Centros clandestinos de detención: Diferenzas entre revisións

{{Artigo principal|Guerra sucia en Arxentina}}

 

Os '''centros clandestinos de detención (CCD)''' foron as instalacións secretas empregadas polas [[forzas armadas]] e [[forzas de seguridade|de seguridade]] para executar o plan sistemático de [[Desaparecidos pola ditadura arxentina|desaparición de persoas]] da ditadura autodenominada ''[[Proceso de Reorganización Nacional]]'' en [[Arxentina]].

O plan do goberno ''de facto'', que exerceu o poder na [[Arxentina]] entre o [[24 de marzo]] de [[1976]] e o [[10 de decembro]] de [[1983]], formaba parte das ''operacións de contrainsurxencia clandestinas'', comezadas poucos anos antes, no marco do ''[[Operativo Independencia]]'', para eliminar a disidencia política. Operativos similares leváronse a cabo noutros países da rexión, co apoio expreso do goberno dos [[Estados Unidos]], interesado en promover a toda costa o control do [[comunismo]] e outras correntes ideolóxicas opostas ao seu bando na ''[[guerra fría]]''.

 

[[Ficheiro:Club Atlético.JPG|300px|thumb|Escavación do ex Centro clandestino de detención Club Atlético, Paseo Colón 1200, Cidade de Bos Aires]]

 

En [[1976]] chegaron a existir 610 CCD, pero moitos deles foron temporais e circunstanciais. Logo dos primeiros meses posteriores ao golpe de estado, a cifra estabilizouse en 364 CCD. En [[1977]] a cantidade reduciuse a 60. En [[1978]] hai 45 CCD, e para [[1979]] os centros chegaron a 7. En [[1980]] quedaban dous: a ESMA e o Campito ([[Campo de Mayo]]). En 1982 e 1983 a ESMA era o único campo de concentración que seguía sendo utilizado<ref>Seoane 2001, 227/228</ref>.

[[Ficheiro:Centro Popular de la Memoria Rosario 2.jpg|300px|thumb|[[Memoria histórica]]]]

 

* '''''o branqueo''''': legalizábase ao detido-desaparecido e poñíase a disposición do Poder Executivo Nacional. A partir de [[1980]], desta situación, podía derivar a deportación e o [[exilio]], polo uso da opción constitucional (Art. 23), ou o axuizamento por tribunais militares e a condena a prisión.

* '''''a liberdade'''''.

Durante a súa permanencia no CCD procedíase sistematicamente á [[deshumanización]] dos detidos-desaparecidos mediante diversos procedementos: substitución do nome por un número, violacións, animalización, humillación, amoreamento, condicións intolerábeis de aloxamento, nudez forzada, racismo, antisemitismo, homofobia, etc.

 

 

[[Ficheiro:ESMA 3.JPG|thumb|200px|left|A ESMA]]

{{Artigo principal|Escuela Superior de Mecánica de la Armada}}

 

 

Dependía en última instancia do almirante [[Eduardo Massera]], e estivo directamente a cargo do [[Grupo de Tareas]] 3.3/2, dirixido polo [[contraalmirante]] [[Rubén Chamorro]] e o [[capitán]] [[Jorge Eduardo Acosta|''o Tigre'' Acosta]]. Outros soados represores que formaron parte do mesmo foron [[Alfredo Astiz]], [[Ricardo Miguel Cavallo]] e [[Adolfo Scilingo]]; o presbítero [[Alberto Ángel Zanchetta]] foi capelán da ESMA durante [[1977]].

O [[24 de marzo]] de [[2004]] o presidente [[Néstor Kirchner]] e o Xefe de Goberno da Cidade de Bos Aires [[Aníbal Ibarra]] asinaron un "Acordo entre o Estado nacional e a Cidade Autónoma de Bos Aires para a construción do espazo para a memoria e para a promoción e defensa dos dereitos humanos no predio da ESMA" que quedou rexistrado baixo o Nº 8/04. A decisión foi anunciada nun acto masivo, no que se abriron as portas de Escuela de Mecánica de la Armada.

 

[[Ficheiro:El Olimpo.jpg|thumb|320px|right|"El Olimpo" funcionou entre [[1978]] e [[1979]]]]

 

Coa chegada da democracia o edificio pasou a mans da Policía Federal Arxentina, e foi convertido nun centro de verificación automotor. O predio foi declarado ''sitio histórico'' mediante a Lei 1197 da [[Lexislatura da Cidade de Bos Aires]], e en xuño de [[2005]] foi traspasado ao Goberno da Cidade de Bos Aires en cumprimento do acordo asinado entre o Presidente [[Néstor Kirchner]] e o Xefe de Goberno [[Anibal Ibarra]] o [[4 de outubro]] de [[2004]]<ref>[http://www.buenosaires.gov.ar/_contenido.php?menu_id=9126 Informe sobre o traspaso do predio ao GCBA 4/10/2004]</ref>. En [[2006]], o Goberno da Cidade de Bos Aires xunto con organizacións veciñais e de dereitos humanos avaliaron o futuro uso do predio. En [[1999]] realizouse unha película co nome de "[[Garage Olimpo]]", dirixida por Marco Bechis<ref>[http://www.cineismo.com/criticas/garage_olimpo.htm Crítica de "Garage Olimpo" (1999)].</ref>.

 

[[Ficheiro:Club Atlético.JPG|200px|thumb|Excavación do ex Centro clandestino de detención El Club Atlético, Paseo Colón 1200, Cidade de Bos Aires]]

 

Tratábase dun edificio público que foi demolido para construír a autopista 25 de Maio. Con posterioridade atopáronse as súas ruínas e o Goberno de Bos Aires comezou a realizar as excavacións necesarias para recuperalo como espazo de memoria.

 

A '''La escuelita de [[Famaillá]]''' correspondeulle o triste privilexio de constituírse no iniciador da experiencia dos campos de concentración no país.

 

En febreiro de [[1975]], coa posta en marcha do "Operativo Independencia", aséntase na localidade de Famaillá un centro clandestino de detención a cuxo cargo atopase primeiramente o xeneral [[Acdel Vilas]], e do que logo se faría cargo o xeneral [[Antonio Domingo Bussi]]. Desde ese momento ata a data do golpe militar do ano 1976 funcionou nunha escola que se atopaba en construción na cidade de Famaillá.

 

{{Artigo principal|Campito}}

O '''''Campito''''' foi o principal campo de concentración utilizado polo exército. Tamén era coñecido como '''''"Los Tordos''"'''. Funcionou en [[Campo de Mayo]] ([[San Miguel (partido)]], [[Gran Bos Aires]], [[Provincia de Bos Aires]]), a máis importante guarnición militar de Arxentina entre [[1975]] e [[1982]]. Por alí pasaron uns 5.000 detidos. '''Só 43 sobreviviron.'''

O centro estivo baixo a área de mando do Comando de Institutos Militares, que na época do seu funcionamento estivo a cargo dos xenerais Santiago Omar Riveros, José Montes, Cristino Nicolaides e [[Reynaldo Benito Bignone]]. O ''Campito'' estivo dirixido directamente polo tenente coronel Jorge Vosso, en tanto que o maior médico Julio César Caserotto foi xefe do servizo de Maternidade do Hospital Militar.

 

 

Un dos represores do "Campito", o ex sarxento Víctor Ibañez, confesou e describiu amplamente as súas características. O seu testemuño atópase recollido no libro ''Campo Santo'', de Fernando Almirón (1999). Nunha parte do libro Ibáñez dice:

A partires do establecemento da democracia en [[1983]], presentáronse proxectos para establecer alí un [[polo industrial]], crear centros de estudos terciarios e universitarios, mantelo como [[reserva ecolóxica]], etc.

 

'''''El Vesubio''''' foi un centro clandestino de detención utilizado polo Exército que estaba situado no Gran Bos Aires, na localidade de [[La Tablada]] (Partido da Matanza), cerca do cruzamento do Camiño de Cintura coa [[Autopista Riccheri]] que leva ao [[Aeroporto Internacional Ministro Pistarini]], nun terreo do Servizo Penitenciario Federal. "''Empresa El Vesubio"'' era o nome crave que utilizaban para referirse ao mesmo as forzas represivas. Comezou a funcionar en [[1975]] sendo utilizado pola [[Triple A]], antes do golpe de estado, co nome de "''A Ponderosa"'' e deixou de funcionar en [[1978]]<ref>CONADEP, ''Nunca Más'', EUDEBA, 1985</ref>. Entre desaparecidos e sobrevivintes ao menos 400 persoas estiveron detidas alí <ref>[http://www.pagina12.com.ar/diario/elpais/1-64992-2006-03-31.html ''Ocho represores presos por El Vesubio'', Páxina 12, 31 de marzo de 2006]</ref>.

 

Actualmente o terreo atópase deteriorado e sen uso. Na Cámara de Deputados presentouse un proxecto para transformar o predio nun espazo para recuperar a memoria.

 

{{Artigo principal|Mansión Seré}}

 

Entre [[1977]] e [[1978]], o lugar funcionou como centro clandestino de detención baixo a xurisdición da Forza Aérea con asistencia da Policía Bonaerense de Castelar.

A partires do ano [[2000]] funciona no lugar a Casa da Memoria e a Vida e a Dirección de Dereitos Humanos da Municipalidade de Morón.

 

[[Ficheiro:Acto recuperación de La Perla (Córdoba)(interiores)-24MAR07-Autor Martín Gaitán(9).jpg|thumb|150px|left|Interior de ''La Perla'']]

{{Artigo principal|La Perla (centro de detención)}}

Con posterioridade a [[2000]], en Córdoba tomouse a decisión de crear un ''Museo da Memoria'', no edificio onde funcionou o Departamento de Intelixencia D-2, da policía local, sobre o pasaxe Santa Catalina, nun dos costados do histórico Cabildo da cidade de Córdoba. O D-2 non era un CCD permanente, senon o lugar de chegada dos detidos que estaban en tránsito cara á Perla ou á Penitenciaría do barrio San Martín.

 

{{Listaref|1}}

 

* {{Cita libro

| autor = Almirón, Fernando

}}

 

* [http://www.desaparecidos.org/arg/conadep/nuncamas/nuncamas.html Informe Nunca Más]

* [http://www.derhuman.jus.gov.ar/espacioparalamemoria/ Secretaría de Dereitos Humanos da Nación Arxentina; ESMA: espazo para a memoria]