Lingua caló: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
mSen resumo de edición |
Sen resumo de edición |
||
Liña 1:
O '''caló''' é un dialecto do [[lingua romaní|romaní]]<ref>Javier Fuentes Cañizares ''New Lexical Perspectives on Caló''. Vision Libros</ref> falado historicamente en [[España]], e que adoptou a gramática da [[lingua castelá]]<ref>Kateřina Hlušičková ''El contacto entre el caló y el español''. Masarykovy Univerzity, 2008, páxina 34 </ref> transformándose nunha lingua mixta que conta só cun limitado léxico romaní<ref>Ivo Bucek, ''Pena y miseria de la lexicografía gitana del siglo XXI'' ''AUPO Philologica 92 Romanica XVIII''. Univerzity Palackého v Olomouci, 2007, pp. 47-54</ref>. A partir de 1993 realizáronse intentos para revivir unha variedade española do romaní, denominada ''romanó-kaló'', pero que está baseada en diversos dialectos do romaní <ref>Yaron Matras, ''Romani: A Linguistic Introduction''. Cambridge University Press, 2002, páxina 253</ref>e non especificamente no caló.
Non está protexido na Carta Europeia das Linguas Minoritarias ou Rexionais porque non a noman as comunidades autónomas para a súa proteción, xa que España considerou na firma do tratado como linguas minoritarias as que as autonomías tiñan sinaladas nos seus estatutos de autonomía. En ningunha das comunidades autónomas menciónase esta lingua non territorial. Tampouco estivo considerada para a sua proteción por Francia nin por Portugal, que non ratificaron a proteción de ningunha lingua que non fose oficial en cada Estado. É, como o resto do ramaní, unha lingua minorizada por as linguas dominantes.
== Orixe ==
Orixinouse pola sustitución lingüística da lingua orixinal xitanal, o romaní, polas linguas romances do seu entorno, fundamentalmente o castelán. As linguas romances do seu entorno o ten considerado como unha xerga de ocultación da comunidade étnica. As medidas de proteción foron escasas e non está considerado como lingua minoritaria. En moitas ocasións a marxinalidade económica e social do pobo xitano levou à convivencia desta lingua conas xergas dos delincuentes.
Debido á convivencia, moitas palabras do caló se han incorporado ao vocabulario castelán. Algúns exemplos son:
Debido a la convivencia, palabras del caló se han incorporado al vocabulario español. Algunos ejemplos son: gachó (de gadjó, "home"), chaval (de chavalé, vocativo de chavó, "chico", orixinalmente "fillo"), parné ("diñeiro"), chorar ("robar"), currelar o currar ("traballar"), fetén ("excelente"), molar ("gustar"), pinrel (de pinré, "pé"), biruji ("frío"), piltra ("cama"), churumbel ("niño, bebé"), acais ("ollos"), pitingo ("presumido"), camelar ("namorar"), chola ("cabeza"), lache ("vergoña"), galochi ("corazón").
== Notas ==
| |||