Liña 99 ⟶ 92:
=== Cine ===
Aquiles foi encarnado no [[cine]] por:
Liña 107 ⟶ 99:
== Fontes ==
* [[Apolodoro]]: ''Biblioteca'' (III, 13, 5–8);
* [[Apolodoro]]: ''Epítome'' (III, 14–16);
Liña 129 ⟶ 120:
* [[Valerio Flaco]]: ''Argonáuticas'' (I, 133, 255 e 409).
==
===Outros artigos===
* [[Patroclo]];
Liña 138 ⟶ 128:
=== Bibliografía ===
* Anthony Edwards :
** {{En}} “Achilles in the Underworld: Iliad, Odyssey, and Æthiopis”, ''Greek, Roman, and Byzantine Studies'', 26 (1985), pp. 215-227,
Liña 147 ⟶ 136:
** {{En}} ''The Name of Achilles: Quescións of Etymology and 'Folk Etymology''', ''Illinois Classical Studies'', 19, 1994.
==
{{Commons|Category:Achilles}}
* [http://www.androphile.org/preview/gay_france/library/mitoloxía/greek/GreekMythology.htm Mito de Aquiles e Patroclo — A Biblioteca dos Mitos Gregos do Amor Masculino — Proxecto Androphile]
| |||