|
=== Séculos V e IV a.C. ===
Os barcos liparienses dominaban o baixo Tirreno e no ano [[-393|393 a.C.]] interceptaron un barco romano que levaba a Delfos unha gran vasixavasilla que representaba a décima parte do botín da conquista de [[Veyes|Veio]]. Pero o seu supremo maxistrado, Timasiteo fixo que o restituísen por tratarse dunha obra sacra dedicada ao deus [[Apolo]], que os liparienses veneraban. No [[427]] adC, durante a primeira expedición ateniense a Sicilia, conducida por Laques, os liparienses estreitaron unha alianza cos [[Siracusa|siracusanos]], quizais pola súa común orixe dórico. Sufriron ataques, como afirma [[Tucídides]], por parte da flota ateniense e da rexión de [[Reggio dei Calabria|Rexio]], pero sen graves consecuencias.
Posteriormente, as illas foron escenario de enfrontamentos entre [[Imperio romano|Roma]] e [[Cartago]] pola súa situación estratéxica. No [[-260|260 a.C.]], a vitoria romana na [[Batalla das illas Eolias]] sancionou o final da [[Primeira Guerra Púnica]] e a substitución do dominio marítimo cartaxinés do [[Mediterráneo]] polo romano. En [[1544]], as illas volveron ser o escenario de violentos enfretamientosenfrontamentos, esta vez entre [[España]] e os [[pirata]]s [[arxel]]inos de [[Jeireddín Barbarroxa]] (apoiados por [[Francia]] e o [[Imperio otománotomano]]). A guerra causou o despoboamento das illas, que deberon ser recolonizadas posteriormente desde [[Nápoles]], Sicilia e España.
Na expedición cartaxinesa do [[-408|408]] - [[-406|406 a.C.]] Lípari mantivo de novo relacións amigables con Siracusa. Por este motivo foi atacada polo xeneral cartaginéscartaxinés [[Himilcón, xeneral|Himilcón]], quen, apropiándose da cidade, obrigou aos habitantes ao pago dunha indemnización de 30 talentos. Unha vez que se marcharon os cartaxinsescartaxineses Lípari recobrou a súa independencia.
Durante a tiranía de [[Dionisio I|Dionisio o Vello]], Lípari permaneceu á beira de Siracusa e, posteriormente, ao de [[Tíndaro]].
=== Finais do século IV e séculos III e II a.C. ===
No ano [[-304|304 a.C.]], a illa foi atacada por [[Agatocles]], quen impuxo á mesma un tributo de 50 talentos, perdido durante a travesía cara a Sicilia, por unha tempestade atribuída á cólera de [[Eolo]]. Seguidamente, Lípari caeu baixo o iugo cartaxinés, situación na que se atopaba cando estalou a [[primeira guerra púnica]]. Polos seus excelentes portos e pola súa posición de alto valor estratéxico, o arquipélago converteuse nunha das mellores bases navais cartaxinesas. No ano [[-262|262 a.C.]] o [[cónsul romano]] [[Cneo Cornelio Escipión]], confiando en que podía apropiarse de Lípari con certa facilidade, quedou bloqueado por Aníbal, quen conseguiu capturalo a el e a toda a súa escuadra. No [[-258|258 a.C.]] Atilio Calatino cercaba a cidade ante posibles asedios. No [[-257|257 a.C.]] as augas das Eolias foron o escenario dunha cruenta batalla entre as flotas cartaxinensecartaxinesa e romana. Lípari foi conquistada polos romanos no ano 252 a.C. Arrasada con cruentas matanzas, perdeu xunto á independencia a prosperidade económica. Deu inicio entón un período de grave decadencia para a cidade.
Por outra banda, seguiu obtendo ingreosingresos económicos substanciais da industria do [[alume]], que probablemente se extraía na illa de [[illa Vulcano|Vulcano]] xa desde a [[idade de Bronce]] e do que Lípari tiña o monopolio no mundo antigo. Así mesmo, tamén eran moi frecuentadas as excelentes augas termais de Vulcano e de Lípari, que gozaron dun notable renome tamén na Roma imperial. [[Cicerón]] recorda a Lípari e fala dos atropelos que a mesma sufriu por parte de [[Gayo Verres|Verres]].
=== Séculos I adc ata o século IV ===
As illas Eolias tiveron unha gran importancia estatéxicaestratéxica durante a guerra civil entre [[César Augusto|Octaviano]] e [[Sexto Pompeio]], quen fortificou Lípari. Foi conquistada no ano [[-36|36 a.C.]] por [[Agripa]], almirante de Octaviano, que converteu a illa de [[Vulcano]] na base da súa flota para as operacións que precederon á batalla naval de [[Milazzo]] e para o sucesivo desembarco en Sicilia. Lípari sufriu tamén nesta ocasión novas devastacionesdevastacións e novos desastres.
Parece que posteriormente a illa de Lípari puido gozar do estado xurídico de ''municipium''. Plinio definiuna como [[oppidum civium romanorum]].
=== Era cristiá ata a Idade Media ===
Na éraera cristiá (quizais a partir do [[século IV]]), Lípari foi sede episcopal e polo menos desde o [[século VI]] eran veneradas na súa catedral as reliquias do apóstolo [[San BartoloméBartolomeu]], as cales, segundo as tradicións que nos foron transmitidas por escritores [[bizantino]]s, chegaron milagrosamente desde [[Armenia]].
=== Idade Media ===
Nos séculos da alta Idade Media, Lípari foi meta de peregrinaxesperegrinacións que acudían desde países próximos e afastados. Ao redor das illas Eolias, e en particular ao redor de Lípari e Vulcano, florece, na alta Idade Media, unha rica e variada colleita de tradicións. O cráter de Vulcano era considerado naquel tempo como a boca do inferno na que se queimaban as almas dos réprobos. É coñecida a lenda relatada por [[San Gregorio Magno]] que fala do eremita que, o mesmo día da morte de [[Teodorico o Grande|Teodorico]], viu como a alma do rei godo era arroxada ao [[cráter]] por man do [[XoanXoán I, Papa|Papa XoanXoán I]] e do patricio SimmacoSimaco, que fora asasinado por ordes do primeiro.
Floreceron outras lendas ao redor da figuras do santo [[San Agatón|Bispo Agatón]] e do eremita San Calogero, que liberaba á illa dos diaños e facía que manasen as augas salubres que levaban o seu nome.
Na [[alta Idade Media]] produciuse un inesperado espertar (tras moitos decenios de quietude) da actividade volcánica na illa de Lípari. Foi entón cando se abriron os novos cráteres: o do monte Pelato, que fixo erupción de inmensas masas de pedra pómez, e o da Pirrera, máis próximo á cidade, que fixo erupción dunha coada de obsidiana.
No ano [[839]] Lípari foi destruída por unha incursión musulmá, que masacraron e deportaron en escravitude á poboación e profanaron as reliquias de San BartoloméBartolomeu. Estas reliquias, píamente recollidas por uns anciáns monxes que escaparon á matanza, foron transportadas ao ano seguinte a [[Salerno]], e desde alí a [[Benevento]]. Lípari quedou durante algúns séculos case totalmente deserta, ata a reconquista de Sicilia por parte dos [[normando]]s, que en [[1083]] instalaron alí ao abade Ambrosio cun núcleo de monxes [[Orde de San BenitoBieito|benedictinosbeneditinos]]. Ao redor do mosteiro, do que aínda quedan ruínas á beira da catedral, volveu formarse un núcleo urbano.
En [[1331]] foi reconstruída a sede episcopal de Lípari unida á de Patti.
En [[1540]] a cidade foi saqueada polo corsario [[Jeireddín Barbarroxa|Barbarroxa]], que levou aos habitantes da illa para utilizalos como escravos. Lípari foi posteriormente reedificada e repoboada por [[Carlos I de España|Carlos V]] e desde entón seguiu o destino de Sicilia e do reino de [[Nápoles]]
Os artistas modernos déronse conta da beleza salvaxe da rexión, e os documentalistas e cineastas describiron cas suassúas cámaras as Eolias, redescubrindoasredescubríndoas ao mundo, pois ata a década de [[1940]] estas illas non foron coñecidas senón como cárcere para exiliados políticos.
== Economía e turismo ==
*Cultívanse a oliveira e a vide así como a alcaparra, oa almendroamendoeira, a figueira.
*Tamén posúe canteiras de pedra pómez.
*E é un dos principais exportadores de marfil branco e de aceite de balea.
O turismo devolveu a vida ás illas Eolias, que logo da praga de [[filoxera]] da vide coñeceron o éxodo de máis da metade das súas 20.000 habitantes durante a primeira metade do [[século X]] . Tan só a partir de 1970 o saldo migratorio comezou a ser favorable grazas aos empregos creados polo sector turístico.
Primeiro desembarcaron os vulcanólogos atraídosatraidos pola vitalidade de illas como Vulcano e Stromboli. Logo chegaron os veraneantes, aproveitando a conexión cos portos da [[Península Italiana|península]] ou aínda a máis próxima Sicilia ([[Milazzo]] e [[Mesina]]). Os barcos cobren a travesía de noite e ofrecen como espectáculo final as luces do alba fronte ás illas. Aos rápidos aliscafos [[hidroplano]] sóbralles cun par de horas, á vez que une as illas entre si.
==Véxase tamén==
| 