Número cardinal: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Tfeliz (conversa | contribucións)
mSen resumo de edición
Tfeliz (conversa | contribucións)
Liña 13:
== Concepción gramatical ==
 
=== Definición ===
O numeral cardinal diferénciase do [[ordinal]], do [[múltiplo]] e do [[partitivo]]:
* O ordinal indica a posición de cada elemento na serie: primeiro, segundo, terceiro, cuarto, etc. Por exemplo, o ordinal ''terceira'' indica a posición do elemento "perna dereita".
* Un múltiplo expresa multiplicación pola serie natural dos números, por exemplo, dobre, triplo, cuádruplo, etc.). No exemplo anterior, poderíamos dicir que o número de extremidades é o dobre que o número de orellas.
* Finalmente, os partitivos indican división: medio, terzo, cuarto, etc. No exemplo anterior, podemos dicir que os brazos son un medio das extremidades.
 
O numeral cardinal diferénciase do [[ordinal]], do [[múltiplo]] e do [[partitivo]]:.
O numeral cardinal soe incluírse entre os determinantes. Pode ter función adxectiva se acompaña a un nome (''cinco libros'') ou pronominal se o suple (''devolvín dúas''). En [[galego]], ten marca de [[xénero]] un/unha, dous/dúas, os centos (trescentas) e os seus derivados.
 
=== Listado ===
 
Os principais numerais cardinais son:
cero, un/unha, dous/dúas, tres, catro, cinco, seis, sete, oito, nove, dez, once, doce, trece, catorce, quince, dezaseis, dezasete, dezaoito, dezanove, vinte, vinte e un/unha, vinte e dous/dúas, trinta, trinta e un/unha, corenta, cincuenta, sesenta, setenta, oitenta, noventa, cen, cento un/unha, douscentos/duascentas, trescentos/as, catrocentos/as, cincocentos/as, quiñentos/as, seiscentos/as, setecentos/as, oitocentos/as, novecentos/as, mil.
 
=== Función sintáctica ===
 
O numeral cardinal soe incluírse entre os determinantes. Pode ter función adxectiva ou pronominal:
* se acompaña a un nome (''cinco libros'')
* Función pronominal: suple (''devolvín dúas'').
 
=== Riscos morfolóxicos ===
 
En [[galego]], o numeral cardinal tén marca de [[xénero]] en: un/unha, dous/dúas, os centos (trescentas) e os seus derivados. Exemplos:
* un boi, unha vaca;
* dous cuxos, dúas becerras;
* trescentos libros, trescentas follas;
'''Diferénciese "tres centos de libros" de "trescentos libros".'''
 
=== Substantivos equivalentes ===
 
Existen algúns substantivos que equivalen a certos números cardinais:
* un ≡ unidade
* dous ≡ par, parella
* tres ≡ trío, terna
* dez ≡ decena
* doce ≡ ducia
* cen ≡ centena
 
Nalgúns casos, son períodos de tempo:
* cinco anos ≡ lustro
* dez anos ≡ década
* cen anos ≡ século
 
Noutros casos, poden ter significados connotativos, por exemplo, do campo da música:
* un músico ≡ solo (non confundir con "só")
* dous músicos ≡ dúo
* tres músicos ≡ trío
* catro músicos ≡ cuarteto
 
Tamén sucede o mesmo en [[poesía]] cos nomes de [[estrofa|estrofas]] e noutros campos.
 
== Concepción matemática ==