|
[[Ficheiro:Very early map of sydney from 1789.jpg|thumb|250px|Mapa de Sydney Cove coa colonia, 1789]]
A '''historia urbana de [[Sydney|Sidney]]''' comeza estrictamenteestritamente en [[1788]], co asentamento coma colonia penitenciaria, fundado por Arthur Phillip para a coroa británica, nunha enseada (Sydney Cove) na beira sur do chamado Port Jackson (en realidade profunda e recortada baía <ref> ''Mapa da época de Port Jackson coa situación de Sidney'' [http://www.sl.nsw.gov.au/discover_collections/history_nation/terra_australis/education/port_jackson/images/_highlighter_/map_pj_highlight.jpg]</ref>) na costa suroriental de [[Australia]].
Básicamente, na beira oeste da enseada levantábanse os barracóns dos prisioneiros e na oriental os edificios do gobernador e oficiais coas suas fincas de lecer.
Inda que unha primeira contribución fora feita polo terceiro gobernador, P.Gidley <ref> ''Mapa de Sidney, 1802'' [http://farm3.static.flickr.com/2316/1572008249_b10edf0fbe.jpg]</ref>, foi durante o mandato (1810-21) do quinto gobernador de [[Nova Gales do Sur]], Lachlan Macquarie, que Sidney, de feito capital do territorio, transformouse de colonia penal en auténtica cidade co deseño dunha trama urbana e infraestructuras básicas (pontes, peiraos, fortes). A erección de numerosos edificios públicos que inda hoxe ennoblecenennobrecen a parte vella da cidade (The Rocks <ref> ''Mapa da labor edilicia promovida polo gobernador Macquaire'' [http://www.sydneyarchitecture.com/cbd/syd1820map.jpg]</ref>) deixa constancia da sua laboura <ref> ''Plan de Sidney, 1822'' [http://nla.gov.au/nla.map-f107-e]</ref>.
==Primeira cidade de Australia==
A máis, a colonización do interior do país a partires de 1813, contribuíu ao incremento de poboación non penal da vila pola inmigración europea (de 2.500h en 1800 a 12.000 en 1820 e 39.000 en 1851). Sobor deSobre terreos que xa o gobernador Macquaire reservara para o deporte, deseñouse o parque público (Hyde Park, 1856) da, xa oficialmente, primeira cidade de Australia (1842). OA área verde foi extendidoestendida progresivamente ata acadar o antigo dominio pertencente a mansión do gobernador (hoxe Royal Botanic Gardens e Domain, que ocupan o leste da Sydney Cove). O desenrolo urbano continuou e apareceron os primeiros suburbios (Pyrmont <ref> ''Mapa de Sidney, 1836'' [http://nla.gov.au/nla.map-t1551-v.jpg]</ref>). Tamén os primeiros recheos para novos peiraos (porto en Darling Bay ao oeste) e o ''Circular Quay'' na Sydney Cove (que cubriu o primitivo arroio, 1837).
Pero non foi nada comparado co que viría despois do descubrimento de ouro en 1851 a un cento de kilómetrosquilómetros ao oeste. En dez anos a poboación casequecase triplicouseque se triplicou, e para 1871 Sidney contaba con 134.800 habitantes <ref> ''Plano da cidade en 1855'' [http://www2.photosau.com/CosMaps/maps/jpeg/C19/1855%20Smith%20and%20Gardiner's%20map%20of%20Sydney.jpg]</ref><ref> ''Mapa do área metropolitana de Sidney en 1867'' [http://nla.gov.au/nla.map-rm2685-e]</ref>. O ferrocarril favoreceu a creación e dispersión de novos suburbios e a industrialización posterior (cun gran desenrolo portuario), no último cuarto do [[século XIX]] <ref> ''Sidney a vista de paxaro, 1888'' [http://www2.photosau.com/CosMaps/maps/jpeg/C19/1888%20City%20of%20Sydney%20-%20Birdseye%20view.jpg]</ref><ref> ''Outra vista de paxaro de 1905'' [http://nla.gov.au/nla.map-f115-e]</ref>, que levárona a se converter nunha pequena metrópole (500.000h en 1900 <ref> ''Area metropolitana en 1903'' [http://nla.gov.au/nla.map-rm1635-e]</ref>).
==Século XX==
O crecimento metropolitano continuou no [[século XX]] ata acadar o millón de habitantes en 1925. Fíxose imprescindible unir as duas beiras de Port Jackson e, inda que en plena [[gran depresión]], no 1932 inaugurábase a maxestuosamaxestosa [[Ponte da Baía]] (''Sydney Harbour Bridge'' <ref> ''Fotos históricas da construcciónconstrución da Ponte da Baía'' [http://www.ozroads.com.au/NSW/Freeways/HarbourCrossings/Bridge/Historic%20Photos/HistoricPhotos.htm]</ref>).
En 1957-67 completouse a espléndida paisaxe urbana da cidade coa erección, na punta oposta da Sydney Cove (a leste, no cabo do Royal Botanic Gardens), da [[Opera de Sidney]] do arquitecto nórdico [[J. Utzon]], emblema da metrópole moderna e por extensión do país <ref> ''Vista da Opera co centro dos negocios ao fondo'' [http://www.sydneyarchitecture.com/images/SYD-PAN-MOD-02.jpg]</ref><ref> ''Panorama de Sidney'' [http://www.sydneyarchitecture.com/images/SYD-PAN-MOD-22.jpg]</ref>.
| 