Sabor: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición
Toliño (conversa | contribucións)
mSen resumo de edición
Liña 1:
[[ImageFicheiro:Roll and jam.jpg|300px|thumb|[[Sabor doce]] asociado á [[marmelada]].]]
O '''sabor''' é a impresión que nos causa un [[alimento]] ou outra [[substancia]], e está determinado principalmente por sensacións alucinóxenas combinadas detectadas polo [[gusto]] ([[padal]]) así como polo [[olfacto]] ([[cheiro]]). O 80% do que se detecta como sabor é procedente da sensación de cheiro<ref>Food Mercadotecnia Institute, 1998 de EEUU</ref>. O [[nervio trixémino]] é o encargado de detectar as substancias [[irritación|irritantes]] que entran pola [[boca]] ou [[gorxa]], pode determinar en ocasións o sabor. O sabor dos alimentos constitúe unha importante preocupación para os cociñeiros, así como un reto científico para a [[industria alimentaria]]. O sabor da comida, pode ser alterado con elementos tales como [[saborizante]]s e [[condimento]] que poden ser naturais ([[especia]]s) ou artificiais ([[Números E]]), encargado de alterar e potenciar esas sensacións de sabor.
 
==Características==
[[ImageFicheiro:Taste buds.svg|150px|thumb|'''1.''' Ágreo<br />'''2.''' Amargo<br />'''3.''' Salgado<br />'''4.''' Doce]]
Das sensacións químicas, o cheiro é o principal determinante do sabor dun alimento, esta é a razón pola que un [[constipado]] ou unha [[alerxia]] que producen [[conxestión nasal]] son tamén os causantes dunha diminución da sensación de sabor nos alimentos. O mecanismo de sabor é moi sinxelo, ao inxerir un alimento na boca desmiúzase mediante a acción dos [[dente]]s e [[moa (dente)|moa]]s desprendéndose aromas que ascenden mediante a [[farinxe]] á [[nariz]] (causando a sensación de sabor-olorosa) e substancias químicas que afectan aos sensores específicos da lingua.
 
O verdadeiro 'sabor' dos alimentos detéctase nos sensores específicos existentes en diferentes partes da [[lingua]], estes sensores denomínanse [[papila gustativa|papilas gustativas]]. Os seres humanos conteñen preto de 10.0000 destas papilas. A parte determinada polo gusto limítase ao [[sabor doce|doce]], [[sabor amargo|amargo]], [[sabor acedo|ácido]], [[sabor salgado|salgado]], e outros sabores básicos, pero o cheiro da [[comida]] é moi variado. O primeiro, ademais, pode ser alterado cambiando tan só o seu cheiro. Un exemplo disto son os [[caramelo]]s con saborizantes artificiais, que para mudares o seu sabor, empréganse distintas esencias e [[fragrancia]]s. Por iso, aínda que o termo "saborizante" fai referencia ao sabor, ese mesmo termo úsase para referirse a fragrancias e esencias para alterar o sabor de certo alimento. As papilas gustativas específicas concéntranse en certas áreas da lingua, por exemplo os sabores doces percíbense con maior intensidade na punta da lingua, mentres que os sabores amargos experiméntanse con maior intensidade nas zonas laterais da lingua<ref>Huang A. L., et ao</ref><ref>http://www.nature.com/nature/journal/v442/n7105/abs/nature05084</ref><ref>html http://www.scenta.co.uk/Home/1061938/how-sour-taste-buds-grow.htm.</ref>.
 
Unha característica do sabor é o denominado [[retrogusto]] que aparece cando a substancia química xa non está presente nas papilas gustativas, pero queda unha sensación persistente de sabor. Este retrogusto existe en alimentos sólidos e líquidos e emprégase na [[cata]] de certas substancias: [[viño]], [[aceite vexetal|aceites]], etc.
Liña 12:
=== Elementos que afectan ao sabor ===
* A sensación do sabor provoca reaccións fisiolóxicas de defensa no organismo, por exemplo o [[zume de limón]] provoca unha [[salivación]] excesiva na [[boca]] debido á súa excesiva acidez, trátase dun mecanismo de "defensa" intentando [[disolvente|diluír]] o seu efecto acedo. Dun mesmo xeito percíbese os efectos cáusticos do [[bebida alcólica|alcol]] no padal cando se inxere unha bebida alcohólica, ese efecto é recoñecido como un "sabor" a pesar de que os seus efectos fisiolóxicos son de defensa do organismo son debidos por mor dos seus efectos.
* Outro efecto fisiolóxico que afecta ao sabor é a [[temperatura]] á que se consumen os alimentos<ref>'''Nature''' 438, 1022-1025 (15 December 2005) "''Heat activation of TRPM5 underlies thermal sensitivity of sweet taste''", Karel Talavera</ref>, pódese notar este efecto no sabor que proporciona o [[pan]] quente e o frío. Un exemplo está nas [[cervexa]]s que ao ser consumidas a temperatura ambiente son dun sabor máis acedo que cando se toman frías, de igual forma o [[xeado]] é máis doce cando se consume a maiores temperaturas que recentemente sacado do conxelador.
* O consumo de [[tabaco]] afecta á capacidade de detectar sabores, debido en parte aos efectos que fai a [[nicotina]] sobre as papilas gustativas.
* Mesturar sabores primarios. É dicir ao mesturar doce con amargo como cando se mesturan o [[azucre]] e o [[café]] neste caso trátase de enmascarar o sabor amargo do café debido á dozura que proporciona o azucre. Neste exemplo, a lingua non é capaz de distinguir os sabores individuais das substancias mesturadas, é dicir: non pode distinguir sensorialmente unha mestura de estímulos gustativos diferentes.
Liña 19:
 
=== Elementos que modifican o sabor ===
Existen certos ingredientes que modifican o sabor, mitigando ou potenciando o seu efecto sobre o padal. Un exemplo claro pódese atopar nas [[especia]]s que teñen como misión a de 'crear' ou 'potenciar sabores'. Nalgúns casos a capacidade asociativa das especias crean un falso sabor na boca: un exemplo claro é a canela que recorda 'por asociación' a pratos doces, cando se detecta nun prato pénsase que é ''lixeiramente doce'' ou que ''lembra a doce'' .
 
A modificación do sabor é posible só coa modificación do contido graxo do alimento, nalgúns estudos científicos demostrouse que a cantidade de contido graxo no [[leite]] afecta ao sabor da [[vainilla]]<ref>"Efecto da graxa no sabor dos leites con contido de vainilla", 2004, Vol. 004, Sociedade Mexicana de Nutrición e Tecnoloxía dos Alimentos</ref>. Ás veces dise que a carne está máis 'saborosa' se esta posúe certa cantidade de graxa, ou que o [[xamón]] é máis ''rico'' se posúe as súas vetas de graxa. Esta afirmación popular confirma que a graxa dos alimentos potencia o sabor dos mesmos.
 
=== Socioloxía ===
Liña 29:
 
== Categorización de sabores ==
[[ImageFicheiro:Adriaen Brouwer 004.jpg|250px|thumb|Cadro de [[Adriaen Brouwer]], ''Der bittere Trank'' (''A bebida amarga'').]]
Dende fai moito tempo inténtase categorizar e clasificar os sabores ou sensacións que nos producen os alimentos e as bebidas. Algúns científicos tentaron clasificalos, un exemplo foi o [[naturalista]] sueco [[Carl von Linné]] que posuía unha categorización de sete sabores, o [[fisiólogo]] alemán [[Hans Henning]] intentou unha clasificación de seis 'sabores fundamentais'.
 
=== A teoría clásica ===
A teoría clásica recoñece a existencia de só catro sabores: amargo, acedo, doce, salgado. Cada un destes sabores ten asociado unha zona específica da [[lingua]] como sensor específico ('"sensor gustatorio'") que recibe o sabor.
 
#'''[[sabor amargo|Amargo]]''' - Existen diferentes compostos químicos que proporcionan o sabor amargo. A lingua humana é moi sofisticada na detección de substancias amargas. A capacidade de distinguireses sabores amargos é quizais un [[instinto de supervivencia]] xa que a maioría dos velenos posúen este sabor<ref>"''Bitter taste identifies poisons in foods'', Paul Breslin. Monell Chemical Senses Center, 2006 "Mari A. Sandell and Paul A.S. Breslin. Variability in a taste-receptor gene determines whether we taste toxins in food. Current Biology, 2006, 16, R792-R794.</ref>.
Liña 43:
 
===Os cinco sabores===
A teoría dos cinco sabores engade un sabor máis á teoría clásica debido ás investigacións realizadas polo fisiólogo xaponés [[Kikunae Ikeda]] no ano [[1908]]. Este quinto sabor é chamado o [[Umamiumami]]. O umami corresponde a un sabor detectado pola lingua e que o seu principal responsable é o [[glutamato monosódico]] presente nalgunhas [[alga]]s e que é frecuente nos pratos que se preparan en [[Gastronomía de Asia|Asia]]. Aínda que é posible detectalo en grandes cantidades no [[queixo parmesano]]<ref>"Flavor Measurement", Ho, C-T. and Manley, C.H. eds. (1993). Marcel Dekker, New York.</ref>.
 
== Substancias que modifican sabores ==
{{AP|Saborizantes}}
[[ImageFicheiro:Carl von Bergen Mädchen mit Teller.jpg|250px|thumb|Característica asociativa do sabor, ao mirar o cadro imaxinámonos que a nena comeu algo doce, asociamos [[infancia]] a alimentos con sabor doce.]]
Existen certas substancias capaces de alterareen as sensacións de sabor existentes nos alimentos: [[verdura]]s, [[carne]]s, etc, por regra xeral son aqueles que alteran ou excitan directamente o [[nervio trixémino]] ou ben causan un cambio nos aromas dos alimentos. Un caso é o da [[capsicina]] (presente nos chiles) que activa os sensores termo receptores do nervio trixémino activando a circulación coma se fose unha quemazón. A definición legal dos saborizantes é moi diferente dependendo da Axencia de Alimentación que a defina. Por regra xeral considéranse así aos [[Aceite esencial|aceites esenciais]]
 
=== Modificación do Cheirocheiro ===
Algúns dos saborizantes achegan só un aroma ou fragrancia mediante un fino [[perfume]] capaz de provocar a sensación de sabor en certos alimentos. Os métodos de extracción poden ser diversos, desde a extracción do solvente, a [[destilación]] ou empregando a forza como pode ser a operación de [[espremer]]. Os saborizantes artificiais son creados por compañías especializadas, encargadas de elaborar substancias non-tóxicas capaces de proporcionar estes aromas. Un exemplo de saborizante que achega aroma é o dos iogures con sabores, ao probar este alimento o aroma sobe pola farinxe e evoca ao consumidor a froita do [[iogur]] (e que xeralmente non está presente). Os enxeñeiros químicos encargados de estudar estes fenómenos na [[industria da alimentación]] denomínanse: [[flavorista]]s ou enxeñeiros do sabor.
 
Liña 108:
*''[[ácido tartárico]]'': atopado en [[uva]]s
 
== Sensacións de Saborsabor ==
O [[sistema somatosensorial]] da lingua é capaz de detectar outras sensacións que en linguaxe popular denomínanse 'sabores', é por esta razón pola que se denomina: 'sabor picante', ou 'sabor quente', etc. estas denominacións fundaméntanse nas sensacións que se perciben polo [[padal]], ou a mesma lingua (fóra do eido das papilas gustativas).