Shabat: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
arranxiños
arranxiños
Liña 4:
Nos [[Dez Mandamentos]] di: Éxodo 20:8:{{Cita|''Acórdate do día do [[sábado]] para santificalo. Seis días traballarás e neles farás todas o teu traballo. Pero o sétimo día é día de descanso en honra de [[Deus]]. Non farás nel traballo ningún nin ti, nin o teu fillo, nin a túa filla, nin o teu servo, nin o teu serva, nin o teu gando, nin o estranxeiro que habita contigo. Porque en seis días fixo Deus os ceos e a [[terra]], o mar e canto hai neles e o sétimo descansou. Por iso bendiciu Deus o día do sábado e santificouno''}}
 
Na versión dos [[Dez Mandamentos]] de [[Deuterónomio]] 5:12-15 a palabra "Acórdate" (''zajor'') é substituída por "Coida" (''shamor''). De aquí apréndense os dous principais elementos da observancia do Shabat: recordalo e honralo por medio de rituais e cousas placenteiraspracenteiras, e coidalo por medio da abstención dos traballos prohibídosprohibidos nel.
 
== Actividades prohibidas ==
O [[Talmud]], no tratado Shabat, capítulo 7, ''mishná'' 2, trae unha lista das 39 categorías de actividades prohibídasprohibidas en Shabat. Estas derívanse dos diferentes tipos de [[traballo]] que eran necesarios para construír o [[Tabernáculo]], coñecidos como ''[[Avot Melajá]]''. Estas son:
 
* Plantar .
* Arar.
* Obter.
* Atar.
* Poleas acanaladas.
* Trillar.
* Aventar.
* Seleccionar.
* Moer.
* Peneirar.
* Tamizar
* Amasar.
* Enfornar.
* Rapar la.
* Lavar la.
* Bater la.
* Pintar la.
* Fiar la.
* Tecer.
* Facer dous lazos.
* Unir dous fíos.
* Separar dous fíos.
* Amarrar.
* Desamarrar.
* Coser.
* Romper.
* Atrapar un animal.
* Matar a un animal .
* Esfolar a un animal.
* Curtir peles.
* Raspar peles.
* Marcar peles.
* Moldear peles.
* Escribir dúas ou máis letras.
* Borrar dúas ou máis letras.
* Construír.
* Demoler.
* Apagar lume.
* Prender lume.
* Tocar un instrumento musical.
* Rematar a preparación dun utensilio novo.
* Transportar un obxecto de áreas públicas a áreas privadas e vice-versaviceversa.
* Cargar catro [[cúbito]]s ou máis nunha área pública.
 
Destas categorías principais ([[Avot]]) derívanse outras actividades similares ([[toldot]]), por exemplo dentro da categoría de "enfornar" derívanse prohibicións de cociñar, fritir, etc. Á parte das actividades prohibidas pola [[Torá]], existen algunhas prohibicións de orixe [[rabino|rabínico]], como utilizar ou mover un obxecto que se usa para traballos prohibidos, ao que se lle chama ''[[muktze]]''; e pedir a unha persoa non xudía que faga un [[traballo]] prohibídoprohibido dentro de certas circunstancias.
 
== Honrar o Shabat ==
Hai varias formas nas cales se honra o Shabat. Unha delas é consagralo ao seu principio e o seu final. Estas cerimonias son o ''[[Kidush]]'' da noite do venres e a ''[[Havdalá]]'' da [[noite]] do [[sábado]].
 
O ''[[Kidush]]'' lévase a cabo recitando un texto [[Biblia|biblicobíblico]] e unha bendición sobre unha copa de [[viño]], seguido da bendición do [[pan]]. Esta práctica esténdese tamén á mañá do [[sábado]].
 
A ''[[Havdalá]]'' recítase despois de rematar o Shabat o [[sábado]] pola noite. Tamén se recita sobre [[viño]], e bendinse [[especia]]s (comunmente [[canela]] ou [[cravo (especia)|cravo]]) así como unha [[candea|vela]]. Unha vez rematada a ''havdalá'' non se procede coa bendición do [[pan]], pois non necesita dicirse ao principio dunha comida.
Liña 63:
Outro mandamento, de carácter [[rabino|rabínico]], para honrar a festividade é o [[aceso das candeas]] antes de iniciar o Shabat, o [[venres]] pola tarde. Este mandamento foi feito preferentemente para a [[muller]], aínda que en caso de non haber ningunha muller na casa pode ser levado a cabo por un [[varón]]. Abonda con prender un minimo de dúas [[candea]]s as, aínda que se chegan a prender máis segundo diferentes [[costume]]s.
 
Outras formas nas que se honra o Shabat é comendo e vestindo dun xeito agradable. Afaiseadóitase comer [[peixe]] así como [[carne]] nas comidas de Shabat, e comida quente (que se deixou quentando dende antes de Shabat, segundo as leis apropiadas). Acostúmase a comer tres comidas en Shabat (a diferenciadiferenza do costume de comer dúas comidas ao día na [[antigüidade]]). Para cumprir con este precepto faise un xantar lixeiro chamado ''seuda shelishit''(tercerterceira comida) en [[hebreo]] ou ''ben shalosh seudos'' en ''[[idish]]''. Nas comidas de Shabat adóitase a cantar [[canción]]s tradicionais chamadas ''zemirot'', así como [[melodía]]s [[xasidismo|xasidicasxasídicas]].
 
Ese día debe vestirse roupa limpa, e antigamente adoitábase a empregar pezas brancas, anqueaínda que hoxe en día isto é inusual. Os [[xasidismo|xasidíesxasidís]] [[varón]]s visten de xeito especial, cun sombreiro de pel chamado ''[[shtraimel]]'' e un saco longo de seda chamado ''[[bekishe]]''. Nalgunhas outras comunidades úsase vestimenta formal.
 
== Nos xudaísmos [[xudaísmo conservador|conservador]] e [[xudaísmo reformista|reformista]] ==
En teoría, o [[xudaísmo conservador]] difire moi pouco do [[xudaísmo ortodoxo|ortodoxo]] no que refire á observancia do Shabat. Por moitos anos, o [[xudaísmo conservador|movemento conservador]] permitiu, a diferenciadiferenza da [[xudaísmo ortodoxo|ortodoxia]], viaxar en automóbil para se trasladaren á [[sinagoga]] cando a distancia sexa demasiado grande coma para ir andando, aínda que esta postura xa foi retractada. O [[xudaísmo conservador]], a diferenciadiferenza dos [[xudaísmo ortodoxo|ortodoxos]], permite o uso de luz [[electricidade|eléctrica]] argumentado que non involucra [[lume]], o que si ten certo precedente na [[Xalaxá]] (''Halajá'', no termo habitual). Á súa vez, o [[xudaísmo reformista|movemento reformista]] recoñece a observancia do Shabat do [[xudaísmo ortodoxo|ortodoxo]], só que opina que cada individuo pode dicir se seguilos ou non.
 
== Importancia do Shabat ==
Liña 75:
 
== O Shabat no mundo non xudeu ==
Tomando como base o [[xudaísmo]], aceptouse a idea dun día de descanso semanal e observancia relixiosa nas outras relixións [[monoteísmo|monoteístas]], aínda que sexa o [[domingo]] no caso de [[Cristianismo]] ou o [[venres]] no caso do [[Islam]]. Aínda que manteñen certa similitude o ''Sabbath'' cristián e o Shabat [[xudaísmo|xudeu]] non é correcto pensar que son o mesmo. En [[castelán]], Shabat pode entenderse como o día [[sábado]], pero só con fins de tradución literal, non no contexto [[relixión|relixioso]]. Non obstante, para os [[Adventistas do Sétimo Día]] o [[sábado]] non deixou de ser o "Día de ReposoRepouso"
 
== Véxase tamén ==