Revisión como estaba o 6 de xaneiro de 2011 ás 18:08 editar 83.45.253.166 (conversa) Sen resumo de edición ← Edición máis vella		Revisión como estaba o 6 de xaneiro de 2011 ás 18:08 editar desfacer Wutsje (conversa \| contribucións) 316 edicións m Desfixéronse as edicións de 83.45.253.166 (conversa); cambiado á última versión feita por Hugo22 Edición máis nova →
Liña 18: * '' [[Capra pyrenaica pyrenaica\|C. pyrenaica pyrenaica]]''; extinta ([[2000]]) * ''[[Capra pyrenaica victoriae\|C. pyrenaica victoriae]]'' \| range_map=~~Bandeira~~Dist ~~galega~~Hirco ~~nacionalista~~GZ.svg \| range_map_caption = Distribución ''Capra pyrenaica victoriae'' }} A '''cabra montesa''' ou '''hirco''' (''Capra pyrenaica'') é unha das [[especie]]s de [[bóvido]]s do [[Xénero (bioloxía)\|xénero]] ''[[Capra]]'' que existen en [[Europa]], sendo as outras o [[íbice]] ou cabra dos [[Alpes]], as cabras salvaxes do [[Cáucaso]] e a [[cabra]] doméstica. Trátase dun [[endemismo]] que actualmente non se atopa fóra das áreas montañosas de [[España]]. == Descrición == A cabra montesa é unha especie con forte [[dimorfismo sexual]], do mesmo xeito que moitos outros bóvidos. As femias miden uns 1,20 [[metro]]s de longo e 60 cm de altura na cruz, pesando entre 30 e 45 [[quilo]]s de peso. Teñen cornos bastante curtos e parécense bastante a unha cabra doméstica. Os machos, en cambio, poden chegar aos 148 centímetros de longo e ter unha altura de 77 centímetros na cruz, acadando un peso máximo de 110 quilos. Os cornos dos machos son notablemente grosos e poden chegar a ser o triplo de longos que os das femias. Están máis separados entre si cós cornos doutras especies do xénero ''Capra''. Os machos adultos teñen tamén unha cara máis alongada e a típica ''barba de chivo'' escura baixo a mandíbula. A cor e lonxitude da pelaxe varía segundo as [[subespecie]]s e a época do ano, tornándose máis longa e grisácea no [[inverno]]. Tralas mudas de pelo de [[abril]] e [[maio]], a cor é parda ou canela, con manchas escuras na parte inferior das patas que nos machos adultos poden espallarse cara aos costados, ombreiros e ventre. A parte central deste é branca en ambos sexos, e a cola negra e curta (12-13 cm). == Hábitos == Esta especie desenvólvese por igual de día e de noite, aínda que as súas máximas horas de actividade localízanse pola mañá e a finais da tarde, preto do solpor. No inverno desenvolven a súa actividade nas horas centrais do día, que é cando fai máis calor. Son animais sociables, pero cambian a miúdo de manada. Esta pode estar constituída por machos adultos, femias coas seus años ou adolescentes de ambos sexos (neste último caso, só durante o verán). Os machos e as femias adultas reúnense na época de celo, nos meses de [[novembro]] e [[decembro]] -caracterizados polos violentos combates cabeza contra cabeza dos machos- e os años (un por parto) nacen todos en [[maio]]. Habitan tanto en bosques como en extensións herbáceas, en cotas montañosas de entre 500 e 2.500 metros de altura. A dieta é predominantemente herbácea, aínda que no inverno tórnase máis arbustiva. Se é necesario, excavan na neve para acceder ata a vexetación. == Subespecies == Coñécense catro subespecies de cabras montesas, dúas das cales extinguíronse en tempos recentes. No entanto, varios autores puxeron en dúbida a súa validez.<ref>[http://www.bucknell.edu/msw3/browse.asp?ide=14200785 Wilson, D. E. & Reeder, D. M. (editors). 2005. ''Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference'' (3rd ed).]</ref> Estas subespecies son as seguintes: * ''[[Capra pyrenaica lusitanica]]''. Distribuída orixinalmente polas montañas fronteirizas entre [[Galicia]] e [[Portugal]], extinguiuse en [[1892]] na [[Serra de Geres]] (Portugal). * ''[[Capra pyrenaica pyrenaica]]'', subespecie-tipo atopada orixinalmente nos [[Pirineos]] franceses e españois, chamada popularmente ''[[Bucardo]]''. O derradeiro exemplar morreu en [[xaneiro]] de [[2000]]. * ''[[Capra pyrenaica hispanica]]'', cunha distribución punteada que se estende polas cordilleiras próximas ao [[Mar Mediterráneo]]. Acada a súa maior concentración en [[Serra Nevada (España)\|Serra Nevada]]. * ''[[Capra pyrenaica victoriae]]'', distribuída de forma desigual nas cordilleiras do centro e norte de España. A súa principal poboación está na [[Serra de Gredos]], onde moran uns 10.000 exemplares. Subespecie cinexética, baixo certas restricións. [[Ficheiro:Iberian_Ibex.png\|thumb\|560 px\|center\|Subespecies segundo [[Anxo Cabrera Latorre\|Cabrera]] (1914):A: C. p. pyrenaica, B: C. p. victoriae, C: C. p. hispanica, D: C. p. lusitanica]] [[Ficheiro:Naturaleza Casas del Conce.jpg\|thumb\|200 px\|Exemplar na [[provincia de Salamanca]]]] == Estado de conservación == A cabra montesa conta con [[lobo]]s, [[oso pardo europeo\|osos]] e [[aguia]]s como [[depredación\|depredadores]] naturais, pero estes desapareceron nos últimos tempos de amplas zonas da súa área de distribución. A caza desta especie por parte do [[home]] producíase xa na [[Prehistoria]], primeiro a cargo do [[home de Neandertal]] e dende hai 40-35.000 anos, pola especie humana. Son abondosos os seus restos nas covas paleolíticas e aparece representada con frecuencia nas [[pintura rupestre\|pinturas rupestres]] de toda a [[Península Ibérica]]. Coa introdución da [[agricultura]] e o aumento da poboación humana (e con iso, da caza), a súa poboación desapareceu de varias zonas e noutras minguou ostensiblemente. En tempos recentes, o feito de ser unha especie única no mundo, endémica da Península, converteuna nunha cobizada especie de caza maior. Tense constancia da chegada expresa de cazadores procedentes de [[Francia]] e o [[Reino Unido]] durante os séculos [[século XIX\|XIX]] e [[século XX\|XX]], especialmente ao Pirineo, buscando unicamente a morte dalgún exemplar e os seus valiosos cornos como trofeo. Xa a finais do [[século XIX]], a poboación de cabra montesa estaba en rápida regresión, téndose extinguido a subespecie galega-portuguesa. [[Afonso XIII de España]] creou en [[1905]] o Refuxio Real de Caza da Serra de Gredos para limitar a caza deste animal na zona e salvar así á entón reducida poboación local, pero non tomou maiores medidas polo salvamento da especie. Non foi ata [[1950]] cando comezaron a crearse numerosas reservas para protexer a cabra montesa, aínda que en moitos casos non se crearon políticas axeitadas ao efecto. A [[extinción]] recente do bucardo débese en boa medida a iso, reducido a só 20 exemplares en [[1970]] e condenado xa que logo á desaparición nunhas poucas décadas. A falta de cabras montesas para as cacerías intentou cubrirse durante o tardo[[franquismo]] coa introdución doutros bóvidos foráneos, coma o [[muflón]] e o [[arruí]], especies que tiveron un impacto desigual sobre a flora e fauna local e nalgúns casos puxeron aínda máis en apretos á cabra montesa, pois compiten con ela polos mesmos recursos. A [[Xunta de Galicia]] leva a cabo un plan de reintrodución a gran escala na [[Galicia\|comunidade autónoma galega]] dende [[2003]]. Mentres que a caza da especie non está permitida en moitas zonas, noutras, como en Gredos, só se usa como medio para controlar a súa poboación debido á escaseza de depredadores naturais. Estimacións do [[2006]] achegaron un censo que rolda os 400 exemplares en Galicia.<ref>[http://www.lavozdegalicia.es/hemeroteca/2006/07/16/4950005.shtml?idioma=galego A poboación de cabra montesa multiplicouse por sete nun decenio] lavozdegalicia.es. Introducida o 31/12/2010</ref> A maioría nos parques naturais da [[Baixa Limia-Serra do Xurés]] e no [[O Invernadeiro\|Invernadeiro]], ambos os dous na [[provincia de Ourense]]. == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == * [[Especies de Artiodactyla]] === Ligazóns externas === {{commonscat\|Capra pyrenaica}} {{wikispecies}} * [http://www.faunaiberica.org/?page=cabra-montesa Fauna Ibérica: cabra montesa] Información sobre especies animais da Península Ibérica. [[Categoría:Caprinos]] [[Categoría:Fauna de Galicia]] [[an:Capra pyrenaica]] [[az:Capra pyrenaica]] [[br:Kragvouc'h ar Pireneoù]] [[ca:Cabra salvatge ibèrica]] [[de:Iberiensteinbock]] [[en:Spanish Ibex]] [[es:Capra pyrenaica]] [[eu:Piriniotar basahuntz]] [[fr:Bouquetin d'Espagne]] [[hu:Spanyol kőszáli kecske]] [[it:Capra pyrenaica]] [[lt:Ispaninis ožys]] [[nl:Spaanse steenbok]] [[sr:Иберијски козорог]] [[sv:Iberisk stenbock]]

Cabra montesa: Diferenzas entre revisións