Coordenadas celestes

As coordenadas celestiais son o conxunto de valores que, dentro dun determinado sistema de referencia, sinalan a posición dun obxeto na esfera celeste. Existen diversos sistemas de coordenadas celestes segundo cál sexa o seusu orixe e plano de referencia. Unha primeira clasificación, atende a si se trata de coordenadas cartesianas ou coordenadas esféricas.

Clasificación segundo o sistema de coordenadas elexido

A.- Sistemas de coordenadas cartesianas

Nas coordenadas rectangulares ou cartesianas tomanse tres eixos -x, y, z- perpendiculares entre sí, que se cruzan no punto orixen, podendo ser este o Sol (Coordenadas heliocéntricas) ou a Tierra (Coordenadas xeocéntricas). Por exemplo un punto P (x,y,z).

emprégase nalguns casos para o Sistema Solar.

A unidade e a Unidade Astronómica UA ou tamén o km.

B.- Sistemas de coordenadas esféricas

As coordenadas esféricas empreganse para superficies esféricas -a esfera celeste, a superficie dun planeta

Para situar un punto fan falla dous ángulos e unha distancia.

Por exemplo o punto $P(r,\Phi ,\theta )$ que forma un ángulo $\Phi$ co eixo X e un ángulo $\theta$ co eixo Z, relacionase con coordenadas cartesianas:

$x=r\times \cos(\phi )\times \sin(\theta )\,$

$y=r\times \sin(\phi )\times \sin(\theta )\,$

$z=r\times \cos(\theta )\,$

A meirande parte das coordenadas celestiais son coordenadas esféricas.

En Astronomía a posición dun astro determinase de xeito ordinario usando coordenadas polares ou esféricas. De todolos xeitos dado que en principio a distancia r e descoñecida, só nos preocupará a dirección OP do astro, determinable con duas coordenadas. O que se fai e proxectar todolos astros enriba duna esfera de radio arbitrario, denomina esfera celeste. Tal esfera está centrada no observador.Na realidade, o observador prescinde das irregularidades topográficas e só ve unha semiesfera celeste, limitada polo plano que pasa ao pe do observador y que corta a esfera celeste nun círculo llamado horizonte.

Clasificación segundo a posición do observador

• Coordenadas topocéntricas: O centro e o propio observador
• Coordenadas xeocéntricas: Centradas no centro da Terra
• Coordenadas heliocéntricas: O centro e o centro do Sol
• Coordenadas baricéntricas: O centro e o centro de masas do Sistema Solar
• Coordenadas galácticas: O centro e o centro da Vía Láctea que dende a nosa posición na galaxia, atópase na constelación de Saxitario.

Atendendo a si os seus valores dependen o non da posición do observador, clasificanse en:

• Coordenadas locais: Coordenadas horizontais y Coordenadas horarias
• Coordenadas non locais: Coordenadas ecuatoriais, Coordenadas eclípticas, Coordenadas galácticas

Clasificación segundo o plano de referencia

Considerando o plano de referencia:

• Coordenadas horizontais: Plano de referencia: o horizonte do observador

Origen: topocéntrico

Coordenadas: acimut e altura ou distancia cenital

• Coordenadas horarias: Plano de referencia: o ecuador celeste e o meridiano celeste do observador

Orixe: topocéntrico

Coordenadas: ángulo horario e declinación

• Coordenadas ecuatoriais: Plano de referencia: o ecuador celeste

Orixe: xeocéntrico

Coordenadas: ascensión recta e declinación

• Coordenadas eclípticas: Plano de referencia: la eclíptica

Orixe: xeocéntrico ou heliocéntrico

Coordenadas: lonxitude celeste e latitude celeste, ou lonxitude e latitude eclípticas

• Coordenadas galácticas: Plano de referencia: o plano da Vía Láctea

Orixe: o centro da Vía Láctea

Coordenadas: lonxitude galáctica e latitude galáctica

Medida de ángulos

Os ángulos midense en radianes ou graos, ademais en astronomía tamén midense en horas. Un ángulo de 1 hora ten 15º. O ángulo horario e a ascensión recta poderíanse medir en graos pero midense en horas.

Os seus divisores son: 1 hora = 60 Minutos (min)

1 Minuto = 60 segundos 1 min = 60 s

Unha relación práctica e a equivalencia 1 º = 4 Minutos.

A Ascensión recta e un ángulo que se mide en horas, minutos e segundos.

Así AR=3 h 25 min 13 s = 3,4202777... h= 51,304166..º =51 º 18 ' 15 "

Conversión de coordenadas

A conversión de coordenadas celestes permite pasar dunhas coordenadas a outras p. ex. de eclípticas a ecuatoriales, ou pasar de ecuatoriales a horarias, as conversions sucesivas permiten cualquer transformación entre coordenadas. Chegado o caso si un día observamos un obxeto en coordenadas horizontais, anotamos a nosa posición na Terra e o lapso temporal podemos chegar ata as coordenadas ecuatoriais ou eclípticas correpondentes.

Véxase tamén

• Sistema de coordenadas