Garda Pretoriana: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m Corribot: Facendo probas de correccións ortográficas sinxelas: ademáis -> ademais segundo: Wikipedia:Erros_de_ortografía_revisados; cambios estética
Xoacas (conversa | contribucións)
Arranxos menores
Liña 1:
[[Ficheiro:Praetorian GuardSoldiers basrelief med.jpg|250px|right|thumb|A Garda Pretoriana nun relevo romano do século II.]]
 
A '''Garda Pretoriana''' era a garda persoal do [[emperador]]. Tamén eran consideradas as tropas de éliteelite da [[Lexión romana|lexión]]. A Garda Pretoriana permaneceu durante máis de tres séculos até a súa disolución por parte de [[Constantino]], despois da súa victoriavitoria na [[batalla da Ponte Milvio]] contra o emperador [[Maxencio]], no ano [[312]] d.C.
 
== Orixes ==
A creación deste corpo como garda persoal do emperador débese a [[Augusto]], que a creou despois da victoriavitoria contra [[Marco Antonio]] no [[-27|27]] a.C. Malia isto, existen referencias desta garda no período republicano, onde estosestes soldados eran os asignados ao cuartel xeral cando había un [[maxistrado]] con ''[[imperium]]'' (un [[pretor]] xeralmente), onde as súas mencións chegan ata [[Escipión o Africano]].
 
== Evolución da estrutura ==
A unidade constaba de 9nove cohortes perfectamente numeradas, duns 480 homes, unidas a un continxente de xinetes (''cohortes equitatae''). Por razóns políticas, o emperador [[Augusto]] creouna só con este número concreto de cohortes, xa que non quería recordar os recentes escuros anos das guerras civís e de violacións do ''pomerium'' (ningunha [[Lexión romana|lexión]] podía entrar dentro de [[Roma]]).
 
Posiblemente foi grazas a [[Claudio]] (a Garda ascendeuno ao poder), que no século I d.C. as cohortes aumentaron até 12doce. [[Vitelio]], levando a cabo unha ampliaampla reforma, as elevou a 16dezaseis cohortes duns 10001.000 homes cada unha. Logo da súa derrota por parte de [[Vespasiano]], ésteeste reduciu o número de cohortes ao número da época de [[Augusto]]. Por último, [[Domiciano]] aumentou as cohortes a 10dez, permanecendo esta cantidade até a disolución por parte de [[Constantino]].
 
== Escalafón ==
=== Prefecto do Pretorio ===
O [[Prefecto]] do Pretorio era o [[comandante]] da Garda Pretoriana. En teoría tiñan que estar dúas persoas neste cargo, pero na realidade poucas veces ocorreu. O Prefecto sempre saía do ''[[ordo ecuestre]]''.
 
==== Poderes militares ====
As atribucións militares dos prefectos non son de todo coñecidas en realidade. O seu papel na política militar do [[Imperio Romano|Imperio]] foi incrementando progresivamente. O punto de inflexión deste poder o marca o ano [[69]] d.C., xa que por primeira vez os prefectos recibiron mandos dentro de tropas lexionarias, esta dirección nas operacións militares aumentaronaumentou as funcións militares que tiñan nun principio (protección do emperador e da súa familia). Desta forma a imfluenciainfluencia militar dos prefectos doifoi desbordando as fronteiras da [[península Itálica]] extendendoseestendéndose por todo o Imperio; isto soamente se usaría en situacións extraordinarias. Así é que os prefectos actuaban como "[[vicerrexente]]s" militares.
 
A súa autoridade dentro da Garda consistía en ter certos dereitos nas designacións dos pretorianos, pero a nominacióno directanomeamento adirecto facíafacíao o emperador. O emperador moitas veces lle daría este poder ao prefecto e aos [[tribuno]]s, xa que el soamente poñeriapoñería extremo coidado na eleciónelección da súa garda persoal máis proximapróxima.
 
==== Poderes xudiciais ====
A súa actividade xudicial oficial era a garda e o interrogatorio dos sospeitosos inculpados de crimes contra a seguridade do [[Estado]] (''Maiestas''). DurantoDurante o [[século I]] non se mencionan dentro de procesos privados, xa que as súas atribucións serían soamente de orixe [[militar]]. O puntospunto de inflexión se produceprodúcese durante o goberno dos [[Flavio]]s, xa que intentaron desprazalos da súa función primaria progresivamente, iniciando un prodesoproceso de desenvolvemento que volcariaelevaría este cargo ata a administración de xustiza.
 
Durante o [[século II]], seguiría encargándose dos procesos contra a seguridade do Estado, ademais por delegación do emperador se encargaronencargáronse das apelacións relacionadas con decisións emanadas dos gobernadores provinciais e tamén entraron de forma definitiva no ''[[Consilium Principis]]'', onde se situaban en calidade de xuicesxuíces ou incluso en calidade de presidentes do xurado en representación do emperador. Dos procesos civís complexos, salvo en casos excepcionais, non se ocupaban. Ademais representaban ao emperador no castigo dos membros do servicioservizo civil imperial e dos [[oficiais]] provinciais que non desempeñaran correctamente a súa labor.
 
==== Poderes políticos ====
A influencia política dos prefectos pódense ver xa dende o comezo da súa existencia. Pódese afirmar, que a asignación dun emperador solíaadoitaba estar ligada á súa aceptación por parte dos pretorianos, oa cal tiñantiña este proceso: presentación do candidato aos pretorianos, reunión no [[Senado]], presentación ao pobo e finalmente, anúnciaseanuncio aos exércitos das provincias.
 
O prefecto que comenzoucomezou a descubrir o potencial do cargo foi [[Sexano]] (prefecto de [[Tiberio]]), que chegou ao punto de facer unha revolución palaciegapalacega que se non faiase, colocaríase ao cargo Imperio.
Durante o século II d.C., a influencia dos prefectos aparece algo máis atenuada, favorecida polo clima de estabilidade institucional que presidiu a vida política do Imperio. A finais deste século a influencia política e todos os niveis en xeral dos prefectos se incrementaron exponencialmente. Ata o punto de que un prefecto podería chegar a ser emperador ([[Macrino]] ou [[Filipo o Árabe]]) ou actuar como autenticos rexentes de emperadores demasiado xoves ou débiles ([[Timesiteo]] ou [[Gordiano III]]). A súa dignidade chegou a tal, que [[Constantino]], o cal disolve as cohortes pretorianas, dubidou en manter a institución, iso sí, sen atribucións militares.
 
Estes prefectos participaban activamente en decisións políticas determinantes para o desenvolvementeo da vida institucional do Imperio: algúns acompañaban ao emperador ao senado, outros influían nos nombramentos dos maxistrados, xenerais ou gobernadores da provincia...
Durante o [[século II]] d.C., a influencia dos prefectos aparece algo máis atenuada, favorecida polo clima de estabilidade institucional que presidiu a vida política do Imperio. A finais deste século a influencia política e todos os niveis en xeral dos prefectos se incrementaron exponencialmente. Ata o punto de que un prefecto podería chegar a ser emperador ([[Macrino]] ou [[Filipo o Árabe]]) ou actuar como autenticosauténticos rexentes de emperadores demasiado xovesnovos ou débiles ([[Timesiteo]] ou [[Gordiano III]]). A súa dignidade chegou a ser tal, que [[Constantino]], o calque disolvedisolveu as cohortes pretorianas, dubidou en manter a institución, iso si, sen atribucións militares.
 
Estes prefectos participaban activamente en decisións políticas determinantes para o desenvolvementeodesenvolvemento da vida institucional do Imperio: algúns acompañaban ao emperador ao senado, outros influían nos nombramentosnomeamentos dos maxistrados, xenerais ou gobernadores da provincia...
 
=== Tribuno pretoriano ===
Era o [[oficial]] ao mando de cada [[cohorte]], este tiña que ser do "[[ordo ecuestre]]", principalmente primipilar, o cal pasara polo rango máis alto do [[centurionado]] [[Lexión Romana|lexionario]] (''primus pilus'' ou primerprimeiro centurión da lexión). Este cargo soamente o podería mantermantelo durante un ano, o cal despois desedo anocal debía continuar a súa carreira noutras unidades.
 
A carreira ecuestre, (pola cal se ascendería a tribuno pretoriano), quedou ficada progresivamente no reinado de [[Claudio]]: o ''primus pilus'' dunha lexión era ascendido como mando á [[guarnición]] da [[Roma|capital do Imperio]], comezando como tribuno dunha cohorte de [[vixilesvixil]]es, a continuación ascendíaselle a unha [[cohorte urbana]], ata que ao final alcanzaba o rango de tribuno dunha cohorte pretoriana. Despois de desempeñar este cargo o ectribuno podería continuar a súa carreira como'' primus pilus bis'', despois do cal podería ofrecérselle unha procuratela e o acceso aos escalónschanzos mais altos da administración imperial.
Entre as funcións dos tribunos estaban as de controlar a disciplina, o equipamento e o adestramento das súas tropas, así como dirixiras na capital como en campaña.
 
Entre as funcións dos tribunos estaban as de controlar a disciplina, o equipamento e o adestramento das súas tropas, así como dirixirasdirixilas na capital comoou en campaña.
 
=== Centurión pretoriano ===
Os [[centurión]]s estaban ao mando dos oitenta soldados correspondentes á [[centuria]]. EstosEstes soamente eran superados no rango de centurión polo ''trecenarius'' (centurión ao mando dos ''[[speculadores]]''). Estes centurións tiñántiñan unha clara diferencia cos das lexións; o centurión non tiña máis poder co do seu centurionazocenturionazgo.
Os centurións son facilmente recoñecibles pola súa vara de sarmiento (''yitis''), empleadaempregada para impartir castigos, e ao igual que todos os centuríonscenturións pola súa [[cimeracimeira]] transversal no seu casco.
 
=== ''Principales'' ===
Por debaixo dos centurións aparecen os ''principales'' ([[suboficial|suboficiais]]), con uncun organigrama moi similar ao da lexión. EstosEstes ''principales'' se dividíandividíanse en ''sesquipilcarii'' ou ''duplicarii'', isto é, se recibiron unha vez e media ou duasdúas veces o salario normal respectivamente; estaban exentos de servizos e fatigas de campamentos e desempeñaban tareastarefas de orde táctico ou cometidos de tipo administrativo.
 
==== ''Optio'' ====
O ''optio'' (segundo do centurión) tiña certas particularidades en relación ao seu homólogo na lexión,. estesEstes ascendían a centurións lexionarios e non aos centurións pretorianos como tiña que ser, pero coma todos terían que facer a carreira ecuestre. Dentro do grupo de ''optios'' existían dous suboficiais con tarefas específicas:
* ''Optio carceris'' ou ''optio ad carcerem'': era o encargado da prisión militar que estaba na ''[[castra praetoria]]''.
* ''Optio equitum'': estaba ao mando das unidades menores (''turmae'') da [[cabalería]] pretoriana.
 
==== ''Signifer'' ====
O ''signifer'' era o rango equivalente ao ''[[aquilifer]]'' das lexións, xa que na Garda non existía esta última función ao non ter de símbolo a [[aguia]] (o seu símbolo era o [[escorpión]]); isto non significa que non puideran dispor de estandartes con este emblema.
 
==== ''Cornicularii'' ====
Os ''cornicularii'' eran os encargados da dirección do ''[[officium]]'' dos prefectos.
 
==== ''Tesserarii'' ====
Os ''tesserarii'' eran os encargados do [[contrasinacontrasinal]]. Este rango puido ter maior relevancia nas cohortes pretorianas que nas lexións, polo carácter de protección e garda imperial das mesmas.
 
=== ''Immunes'' ===
Os ''immunes'' pertencían á tropa pero desfrutabangozaban dunha serie de exencións de servizo que os diferenciaba dun simple soldado raso (''munifex''). Ata o [[século II]] estes non se diferenciaban claramente dos principais. Eran soldados especialistas rebaixados das fatigas propias do campamento no que se aloxaban.
 
=== ''Beneficiarii'' ===
Unha mención especial dento do grupo de ''principales'' e ''inmunes'' merecen os ''beneficiarii''. Se pode distinguir claramente dous tipo; aqueles que desempeñaban as súas funcións xunto aos altos mandos pretorianos (''beneficiarii tribuni'' ou ''beneficiarii praefecti praetoriarum'') e aqueles que eran destacados nunha ''statio'' con algunha función específica, xeralmente control ou xestión de rutas de abastecemento ou puntos estratexicamente importantes das redes comerciais do [[imperio romano|imperio]];. Coñécese tamén se coñece a toda unha serie de pretorianos destacados en comisión de servizos como ''stationarii'',. estosEstes soldados están relacionados con intereses imperiais, control de rutas de abastecemento ou apoio de altos [[maxistrado]]s. Os ''beneficiarii'' dos prefectos do pretorio participaban así mesmo nas expedicións militares xunto ao emperador; o seu empleoemprego directo no combate era pouco probable, xa que perderían soldados dotados de ampliosamplos coñecementos administrativos e de xestión.
O servizo no ''officium'' dun prefecto constituía un bo trampolín para unha posterior carreira que culminase no centurionazgo. Este plantel de ''beneficiarii'' dos prefectos nuns 35 aproximadamente, e a dos tribunos nuns doce. Calculando así que unha media de 150 ''beneficiarii'' estaban en activo para as cohortes pretorianas. Antes de ser beneficiario do prefecto, o pretoriano desenvolvía unha seríe de tarefas nas que acumulaba experiencia tanto militar como administrativa, nunha centuria ou na ''officia'' de rango inferior. O beneficiario do prefecto moitas veces, en caso de cumplir os seus 16 anos de servizo, reincorporarse como ''evocatus'', ampliando as súas posibilidades de ascenso.
 
O servizo no ''officium'' dun prefecto constituía un bo trampolín para unha posterior carreira que culminase no centurionazgo. Este plantel de ''beneficiarii'' dos prefectos nuns 35trinta e cinco aproximadamente, e a dos tribunos nuns doce. Calculando así que unha media de 150 ''beneficiarii'' estaban en activo para as cohortes pretorianas. Antes de ser beneficiario do prefecto, o pretoriano desenvolvía unha seríeserie de tarefas nas que acumulaba experiencia tanto militar como administrativa, nunha centuria ou na ''officia'' de rango inferior. O beneficiario do prefecto moitas veces, en caso de cumplircumprir os seus 16dezaseis anos de servizo, reincorporarse como ''evocatus'', ampliando as súas posibilidades de ascenso.
 
== Véxase tamén ==
Liña 61 ⟶ 76:
=== Ligazóns externas ===
{{Commons|Category:Praetorian Guard}}
[http://www.imperivm.org/articulos/guardia-pretoriana.html#cap1 Páxina web sobre a Garda Pretoriana] (en Castelán)]{{es}}
 
[[Categoría:Roma antiga]]