Escrita: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m bot Engadido: sa:लिपि |
m arranxo ( e neutralizo) |
||
Liña 1:
'''Escrita''' ou '''escritura''' é o sistema de representación secundaria da [[lingua]] sobre material físico, ben sexa
== Composición e características ==
▲'''Escrita''' ou '''escritura''' é o sistema de representación secundaria da [[lingua]] sobre material físico (papel, pedra, madeira, barro, etc.) que
* [[grafema]]: cada un dos símbolos da escrita;
*
Os sistemas de escrita poden ser de varios tipos en función do número de fonemas que representan cada símbolo:
* [[alfabeto]], onde se busca que cada fonema ou son ([[vogal]] ou [[consoante]]) estea representado por un grafema, coma nas lingua europeas modernas ou no [[lingua vietnamita|vietnamita]];
Liña 13:
As filosofías nas que se basan as escollas gráficas nos sistemas de escrita poden ser:
* [[fonética]];
* [[etimoloxía|etimolóxica]];
segundo respecten á pronuncia ou a tradición escrita anterior. As dúas perspectivas vanse diferenciando co tempo, pois o establecemento e mantemento da norma escrita muda a unha velocidade menor có da pronuncia. Por exemplo, o inglés de agora escríbese como se pronunciaba hai varios séculos (por iso non hai unha correlación).
[[Ficheiro:WritingSystemsOfTheWorld_gl.svg|center|700px]]▼
==A aparición da escrita==▼
== Historia ==
▲===A aparición da escrita===
A escrita apareceu por vez primeira en [[Súmer]], na [[Mesopotamia]]; dous ou tres séculos máis tarde, e de maneira independente, apareceu no [[Exipto]]. Desde Mesopotamia, a técnica extendeuse ao reino viciño de [[Elam]] e, desde este, pasou ao [[val do Indo]] a mediados do III milenio a.C. Na [[China]], os primeiros textos apareceron, tamén de maneira independente, a mediados do II milenio.
En todos os casos, tanto a estrutura interna como a evolución da tecnoloxía asociada son moi semellantes:
En primeiro lugar úsanse signos que representan esquematicamente obxecos ([[pictograma]]s) e estes pásanse a ler como [[palabra]]s, convertíndose así en [[logograma]]s. Ademais, os logogramas adquiren unha lectura alternativa como entidades fónicas sen significado semántico intrínseco ([[silabograma]]s).
Liña 38 ⟶ 43:
A escrita [[cuneiforme]]] foi un desenvolvemento forzado pola utilización dun punzón de cana ou de folla de cana sobre as tabelas de arxila. Estas representacións adoptaban a forma de liñas rectas e difundíronse moi rapidamente. Os documentos importantes ian sempre autentificados por medio de un ou varios selos.
==
A
* Duplicidade gráfica cando existe unha soa pronuncia [[fonoloxía|fonolóxica]] co uso de ''b'' e ''v'';
* Duplicidade fónica cando existe un só [[grafema]] ''o'' que representa á [[vogal]] velar semiaberta e á vogal semipechada;
Liña 49 ⟶ 55:
** Mentres que ante ''a'', ''o'' e ''u'' debe escribirse ''c'', ante ''e'' e ''i'' debe usarse ''qu'';
** Isto mesmo pasa para a consoante interdental: mentres que ante ''a'', ''o'' e ''u'' debe escribirse ''z'', ante ''e'' e ''i'' debe usarse ''c''. Un esquema destes usos asimétricos sería a seguinte táboa:
{| border="1"
| '''VOGAL'''
Liña 87 ⟶ 94:
Estas mesmas normas incúmprense (por exemplo, non se escribe "Hespaña" ou "Xohán" inda que a etimoloxía así o obrigaría) ou ás veces son escuras (non se coñece con seguridade a [[etimoloxía]] de todo o léxico galego)
==
* [[Normativa oficial do galego]]
* [[Materiais de escrita]]
|