Lingua mirandesa: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Prebot (conversa | contribucións)
m Bot: substituír 'mentras' por 'mentres'
Nonso91 (conversa | contribucións)
mSen resumo de edición
Liña 25:
| sil = MWL
| mapa =
}}A '''lingua mirandesa''' ou '''mirandés''' é unha lingua románica do grupo [[asturleonés]], falada no norte da [[Península Ibérica]]. É falada no [[Portugal]] nororiental, por unhas quince mil persoas, concretamente na vila e nas aldeas do concello de [[Miranda do Douro]] e en tres aldeas máis do concello de [[Vimioso]], nun espazo de 484 km², estendéndose a súa influencia por outras aldeas dos concellos de [[Vimioso]], [[Mogadouro]], [[Macedo de Cavaleiros]] e [[Bragança]].
}}
A '''lingua mirandesa''' ou '''mirandés''' é unha lingua románica do grupo [[asturleonés]], falada no norte da [[Península Ibérica]]. É falada no [[Portugal]] nororiental, por unhas quince mil persoas, concretamente na vila e nas aldeas do concello de [[Miranda do Douro]] e en tres aldeas máis do concello de [[Vimioso]], nun espazo de 484 km², estendéndose a súa influencia por outras aldeas dos concellos de [[Vimioso]], [[Mogadouro]], [[Macedo de Cavaleiros]] e [[Bragança]].
 
O mirandés ten unha fonoloxía, morfoloxía e sintaxe distinta, e foi diferenciada polo menos dende a formación do Portugal ([[século XII]]). Ten as súas raíces do latín falado no norte da [[Península Ibérica]]. É un descendente da antiga lingua leonesa do norte da Iberia, o derradeiro remanente da antiga lingua do [[Reino de León]], e atópase fortemente ligado á [[lingua leonesa|lingua leonesa moderna]] e á [[lingua asturiana]]. Sen embargoPorén, estas amalgamasamálgamas do territorio español non afectaron aoo mirandés, o cal preserva distintas diferenciasdiferenzas lingüísticas tanto do portugués como do castelán. Tamén mantén unha forte ligazón co lexicoléxico dalgúns dialectos rexionais portugueses.
 
No [[século XIX]], [[José Leite de Vasconcelos]], describiuno como "''a lingua das granxas, do traballo, do fogar e do amor entre os mirandeses"''. Dende 1986/87 a lingua ensínase aos estudantes entre os dez e once anos de idade, voltando así a rexurdir.
 
Hoxe en día o mirandés retén pouco máis de 5.000 falantes (podéndose elevar o número até os 15.000 se contamos aos que a teñen como segunda lingua) nas aldeas do Concello de Miranda do Douro e nalgunhas aldeas orientais no Concello de Vimioso, aínda que se pode atopar influencia noutras aldeas do Concello de Vimioso e nos Concellos de Mogadouro, Macedo de Cavaleiros e máis Bragança.
 
As principais diferenzas entre o mirandés ([[Portugal]]) e a lingua leonesa e asturiana ([[España]]) producíronse pola influencia da lingua dominante da rexión. O mirandés foi influenciado foneticamente e no seu léxico polo [[lingua portuguesa|portugués]], así como o leonés e o asturiano fóronoo foron polo [[lingua castelá|castelán]]. Outra diferenza é que o mirandés e o leonés semellan ser moi conservadores, mentres o asturiano experimentou máis cambios. Estas linguas afírmanse como altamente relacionadas (especialemente o mirandés e o leonés, chamadas incluso co-linguas), sendo sen ningunha dúbida a mesma lingua no pasado.
 
==As súas variantes dialectais==
 
Existen tres variantes dialectais da lingua mirandesa:
 
* O '''mirandés fronteirizo'''.
* O '''mirandés central'''.
* O '''mirandés sendinês'''.
 
A maioría dos falantes do mirandés tamén falan portugués, e incluso castelán algúns deles. [[Picote]] (''Picuote'') é a única aldea basicamente monolingüe en mirandés, espertando o interese baixo novos informes feitos sobre ela nun país que é monolingüe en portugués.
 
==Ligazóns externas==
{{Commons|Category:Mirandese language}}
*[http://www.mirandes.net Lingua e cultura mirandesa (en mirandés)]
 
[[Categoría:Lingua asturleonesa]]
{{Lingua románica}}
 
[[an:Mirandés]]
[[ar:لغة ميراندية]]