A ''' artepintura rupestre''' é aquela forma de expresión [[arte|artística]] pictórica que se plasma sobre as rocasrochas, xeralmente no interior de covas, grutas ou cavernas empregadas como abrigo polos [[home|homes ]], pero tamén a ceo aberto e sobre diferentes obxectos : cantos rodados ([[grafo]]s), [[escultura]], aínda que o máximo representante da arte rupestre é a pintura. ▼{{enuso}}
▲A '''arte rupestre''' é aquela forma de expresión [[arte|artística]] que se plasma sobre as rocas, xeralmente no interior de covas, grutas ou cavernas empregadas como abrigo polos homes, pero tamén a ceo aberto e sobre diferentes obxectos: cantos rodados ([[grafo]]s), [[escultura]], aínda que o máximo representante da arte rupestre é a pintura.
As pinturas rupestres nas paredes das cavernas, nas cales se representan seres humanos e [[animal|animais ]], poden ser encontradas en tódolos continentes[[continente]]s da [[Terra ]]. Parece que tódolos grupos humanos , ó pasarpasaren pola fase de cazadores e recolectores , iniciaron este tipo de traballo plástico (duradeiro ) no cal expresan a especial relación que tiñan coas criaturas do seu contorno e coas súas deidades. Os motivos e materiais das distintas pinturas rupestres do mundo teñen un parecido entre si, a pesar de teren sido realizadas a miles de quilómetros de distancia e a miles de anos de diferenza.▼As formas artísticas rupestres corresponden a épocas prehistóricas. Estas pinturas permiten acreditar que o [[home]], dende tempos prehistóricos, creou un sistema de expresión artística Nas [[pintura]]s sobre as paredes das cavernas, pintura rupestre, cabe distinguir varias tendencias ou escolas. Unha delas é a tradicionalmente chamada francocantábrica que se desenvolve en Europa, especialmente en territorio francés e ó Norte da Península Ibérica, ata puntos moi occidentais de Asia., que se concretou nas paredes das cavernas en que habitaba, a ceo aberto e sobre diferentes obxectos: cantos rodados ([[grafo]]s), [[escultura]], [[cerámica]]s decoradas e obxectos ornamentais.
A existencia deste tipo de pinturas está documentada dende tempos non moi antigos. [[José Mariano Rothea]], misioneiro en San Ignacio de [[1759]] a [[1768]], coñecía algunhas das grandes pinturas rupestres da [[Baixa California]]. Este é o dato máis antigo que se posúe sobre o coñecemento destas pinturas. [[Marcelino Sanz de Sautuola]] descubriu en [[1879]] as pinturas da [[cova de Altamira]], en [[Cantabria]]. [[Juan Cabré]] descubriu en [[1907]] unhas pinturas de cervos na [[Roca dels Moros]], no barranco de Calapatá, en [[Cretas,Teruel|Cretas]], [[Provincia de Teruel|Teruel]], dun estilo diferente das pinturas de Altamira.
En Europa son coñecidas as pinturas de:
*[[Cova de Altamira|Altamira]], cerca de [[Santillana do Mar]], en [[Cantabria]], [[España]] ▼*[[Cova de Lascaux|Lascaux]], [[Francia]] ▼*[[A Marche]], cerca de [[Lussac-lles-Chateaux]], Francia ▼*[[Cova de Chauvet|Chauvet-Pont-d'Arc]], cerca de [[Vallon-Pont-d'Arc]], Francia ▼
==Escolas==
====Tipos de arte rupestre====
* [[Arte paleolítica]]
* [[Arte esquemática]]
As formas artísticas rupestres corresponden a épocas prehistóricas. Estas pinturas permiten acreditar que o home, dende tempos [[Prehistoria|prehistóricos]], creou un sistema de expresión artística cun grao de complexidade suficiente para poder distinguir nel varias tendencias ou escolas.
*[[Pintura rupestre]]
*[[Arte Mobiliar]]
*[[Escultura paleolítica]]
===Escola franco-cantábrica===
[[Categoría:Pintura|Rupestre]] ▼Nas [[pintura]]s sobre as paredes das cavernas, pintura rupestre, cabe distinguir varias tendencias ou escolas. Unha delas é a tradicionalmente chamada francocantábrica[[Escola franco-cantábrica|franco-cantábrica]], que se desenvolve en [[Europa ]], especialmente en territorio [[Francia|francés ]] e ó Norte da [[Península Ibérica ,]]. ataSon puntoscoñecidas moias occidentaispinturas de Asia.:▼[[Categoría:Arqueoloxía|Rupestre]] ▼[[Categoría:Historia da Arte]]
▲* [[Cova de Altamira |Altamira]], cerca de [[Santillana dodel Mar]], en [[Cantabria ]], [[España]].
[[ca:Art rupestre]]
▲*[[Cova de Lascaux|Lascaux]], [[Francia]] .
[[es:Arte rupestre]]
▲*[[ ALa Marche]], cerca de [[Lussac-lles-Chateaux]], Francia .
[[pt:Arte rupestre]]
▲*[[Cova de Chauvet|Chauvet-Pont-d'Arc]], cerca de [[Vallon-Pont-d'Arc]], Francia .
▲* [[Arte===Escola levantina ]]===
--------------------------
Nunha data moi posterior, máis relacionadas coas transformacións [[clima|climáticas]] xurdidas no [[Mesolítico]], aparecen no sur de [[Europa]] novas culturas que dan lugar a novas tendencias pictóricas. En [[España]], ademais da zona cantábrica e pirenaica, atópanse pinturas rupestres na área do Levante ([[Cataluña]], [[Comunidade Valenciana - Comunitat Valenciana|Valencia]], [[Rexión de Murcia|Murcia]] e [[Andalucía]]), con características que permiten considerala unha escola diferenciada. Destacan as seguintes:
* As [[Covas de El Cogul]] , na provincia de ([[ Provincia de Lleida|Lleida]] ), coa escena , pintada en vermello e negro , da danza dun grupo de mulleres en torno a un home espido. ▼* A [[Cova Vella de Alpera]] , na provincia de [[ Provincia de Albacete|Albacete]] , co seu propio estilo de pinturas esquemáticas e, onde H. Breuil distinguiu ata trece períodos. ▼* O [[Barranco da Valltorta]] e os seus arredores, na provincia de [[ Provincia de Castellón|Castellón]] , con debuxos de arqueiros e homes correndo. ▼* A [[Cova da Araña]], cerca de [[Bicorp]] na provincia de [[Valencia - València|Valencia]]. ▼
==Características==
[[Ficheiro:Henarup.jpg|thumb|right|250px|Pinturas rupestres en Henarejos, Cuenca.]]
DespoisA escola franco-cantábrica caracterízase por empregar motivos moi variados, represéntanse dende contornos e impresións de mans a figuras de [[animais]], siluetas en negro de [[cabalo]]s, [[bisonte]]s, [[cervo]]s e outras especies propias da [[fauna]] do contorno ([[mamut]]s, xabarís, [[rinoceronte]]s, [[elefante]]s, etc.), ás veces tamén [[gravado]]s na rocha. Nunha primeira etapa os motivos desta pintura emprega formas sinxelas. Máis adiante o sentido artístico vaise perfeccionando e as figuras non só se perfilan, senón que tamén se decoran no seu interior cun profundo sentidonaturalismo, naturalistaintroducindo (variedade cromática, sentido do volume , e movemento ). As figuras, indaaínda que se xustapoñen sobre a parede, non forman escenas, e case nunca aparece a figura humana ;. enEn cambio , é moi frecuente a aparición de [[signo]]s e [[símbolo]]s, que se relacionan co carácter máxico-relixioso que se lles atribúe a estas manifestacións artísticas primitivas, como rituais realizados para propiciar a [[Cinexética|caza]]. ▼
As pinturas rupestres levantinas distínguense das representacións máxicas de animais propias da arteescola parietal de Francia e Cantabriafranco-cantábrica polos seus temas , referidos á actividade humana ,: daa vida cotiá, a caza, a guerra, etc. nunAs representacións seguen un estilo que tende á [[estilización]] , o cal o aproxima á arte rupestre africana. Os filóns máis destacadas da arte rupestre do levante español son os seguintes:▼▲Nas [[pintura]]s sobre as paredes das cavernas, pintura rupestre, cabe distinguir varias tendencias ou escolas. Unha delas é a tradicionalmente chamada francocantábrica que se desenvolve en Europa, especialmente en territorio francés e ó Norte da Península Ibérica, ata puntos moi occidentais de Asia.
Os motivos e materiais das distintas pinturas rupestres do mundo teñen un parecido entre si, a pesar de teren sido realizadas a miles de quilómetros de distancia e a miles de anos de diferenza. Os materiais que se usaban eran o [[carbón de leña]] e diferentes terras de cores, aglutinadas con [[auga]] ou [[graxa]]s de animais.
O seu estilo é moi variado, represéntanse dende contornos e impresións de mans a figuras de animais, primeiro en formas sinxelas, siluetas en negro de [[cabalo]]s, [[bisonte]]s, [[cervo]]s e outras especies propias da [[fauna]] do contorno ([[mamut]]s, xabarís, [[rinoceronte]]s, [[elefante]]s, etc.), ás veces tamén [[gravado]]s na rocha.
==Significado==
▲Despois, o sentido artístico vaise perfeccionando e as figuras non só se perfilan, senón que tamén se decoran no seu interior cun profundo sentido naturalista (variedade cromática, sentido do volume, movemento). As figuras, inda que se xustapoñen sobre a parede, non forman escenas, e case nunca aparece a figura humana; en cambio, é moi frecuente a aparición de [[signo]]s e [[símbolo]]s, que se relacionan co carácter máxico-relixioso que se lles atribúe a estas manifestacións artísticas primitivas, como rituais realizados para propiciar a [[Cinexética|caza]].
OConsidérase homeque primitivoas pinturas rupestres están relacionadas con rituais [[Maxia|máxicos]] ou [[Relixión|relixiosos]] para propiciar a [[Cinexética|caza]], sempreimprescindibles tivopara fortementea arraigadoalimentación nae súaa vidasubsistencia. unOs omnipotenteprimeiros homes tiveron fortemente arraigado un sentido máxico , co que pretendeupretenderon dominar as forzas naturais adversas , ou potenciar as favorables. A [[maxia ]] é a forma que tiña o home de enfrontarse a esas forzas naturais e poñelas ó seu servizo ., Ospois homes primitivos crían,cría que posuíndo o símbolo ou a representación das cousas , se posuía a mesma cousa. ▼
Sobre as paredes ou o teito das [[covas ]], os [[Prehistoria|homesartistas prehistóricos ]] debuxaban ou pintaban os distintos [[animal|animais ]] que cazaban. Tamén pintaban escenas de significado [[ritual ]] ou [[maxia|máxico ]] como, por exemplo, o rito da [[fertilidade]]. Os materiaisCrían que serepresentar usaban eran oun [[ carbón de leñabisonte]] eera diferentesunha terrasforma de corespropiciar aglutinadasa consúa [[ augaCinexética|caza]] ou que a representación dunha [[ graxamuller]] cuns grandes [[seo]]s deaseguraba animaisa fertilidade. ▼▲O home primitivo, sempre tivo fortemente arraigado na súa vida un omnipotente sentido máxico, co que pretendeu dominar as forzas naturais adversas, ou potenciar as favorables. A [[maxia]] é a forma que tiña o home de enfrontarse a esas forzas naturais e poñelas ó seu servizo. Os homes primitivos crían, que posuíndo o símbolo ou a representación das cousas, se posuía a mesma cousa.
A pintura rupestre debe entenderse como un [[rito]] máxico-relixioso que busca favorecer a captura dos animais, imprescindibles para a alimentación e a subsistencia, como individuos illados e como especie.
===Outros artigos===
As obras mestras da pintura no Paleolítico encóntranse en [[España]] na [[Cova de Altamira]] e en [[Francia]] nas covas de [[Cova de Lascaux|Lascaux]] e [[Trois Frères]]. Nunha data moi posterior, máis relacionadas coas transformacións climáticas xurdidas no [[Mesolítico]], aparecen no sur de [[Europa]] novas culturas que dan lugar a novas tendencias pictóricas.
▲As pinturas rupestres nas paredes das cavernas, nas cales se representan seres humanos e animais, poden ser encontradas en tódolos continentes da Terra. Parece que tódolos grupos humanos ó pasar pola fase de cazadores recolectores iniciaron este tipo de traballo plástico (duradeiro) no cal expresan a especial relación que tiñan coas criaturas do seu contorno e coas súas deidades. Os motivos e materiais das distintas pinturas rupestres do mundo teñen un parecido entre si, a pesar de teren sido realizadas a miles de quilómetros de distancia e a miles de anos de diferenza.
* '''José Mariano Rothea''', misioneiro en San Ignacio de 1759 a 1768, coñecía algunhas das grandes pinturas rupestres da Baixa California. Este é o dato máis antigo que se posúe sobre o coñecemento destas pinturas.
* En 1879 [[Marcelino Sanz de Sautuola]], descubriu as pinturas da [[cova de Altamira]], en [[Santillana del Mar]], [[Cantabria]].
* En 1907, [[Juan Cabré]] descubriu unhas pinturas de cervos na Rocha dos Mouros de Calapatá, Teruel, dun estilo diferente das pinturas de Altamira.
===Véxase tamén===
*[[Arte rupestre]]
*[[Petróglifo]]
[[Categoría:Pintura]]
▲[[Categoría: Pintura|RupestreArte]]
▲[[Categoría:Arqueoloxía |Rupestre]]
[[Categoría:Prehistoria]]
[[Categoría:Historia da Arte]]
[[ro:Pictură rupestră]]
[[ru:Пещерная живопись]]
[[si:ගුහා සිතුවම් - ප්රාග් ඓතිහාසික]]
[[simple:Cave painting]]
[[sl:Jamske poslikave]]
[[vi:Tranh hang động]]
[[zh:石洞壁画]]
-------------------------------------------------------
▲Sobre as paredes ou o teito das [[covas]], os [[Prehistoria|homes prehistóricos]] debuxaban ou pintaban os distintos [[animal|animais]] que cazaban. Tamén pintaban escenas de significado [[ritual]] ou [[maxia|máxico]] como, por exemplo, o rito da [[fertilidade]]. Os materiais que se usaban eran o [[carbón de leña]] e diferentes terras de cores aglutinadas con [[auga]] ou [[graxa]]s de animais.
Crese que os homes prehistóricos atribuían un significado ou unha función máxica ás representacións das súas pinturas. Crían que a representación dun [[bisonte]] era unha forma de propiciar a súa [[Cinexética|caza]] ou que a representación dunha [[muller]] cuns [[seo]]s enormes aseguraba a fertilidade.
As pinturas prehistóricas máis coñecidas son as da [[Cova de Altamira]] en [[Santillana de Mar]] ([[Cantabria]]), onde se achan os famosos bisontes así como as da [[Cova de Lascaux]] en [[Francia]].
En [[España]], encóntranse pinturas prehistóricas tanto na área do [[Mar Cantábrico|Cantábrico]] e os [[Pirineos]] como na área do Levante ([[Cataluña]], [[Valencia - València|Valencia]], [[Murcia]] e [[Andalucía]]).
▲As pinturas rupestres levantinas distínguense das representacións máxicas de animais propias da arte parietal de Francia e Cantabria polos seus temas referidos á actividade humana, da vida cotiá, a caza, a guerra, etc. nun estilo que tende á [[estilización]] o cal o aproxima á arte rupestre africana. Os filóns máis destacadas da arte rupestre do levante español son os seguintes:
▲* As [[Covas de El Cogul]] ([[Lleida]]), coa escena, pintada en vermello e negro, da danza dun grupo de mulleres en torno a un home espido.
▲* A [[Cova Vella de Alpera]] na provincia de [[Albacete]] co seu propio estilo de pinturas esquemáticas e onde H.Breuil distinguiu ata trece períodos.
▲* O [[Barranco da Valltorta]] e os seus arredores, na provincia de [[Castellón]] con debuxos de arqueiros e homes correndo.
▲* A [[Cova da Araña]], cerca de [[Bicorp]] na provincia de [[Valencia - València|Valencia]].
[[Categoría:Pintura]]
[[Categoría:Prehistoria]]
| 