Cozumel: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Nova páxina: "{| class="prettytable float-right" align=right style="width: 300px; font-size: 95%;" |- style="background-color: #aaa; font-size: 110%;" ! colspan="2" | Cozumel |- | colspan="2" | |-..."
 
Sen resumo de edición
Liña 44:
=== Historia antiga ===
As investigacións máis recentes indican que os primeiros poboadores da illa de Cozumel arribaron a ela ao redor do século II a.c.. Aínda que non identificados plenamente, crese que estes individuos eran parte de grupos seminómadas [[Caribe (etnia)|caribes]], dedicados indistintamente á [[Pesca comercial|pesca]] e a [[caza]].
Unha segunda onda migratoria máis organizada arribou no século III d.c. Esta integrábase con grupos [[CulturaCivilización maia|maias]] identificados como procedentes da rexión do Petén guatemalteco, ao sur da [[península de Iucatán]], cun nivel cultural definitivamente superior aos seus antecesores, eran sedentarios, coñecían a agricultura e dominaban técnicas arquitectónicas, así mesmo atópanse vestixios da súa actividade nalgunhas construcións e restos de olería achados no centro norte da illa, na zona coñecida actualmente como Santa Rita e parte de San Gervasio.
A terceira onda migratoria, nas postrimerías do clásico maia, iniciou o seu arribo no século VIII e chegou procedente de [[Tabasco]] e do sur de [[Campeche]]. Formábana grupos maias-chontales da rama putún, navegantes e comerciantes que na súa ruta chegaban ata [[Centroamérica]] e que fixeron de Cozumel un punto importante da súa área de influencia. Este grupo introduciu á illa novas formas de organización social, outros estilos arquitectónicos e novos cultos relixiosos, entre estes destacou a devoción á deusa [[Ixchel|Ix Chel]], deidad da lúa, fertilidade e nacemento, e que na illa tivo o seu principal santuario, dando orixe a un rito de peregrinación de todo o mundo maia cara a Cozumel.
 
Liña 51:
Para [[1200]] d.C., en Centroamérica prevalecía o comercio con terras afastadas, cuxo enlace principal era Cozumel. Foi nesta illa onde toda clase de mercancía chegou de lugares afastados. Os artigos almacenábanse en canoas antes de enviarse a outros puntos de distribución.
[[Ficheiro:Cortés Ruta Cuba-Tenochtitlan.png|200px|thumb|left|Ruta de Cortés na conquista de México]]
O [[3 de maio]] de [[1518]] o capitán español [[Juan de Grijalva]], foi o primeiro español en descubrir e desembarcar na illa que chamou da ''"Santa Cruz de la Porta Latina"'', foi nesa viaxe cando días máis tarde se oficiou en praias de Cozumel a primeira misa católica en territorio mexicano. Un ano máis tarde en febreiro de [[1519]], [[Hernán Cortés]] inicia a [[Historia de México - Chegan os Españois|conquista de México]] desembarcando en Cozumel, onde incorporou ás súas forzas ao náufrago [[Gerónimo de Aguilar]], quen foi un dos primeiros intérpretes (maia-castelán) ao servizo do conquistador, outro náufrago [[Gonzalo Guerreiro]] negouse a retornar: logo de oito anos adaptouse aos costumes maias e ata se casou cunha dama principal e tiña tres fillos, por iso considéraselle o pai da mestizaxe en México).
Cara a [[1525]] [[Francisco de Montejo]] fixo unha solicitude ao rei de España para que autorizase a conquista e desenvolvemento da illa de Cozumel (Montejo era un dos capitáns que chegara con Cortés 9 anos antes). Francisco de Montejo chegou a Cozumel o [[29 de setembro]] de [[1527]] e deulle o nome cristián de San Miguel de Xamancab. Cando os españois familiarizáronse coa costa do [[Golfo de México]], déronse conta de que non tiñan que parar na illa, excluíndoa como porto de arribo para os barcos españois. Ao mesmo tempo, como efecto inmediato da conquista, o intercambio maia foi nulificado e suprimiuse o culto á deusa Ix Chel.
Os isleños, sen contar máis coa súa principal actividade económica, víronse forzados a depender só da agricultura para a súa supervivencia.
Durante a colonia a illa quedou practicamente deshabitada, pois se conxugaron varios factores que limitaron a permanencia e crecemento do grupo indíxena: o azoute causado polas enfermidades traídas polos españois, a explotación a que foron sometidos, o derrube do seu sistema económico, a súa organización social e ata o colapso da súa relixión e costumes. Ante o abandono, a illa foi frecuentemente refuxio de [[piratería|piratas]] e [[corsario]]s que tiñan o Caribe como centro de operacións. Non tiveron unha base permanente na illa, pero ocasionalmente recalaban nela para abastecerse de auga, alimentos frescos e reparar os seus navíos. Entre estes ladróns do mar en [[1571]], despois do combate entre forzas españolas e corsarios franceses caeron prisioneiros na illa o xefe Pierre Sanfroy e nove compañeiros seus que, trasladados a Mérida primeiro e despois a México foron xulgados, condenados e axusticiados polo tribunal da [[Santa [[Inquisición]]. Varios piratas máis usaron Cozumel como base de operacións no século XVII, incluíndo os renombrados [[Henry Morgan]] e [[Jean Lafitte]], piratas de [[Inglaterra]] e [[Países Baixos|Holanda]] entraron a terra para capturar indíxenas e españois como escravos.
 
A mediados do século XIX, como consecuencia da rebelión indíxena na península, coñecida como [[Guerra de Castes]] ([[1847]]), iníciase un proceso de repoboamento co arribo de familias procedentes case todas de [[Valladolid, Iucatán|Valladolid]], [[Tihosuco|Sabán Tihosuco]] e [[Chemax]], do [[estado de Iucatán]] e fundan os poboados de [[oel Cedral]] (antigamente ''Oy ib''), ao sur da illa e [[San Miguel de Cozumel|San Miguel]] na costa noroeste.
O desenvolvemento agrícola e comercial baseado na explotación de froitas, [[henequén]], [[chicle]] e [[copra]] logrou consolidar eses poboados, que para fins dese século contaban cada un con aduana, escola e guarnición (goberno municipal só a segunda).
 
Liña 62:
 
No século XX e especialmente logo da [[Segunda Guerra Mundial]], o desenvolvemento das vías de comunicación e da infraestrutura de servizos abriu a posibilidade do desenvolvemento turístico, actividade que á data é a base da economía local.
Atraídos polas augas cristalinas, os amantes do [[mergullo]] viñan á illa e regresaban a casa con historias das magníficas vistas submarinas. [[Jacques Yves Cousteau|Jacques Cousteau]] deu a coñecer en [[1960]] a riqueza dos [[arrecifes de coral]] que rodean a illa, o que fixo que os entusiastas polo submarino decatásense da existencia de Cozumel.
O mergullo e os peiraos de Cozumel fixeron coñecer a illa a nivel internacional e colocárona entre os primeiros lugares a nivel mundial en canto a arribo de [[cruceiros]] turísticos e é o primeiro destino turístico deste tipo de embarcacións en México.
== Poboación ==
De acordo con cifras do Conteo de Poboación e Vivenda do 2005, no municipio había 73,193 habitantes permanentes, dos cales 71.401 persoas residían na cabeceira municipal, chamada "San Miguel de Cozumel". O resto da poboación localízase noutras 134 localidades con poboacións que oscilaban entre 1 e 282 habitantes, a máis importante das cales é [[OEl Cedral]] .
Datos ao comezo do 2008 indican que a illa é poboada por 89 mil persoas, pero se descoñece en detalle cantas destas persoas viven na cidade de xeito permanente.