Taifa: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Xqbot (conversa | contribucións)
m bot Modificado: pl:Taifa (państwo); cambios estética
imaxes e reinos tirado da wiki es
Liña 1:
[[ficheiro:Reinos de Taifas en 1037.svg|thumb|400px|Taifas en 1037]]
O termo '''taifa''', no contexto da historia ibérica, refírese a un principado musulmán independente, un emirato ou pequeno reino existente na [[Península Ibérica]] (o [[Al Andalus]]) tras a fin do Califado de Córdoba dos [[Omeias]] en [[1031]]. O termo deriva da expresión árabe ''muluk at-cha'waif'', «os reis das faccións» (simplificada en ''che a'waif'', donde a facción, o reino).
Algunhas das máis coñecidas foron, as taifas de [[Taifa de Zaragoza]], a de [[Taifa de Sevilla]], [[Taifa de Toledo]], [[Taifa de Valencia]] e [[Taifa de Badaxoz]] entre outras.
 
=== Relación de taifas do primeiro período ===
[[ficheiro:Reinos de Taifas en 1080.svg|thumb|400px|Os reinos de taifas en 1080.]]
* '''[[Taifa de Albarracín|Albarracín]]''': 1011-1104 (almorábides)
* '''[[Reino de Alxeciras|Alxeciras]]''': 1035-58 (hammudíes)
* '''[[Taifa de Almería|Almería]]''': 1011-91 (almorábides)
* '''[[Taifa de Alpuente|Alpuente]]''': 1009-1106 (almorábides)
* '''[[Taifa de Arcos de la Frontera|Arcos]]''': 1011-91 (almorábides)
* '''[[Taifa de Badaxoz|Badaxoz]]''': 1009-1094 (almorábides)
* '''[[Taifa de Baleares|Illas Baleares]]''' ou '''[[Taifa de Maiorca|Maiorca]]''': 1076-1116 (almorábides)
* '''[[Taifa de Ceuta|Ceuta]]''': 1061-1084 (almorábides)
* '''[[Taifa de Calatayud]]''': 1046-1055 (Zaragoza)
* '''[[Taifa de Carmona|Carmona]]''': 1013-91 (almorábides)
* '''[[Taifa de Córdoba|Córdoba]]''' (repúblicas): 1031-91 (Sevilla)
* '''[[Taifa de Denia|Denia]]''': 1010/12-76 (Zaragoza)
* '''[[Taifa de Granada|Granada]]''' (''Garnata''): 1013-90 (almorábides)
* '''[[Taifa de Lisboa|Lisboa]]''': 1022-? (Badaxoz)
* '''[[Taifa de Lorca|Lorca]]''': 1051-91 (almorábides)
* '''[[Taifa de Málaga|Málaga]]''': 1026-57/58 (Granada); 1073-90 (almorábides)
* '''[[Taifa de Mértola|Mértola]]''': 1033-91 (almorábides)
* '''[[Taifa de Molina|Molina]]''': 1075 (Valencia)
* '''[[Taifa de Morón|Morón]]''': 1013-66 (Sevilla)
* '''[[Reino de Murcia#Dominaci.C3.B3n musulmana|Murcia]]''': 1011/12-65 (Valencia)
* '''[[Taifa de Murviedro e Sagunto|Murviedro e Sagunto]]''': 1086-92 (almorábides)
* '''[[Taifa de Niebla|Niebla]]''': 1023/24-91 (Sevilla)
* '''[[Taifa de Ronda|Ronda]]''': 1039/40-65 (Sevilla)
* '''[[Taifa de Huelva|Isla de Saltés y Huelva]]''': 1012/13-51/53 (Sevilla)
* '''[[Taifa de Santa María do Algarve|Santa María do Algarve]]''': 1018-51 (Sevilla)
* '''[[Taifa de Segorbe|Segorbe]]'''
* '''[[Taifa de Sevilla|Sevilla]]''': 1023-91 (almorábides)
* '''[[Taifa de Silves|Silves]]''': 1040-63 (Sevilla)
* '''[[Taifa de Toledo|Toledo]]''': 1010/31-85 (casteláns)
* '''[[Taifa de Tortosa|Tortosa]]''': 1039-60 (Zaragoza);1081/82-92 (Denia)
* '''[[Taifa de Valencia|Valencia]]''': 1010/11-94 ([[Taifa de Toledo|Toledo]])
* '''[[Taifa de Zaragoza|Zaragoza]]''': 1017/1118 ([[almorábide]]s)
 
== Segundos reinos de taifas ==
{{AP|Segundos reinos de taifas}}
 
Cando o dominio almorábide comezou a decaer, surxiron os chamados segundos reinos de taifas ([[1144]]-[[1170]]), que foron posteriormente sometidos polos [[almohade]]s, que sucederon os almorábides no seu dominio do norte de África.
 
=== Relación de taifas do segundo período ===
* '''[[Taifa de Almería|Almería]]''': 1145-47 (breve goberno de casteláns e almohades)
* '''[[Taifa de Arcos de la Frontera|Arcos]]''': 1143 (almohades)
* '''[[Taifa de Badaxoz|Badaxoz]]''': 1145-50 (almohades)
* '''[[Taifa de Beja e Évora|Beja e Évora]]''': 1114-50 (almohades)
* '''[[Taifa de Constantina e Hornachuelos|Constantina e Hornachuelos]]'''
* '''[[Taifa de Granada|Granada]]''' (''Garnata''): 1145 (suponse que era almorávide)
* '''[[Taifa de Guadix e Baza|Guadix e Baza]]''': 1145-51 (Murcia)
* '''[[Taifa de Xaén|Xaén]]''': 1145-1159 (Murcia); 1168 (almohades)
* '''[[Taifa de Xerez|Xerez]]''': 1145
* '''[[Taifa de Málaga|Málaga]]''': 1145-53 (almohades)
* '''[[Taifa de Mértola|Mértola]]''': 1144-45 (Badaxoz); 1146-51 (almohades)
* '''[[Taifa de Molina de Aragón|Molina]]''': ?-1100 (Guadalaxara)
* '''[[Reino de Murcia#Dominaci.C3.B3n musulmana|Murcia]]''': 1145 (Valencia); 1147-72 (almohades)
* '''[[Taifa de Niebla|Niebla]]''': 1234-62 (castellanos)
* '''[[Taifa de Purchena|Purchena]]'''
* '''[[Taifa de Ronda|Ronda]]''': 1145 (almorábides)
* '''[[Taifa de Santarem|Santarem]]''': ?-1147 (Portugal)
* '''[[Taifa de Segura|Segura]]''':<ref>Emilio de la Cruz Aguilar: ''El Reino Taifa de Segura''. Boletín del Instituto de Estudios Giennenses, ISSN 0561-3590, Nº. 153, 2, 1994, pags. 883-914 http://dialnet.unirioja.es/servlet/fichero_articulo?codigo=1200629&orden=69087 descarga de este articulo</ref> 1147-? (desconocido)
* '''[[Taifa de Silves|Silves]]''': 1040-63 (Sevilla); 1144-55 (almohades)
* '''[[Taifa de Tavira|Tavira]]''':
* '''[[Taifa de Tejada|Tejada]]''': 1145-50 (almohades)
* '''[[Taifa de Valencia|Valencia]]''': 1145-72 (almohades); 1228/29-38 (Aragón)
 
== Terceiros reinos de taifas ==
{{AP|Terceiros reinos de taifas}}
 
Tras a fin do período almohade, marcado pola [[batalla das Navas de Tolosa]] ([[1212]]), houbo un curto período denominado terceiros reinos de Taifas, que acabou na primeira metade do [[século XIII]] coas conquistas cristiás no Levante de [[Xaime I de Aragón]] (Valencia, [[1236]]) e en Castela de [[Fernando III o Santo]] (Córdoba, [[1236]] e Sevilla, [[1248]]) e perdurou en [[Reino de Granada|Granada]] coa fundación do reino [[nazarí]], que non capitulou até o [[2 de xaneiro]] de [[1492]], data que pon fin á [[Reconquista]].
 
=== Relación de taifas do terceiro período ===
* '''[[Taifa de Arjona|Arjona]]
* '''[[Taifa de Baeza|Baeza]]''': 1224-26 (casteláns)
* '''[[Taifa de Denia|Denia]]''': 1224-1227 (considérase de almohades)
* '''[[Taifa de Granada|Granada]]''' (''Garnata''): 1237-1492 (este período non acostuma considerarse como una ''taifa''; casteláns);
* '''[[Taifa de Lorca|Lorca]]''': 1240-65 (casteláns)
* '''[[Taifa de Menorca|Menorca]]''': 1228-87 (Aragón)
* '''[[Reino de Murcia#Dominaci.C3.B3n musulmana|Murcia]]''': 1228-66 (casteláns)
* '''[[Taifa de Niebla|Niebla]]''': 1234-62 (casteláns)
* '''[[Taifa de Orihuela|Orihuela]]''': 1239/40-49/50 (Murcia ou casteláns)
* '''[[Taifa de Valencia|Valencia]]''': 1228/29-38 (Aragón)
 
==Notas==
<references />
 
[[Categoría:Idade Media]]