Toxicidade: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m bot Engadido: el:Τοξικότητα
Xoacas (conversa | contribucións)
Formato
Liña 1:
{{Medicina en progreso}}
[[Ficheiro:Skull and crossbones.svg|200px|thumb|Símbolo que representa a toxicidade.]]
A '''toxicidade''' é unha medida usada para medir o grao tóxico ou [[veleno|velenoso]] dalgúns [[elemento]]s. O [[estudo]] dos velenos coñécese como [[toxicoloxía]]. A toxicidade pode referirse ao [[efecto]] desta sobre un [[organismo]] completo, como un ser humano, unha [[bacteria]] ou mesmo unha planta, ou a unha subestrutura, como unha [[célula]] ([[citotoxicidade]]).
 
==Categorías==
A toxicidade, ou capacidade dunha sustancia de danar un organismo exposto, xeralmente pode ser dividida en dúas categorías:
*Toxicidade aguda: refireserefírese á evolución rápida dos síntomas/ ou dos efectos despois da administración de doses relativamente altas da substancia tóxica, ou o que é o mesmo, refírese aos efectos nocivos inmediatos xerados por doses suficientemente grandes.
*Toxicidade crónica: refireserefírese aos efectos nocivos da exposición a longo prazo a un tóxico. Isto incluiría os residuos de pesticidas na comida, a contaminación do aire, etc.
Un mesmo composto pode producir efectos tóxicos tanto agudos coma crónicos, dependendo da dose e da duración da exposición.
 
==Factores que a modifican==
Unha mesma substancia, administrada incluso nas mesmas doses, pode ter efectos moi distintos en distintos organismos biolóxicos, dependendo de distintos factores, entre os que destacan os seguintes.
{{FormatoWiki}}
Unha mesma substancia, administrada incluso nas mesmas doses, pode ter efectos moi distintos en distintos organismos biolóxicos, dependendo de distintos factores, entre os que destacan os seguintes.
 
===Especie biolóxica===
As diferenzas xenéticas entre as diversas especies afectan de modo importante osaos efectos farmacolóxicos e toxicolóxicos dos fármacos e de outros elementos tóxicos. A investigación clínica ten atopado diferenzas entre especies, sendo isto demoi grandesignificativas importanciapara naa avaliación de tóxicos e fármacos, que antes de ser usados en humanos son estudados normalmente en animais. Estes son algúns exemplos:
*[[Formaldehido]]: é neurotoxiconeurotóxico en animais, pero en humanos causa [[teratoxenicidade]].
*FB642 (metil-2-benzimidazolecarbamato, carbendazim): ten actividade [[antitumoral]], pero tamén ten un efecto [[mutaxénico]] en humanos.
*Trikatu (planta medicinal india): Contribuie acontribúe á diminución do nivel de [[colesterol]] en ratas, pero é tóxico en humanos.
*Trióxido de [[arsénico]]: produce excitación no [[cabalo]], pero a súa adición de trióxido de arsénico á [[citarabina]] a doses baixas parece mellorarlamellorar a resposta en pacientes maiores que teñen [[leucemia]] mieloide aguda (unaunha forma de [[cancro]]) comparada co axente só.
*Mel silvestre de Turquía: Causacausa [[bradicardia]] aguda soamente en humanos.
*Rufinamida ([[anticonvulsivante]]): é máis tóxico no home ca nas ratas.
*[[Talidomida]]: Nonnon mostrou efectos teratoxénicos en ratas, pero sí demostrou producirproduce malformacións en humanos.
 
===Raza===
As diferenzas raciais están tamén relacionadas con diferenzas no [[xenotipo]] (carga xenética dos individuos).
*[[Atropina]]: Osos nixerianos con [[insuficiencia cardíaca conxestiva]] responden mellor oao tratamento con [[atropina]] ca outras razas.
*[[Lipoproteina]] A: as A xentepersoas de raza negra tenteñen niveis substancialmente máis altos caque xenteas de raza branca, e por iso son máis sensibles aá toxicidade hepática.
 
===Sexo===
A actividade biolóxica en machos e femias non é a mesma. Debido a isto tamén se observanobsérvanse diferentes respostas a diversos fármacos ou elementos.
*[[Amiodarona]]: causa [[neuropatía]] máis frecuentemente en mulleres.
*[[Haloperidol]]: Mulleresmulleres esquizofrénicas premenopausicaspremenopáusicas amosan unha resposta terapéutica mellor osaos [[neurolépticos]] cosque os homes, pero despois da [[menopausiamenopausa]] teñen síntomas extrapiramidais máis pronunciados ca eles.
*[[Alcohol]]: afecta mais as mulleres, entre outras razóns porque teñen menor proporción de auga corporal, polo que alcanza maiores concentracións no [[sangue]].
 
===Idade===
En nenos, a [[absorción]], [[distribución]], [[metabolismo]] e [[excreción]] de fármacos poden diferir considerablemente en comparación con estes factores en adultos; por conseguinte, existen diferenzas na eficacia terapéutica e na toxicidade de diversasdiversos fármacos.
*Terapia antibiótica para [[infeccións]] severas en nenos. Certos fármacos como o [[cloramfenicol]] en doses altas, as [[sulfonamidas]], e a [[tetraciclina]] non deberían ser usados en [[neonatos]], debido aá maior toxicidade. Debido aá pobre [[conxugación]], inactivación ou excreción, as concentracións en soro de moitos antibióticos poden estar máis elevadas e por tempo máis prolongado en neonatos caque nos outros nenos. Por tanto nos neonatos podenpode ser necesariosnecesario axustesaxustar nasas doses de axentes antimicrobianos para infeccións severas, empregando doses baixas e a intervalos máis longos.
*[[Chumbo]]: é un axente [[neurotóxico]], pero especialmente en nenos, porque os efectos mais prexudiciais prexudiciaisse prodúcenseproducen sobre o desenvolvemento neuronal, por iso os nenos son máis vulnerables.
*[[Polución]]: Enfermidadesenfermidades respiratorias relacionadas cacoa contaminación ambiental son causa común de [[morbilidade]] e [[mortalidade]] en nenos menores de 5 anos e tamén en anciáns.
*Exposición percutánea oao [[metanol]]: pode causar dano ocular severo ([[neurite óptica]], dano retiniano) en nenos pero non en adultos.
*[[Clorpirifosfatos]]: o CPF é máis neurotóxico en nenos ca en adultos, xa que interfire mecánicamentemecanicamente na división e diferenciación celular, causando alteracións da [[neurotransmision]].
*[[Pesticidas]] coma o [[abamectin]] e [[acefato]], tenteñen efectos máis rápidos nos adultos ca nos xóvenesmáis novos.
 
===[[Tolerancia]]===
*O termo [[tolerancia]] é aplicado cando a reacción dun suxeito a un fármaco ou droga diminúe a medida que se administran ou consumen doses continuadas. Como consecuencia disto dosespara cadalograr vezo máismesmo grandesefecto son precisas paradoses lograrcada ovez mesmomáis efectograndes. A tolerancia pode involucrar tanto tolerancia psicolóxica coma fisiolóxica. Entre as sustancias que a producen de modo característico atópanse os [[opiáceos]], como a ([[morfina]], ou a [[heroína]]...), e as [[benzodiacepinas]] (fármacos ansiolíticos).
*Tamén se pode producir a tolerancia cruzada: isto é que un fármaco/droga produce tolerancia a outro. Trátase dun fenómeno farmacolóxico, no cal un paciente que é tratado cun fármaco mostra unha resistencia fisiolóxica a ese medicamento como resultado da tolerancia que desarrollou a outro similar. Por exemplo a tolerancia alta á [[anfetamina]] como estimulante pode tamén inducir tolerancia a [[metamfetamina]]. E bastante característica de certas adicións coma [[alcohol]], fármacos, [[rapé]]...
 
*Tamén se pode producir a tolerancia cruzada:, isto é, que un fármaco/ ou droga produceproduza tolerancia a outro. Trátase dun fenómeno farmacolóxico, no cal un paciente que é tratado cun fármaco mostra unha resistencia fisiolóxica a ese medicamento como resultado da tolerancia que desarrolloudesenvolveu a outro similar. Por exemplo a tolerancia alta á [[anfetamina]] como estimulante pode tamén inducir tolerancia aá [[metamfetaminametanfetamina]]. E bastante característica de certas adicións coma [[alcohol]], fármacos, [[rapé]]...
===[[Saúde]] / [[enfermidade]]===
 
Nos enfermos a maior parte das funcións fisiolóxicas están alteradas. Así os pacientes que teñen doezas cardiacas, renais ou hepáticas (do [[fígado]]) son mais susceptibles os efectos dos tóxicos.
===[[Saúde]] / [[enfermidade]]===
Nos enfermos a maior parte das funcións fisiolóxicas están alteradas. Así os pacientes que teñen doezasdoenzas cardiacascardíacas, renais ou hepáticas (do [[fígado|hepáticas]]) son mais susceptibles osaos efectos dos tóxicos.
 
==Véxase tamén==
 
===Bibliografía===
*Reppetto, M. ''Toxicología fundamental''. Editorial científico-médica.Barcelona, 1988