Escravitude: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
TXiKiBoT (conversa | contribucións)
m bot Engadido: io:Sklaveso
Servando2 (conversa | contribucións)
arranxiños
Liña 1:
:''Para o artigo referido ao lugar do concello de Padrón chamado '''A Escravitude''', véxase [[A Escravitude, Cruces, Padrón]]''.
[[Ficheiro:Slaves in chains (grayscale).png|280px|right|thumb|Escravos encadeados en AfricaÁfrica Oriental]]
O termo '''escravitude''' designa a condición social do '''escravo''', un [[traballo|traballador]] non libre e, polo xeral, non remunerado, que é xuridicamente a [[propriedadepropiedade]] doutra persoa e, en consecuencia, negociábel, como un obxecto. En sentido lato, a '''escravitude''' ou '''escravismo''' é o sistema socio-económico fundado sobre o mantemento e a [[explotación]] de persoas en ditas condicións.
 
Os escravos están obrigado a obedecer todas as ordes do seu amo desde o momento en que adquiren tal condición (sexa desde o nacemento ou noutro calquercalquera momento da súa vida no que se efectuase o paso ao estado de escravo) ata o cesamento de tal estatusstatus (por morte ou por ser liberado).
 
En tanto que [[propiedade]], o escravo pode ser obxecto das transferencias inherentes á noción de propiedade: pode ser comprado, vendido e aínda alugado.
 
O escravo distínguese do captivocativo ou do forzado, condicións próximas polo estado de explotación, e da besta de carga, por un estatusstatus xurídico propio, determinado polas regras e as [[lei]]s en vigor no país e época considerada.
 
== Definicións ==
Liña 16:
 
=== Definición da R.A.G. ===
O ''Diccionario'' da [[Real Academia Galega]] define ''escravitude'' como ''condición ou estado de escravo''. E define o escravo así: ''persoa que non goza de liberdade cívica , que está baixo a dependencia total dun xefe ou dun Estado''. Engade outras definicións figuradas.
 
=== Definicións xurídicas ===
Liña 22:
Varios documentos internacionais propoñen definicións da escravitude:
 
* A [[ConvenciónnConvención relativa á escravitude (1926)]] da [[Sociedade de Nacións]] dispón no seu primeiro artigo que "A escravitude é o estado ou condición dun individuo sobre do cal se exercen as atribucións do dereito de propiedade ou algunhas de entre elas". O artigo define tamén a trata de escravos como "todo acto de captura, adquisición ou cesión dun individuo con vistas a reducilo á escravitude; todo actodeacto de adquisición dun escravo conncon vistas a vendelo ou trocalo; todo acto de cesión por venda ou troca dun escravo adquirido con vistas a ser vendido ou trocado, así como, en xeral, todo acto de comercio ou transporte de escravos".<br />
* A [[Organización Internacional do traballo]] adoptou en 1930 unha definición de traballo forzado que se pode achegar á de escravitude: "o termo traballo forzado ou obrigatorio designará todo traballo ou servizo esixido a un individuo sobso a ameaza dunha pena calquercalquera e para o cal o dito individuo non se ofrecera de grao pleno".<br />
* A [[Convención sobre a aboliciciónabolición da Escravitude (1956)]] da [[Organización das Nacións Unidas|ONU]] remite á definición de 1929, engadindo ao artigo primeiro a lista de varias "institucións e prácticas análogas á escravitude", así: [[servidume por débedas]], [[servidume]], [[matrimonio forzado]], etc.
 
== Historia da escravitude ==
Liña 30:
Ver artigo principal ''[[Historia da escravitude]]''
 
Desde o [[Neolítico]] pode fundamentarse teoricamente a escravaturaescravitude de seres humanos. Difícil de constatar no simple rexistro arqueolóxico, aparece, porén, nos textos escritos máis antigos, como nos primeiros documentos das civilizacións exipcia e mesopotámica (p.ex. o [[Código de Hammurabi]]) ou na Grecia antiga na [[Ilíada]] ou na [[Odisea]], que describen sociedades da [[Idade do bronce]].
 
Mentres as [[Altas Culturas]] orientais ou americanas, non foron propiamente sociedades escravistas, debido a que favoreceron o traballo obrigatorio dos seus súbditos, a civilización grecorromana, e nomeadamente [[Roma antiga|Roma]], estivo baseada no traballo escravista nunha alta proporción, tanto no espazo doméstico como, sobretodosobre todo na explotación intensiva dos [[latifundio]]s e das minas. A guerra convértese no principal medio de aprovisionamento dunha man de obra servil, maioritariamente de raza branca, que apenas se deixa reproducir, pero que ademais é liberada ([[manumisión]]) con frecuencia. As duras condicións de traballo impostas no campo ou nas minas, conduciron a levantamentos dos escravos, dos que o máis coñecido foi a rebelión liderada por [[Espartaco]]. As dificultades de fornecemento de novos escravos durante o [[Baixo Imperio]], conducíuconduciu á transformación paulatina do réxime escravista nun sistema de [[servidume]].
 
Porén, a escravaturaescravitude non desapareceu nunca ao longo da [[Idade media]] europea, aínda que tivese un carácter residual. A pesar da prohibición da Igrexa para escravizar cristiáns, as sociedades medievais conseguen facerse con [[árabe]]s ou ben con [[eslavos]], termo que orixina o moderno termo occidental escravo. Tamén noutras culturas, como en diversas sociedades islámicas ou nas orientais, durante esta época, continuou a escravitude humana.
 
Os [[Era dos descubrimentos|descubrimentos]] deron un novo impulso ao escravismo en sociedades que prolongan a Europa medieval. Desde finais do século XV, son levados a [[Portugal]] africanos escravizados. Desde [[1505]], ante o afundimento demográfico das sociedades amerindias das [[Antillas]], transpórtanse para aló os primeiros escravos africanos. Tanto na minería como, especialmente, nas [[plantación]]s a man de obra escrava faise imperativa. A [[Tráfico negreiro|trata de negros]] inaugura un intenso tráfico atlántico entre [[África]] e [[América]] até fins do século XIX. Varios países americanos como o Sur dos [[Estados Unidos]], [[Cuba]], [[Xamaica]], [[Haití]], as [[Pequenas Antillas]], a [[Surinam|GuaianaGüiana holandesa]] ou [[Brasil]], adquiren os trazos das sociedades escravistas clásicas. O ano 1886 para Cuba, e 1888 para Brasil, marcan as datas máis tardías de abolición da escravaturaescravitude nos países occidentais.
 
Con todo a escravaturaescravitude continuou, en formas sobretodosobre todo domésticas, en países orientais. Aínda hoxe é relativamente corrente en países do Sahel norteafricano, como [[Mauritania]] ou o [[Sudán]].
 
== Abolicionismo e abolicións ==
[[Ficheiro:BLAKE10.JPG|thumbnail|200px|left|Medallón do abolicionista británico (1795)]]
 
Aínda que hai precedentes antigos de abolicionismo do escravismo, os intentos só lograrán éxito a partir de fins do século XVIII e comezos do XIX. De modo, que algúns estudiososestudosos, ligan este éxito á difusión do [[maquinismo]] como consecuencia da [[Revolución industrial]].
 
Un dos primeiros intentos é o do [[Imperio de Mali]], que prohibe a escravitude no século XIII, sobso o goberno de [[Sundiata Keita]], mais é restabelecida polo pachá[[paxá]] marroquinomarroquí [[Djuder]] en 1591 (sería de novo abolida en 1891 logo da ocupación colonial polos franceses).
 
En Europa foi Portugal o primeiro país que abolíuaboliu a escravaturaescravitude, para o seu territorio continental, illas atlánticas de Azores e Madeira e feitoríasfactorías indias de [[Goa]] e [[Diu]], por un decreto de 12 de febreiro de 1761 emitido polo Marqués de Pombal. Porén sería mantida nas súas colonias africanas e americanas.
 
En Francia, o 16 de pluvioso do ano II (14 de febreiro de 1794), a [[Convención revolucionaria francesa|Convención]] votou a abolición do escravismo nas colonias francesas (ou nas que aínda quedaba). Esta medida será anulada por Napoleón Bonaparte.
 
En [[1833]] é abolida pola Gran Bretaña e en [[1847]] polo Imperio Otomano. De novo na FranzaFrancia en 1848 se emite un novo decreto de abolición (27 de abril de 1848), que é definitivo para o seu territorio europeo.
 
Ao longo do século XIX os países hispanoamericanos, antigas colonias españolas, foron proclamando a abolición da escravitude nos seus respectivos territorios. A abolición total non tería lugar en Cuba ata [[1886]]. Brasil será o último dos países latinoamericanos en abolila, aínda en [[1888]].
 
En 1865 os Estados Unidos de América adoptan a Emenda 13ª que prohibe o escravismo. Como é sabido, antes, a elección presidencial de [[Abraham Lincoln]], que prometera dita abolición se era elixido, conducíuconduciu ao estados sureñosdo sur a proclamar a secesión o que conducíuconduciu a unha cruenta [[Guerra Civil norteamericana|guerra civil]].
 
En dereito positivo a prohibición da escravitude está contida no artigo 4 da [[Convención europea de dereitos humanos]] na [[Declaración universal de dereitos humanos,]] no artigo 8 do [[Pacto de dereitos civís e políticos]], ambas dúas da [[ONU]], na Convención de Xenebra de 1926, na de Nova York de 1956, na da [[OIT]] de 1930 e 1936.
Liña 64:
=== Literatura ===
 
* [[Aphra Behn]], autor de ''[[Oroonoko]]'' en 1688.
* [[Olaudah Equiano]], escravo liberado no século XVIII, autor de memorias de éxito mundial.
* [[Harriet Beecher Stowe]], renomada autora e ''[[A cabana do tío Tom]]'' (''Uncles Tom's Cabin'').
* [[William Wells Brown]], con a súa novela ''Clotel''.
* [[Juan Francisco Manzano]], escravo liberado, cubano, autor dunha ''Autobiografía'' (1840) .
* [[Kyle Onstott]], autor da novela ''[[Mandingo]]''.
* [[William Styron]], autor de ''Confesións de Nat Turner'', [[Premio Pulitzer de 1967]].
* [[Alex Haley]], autor da novela ''Roots: The Saga of an American Family'' (1976).
* [[Toni Morrison]], principalmente na súa novela ''[[Beloved]]'', [[Premio Pulitzer]] de 1988.
 
=== Filmes ===
* [[Owen 'Alik Shahadah]], "[[500 Years Later]]", 2005.
* [[Haile Gerima]], "Sankofa", 1993.
* [[Sergio Giral]], "Cimarrón", 1967.
* [[Marlon Brando]], "[[Burn!]]", 1969.
* [[Sergio Giral]], "El Otro Francisco", 1975.
* [[Tomas Gutierrez Alea]], "La Última Cena", 1976.
* "Maluala", 1979.
* [[Carlos Diegues]], "Quilombo", 1984.
* [[Gene Hackman]], "[[Mississippi Burning]]", 1988.
* [[Julie Dash]], "Daughters of the Dust", 1991.
* [[Stanley Kubrick]], "[[Spartacus]]", 1960.
* [[Jonathan Demme]], "Beloved", 1998.
* [[Michael Apted]], "[[Amazing Grace (2007 film)|Amazing Grace]]", 2006.
* [[Charles Burnett]], "Nightjohn", 1996.
* [[Steven Spielberg]], "[[Amistad (1997 film)|Amistad]]", 1997.