Revisión como estaba o 12 de setembro de 2009 ás 00:31 editar Luckas-bot (conversa \| contribucións) 102.607 edicións m bot Engadido: fr:Bataille de Teruel ← Edición máis vella		Revisión como estaba o 3 de outubro de 2009 ás 09:30 editar desfacer Xqbot (conversa \| contribucións) Bots 77.159 edicións m bot Modificado: ru:Теруэльская операция; cambios estética Edición máis nova →
Liña 1: Denomínase '''Batalla de Teruel''' ao conxunto de operacións militares que, durante a [[Guerra Civil Española]], tiveron lugar entre o [[15 de decembro]] de [[1937]] e o [[22 de febreiro]] de [[1938]] na cidade de [[Teruel]] e os seus arredores. == Antecedentes == As operacións militares do Bando Nacional conseguiran o control do norte de España e varias divisións preparábanse para un ataque definitivo sobre [[Madrid]]. A principios de decembro de [[1937]] o Alto Mando nacionalista planeaba a ofensiva no centro e coidou a súa fronte nordeste con bombardeos sistemáticos dos aeródromos de [[Aragón]], que lle deron o control total do aire na zona de [[Provincia de Guadalaxara\|Guadalaxara]]. Liña 8: Durante a primeira quincena do mes, o Exército Republicano acumulou homes e material ao redor de Teruel, principalmente polo sur, e o [[río Alfambra]]. A fronte, en forma de cuña, tiña uns 60 km. Previamente foran acumulados efectivos na [[provincia de Zaragoza]] dentro do plan abortado de lanzar unha rápida ofensiva sobre [[Estremadura]] e cortar a zona controlada polos nacionalistas en dous. == As forzas en combate == O '''Exército Republicano''' contaba cuns 90.000 homes divididos en tres corpos de exército principais, o XVIII, o XX e o XXII (tamén integrado por parte do XXVII). Previamente, avións tipo ''Moscas'' e ''Chatos'' ([[Polikarpov I-15]]), ao redor de 120, foran trasladados aos aeródromos de Levante ([[Villafranca do Penedés]] e [[Sabadell]]) para apoiar a ofensiva e fuxir dos bombardeos nacionalistas en Aragón. O xeneral [[Juan Hernández Saravia]], xefe do Exército de Levante, preparou as operacións, do mesmo xeito que faría posteriormente na [[Batalla do Ebro]]. Liña 15: Teruel atopábase defendida por unha liña de trincheiras e aramados que foran preparadas tempo antes, ao considerarse que representaba un saínte moi ameazado polos republicanos. == Inicio da ofensiva republicana == As tropas republicanas, seguras dunha vitoria fácil pola gran desproporción de material e homes entre os dous bandos, inician a ofensiva o [[15 de decembro]] sobre as 15:00 horas, sen empregar apenas artillería nin aviación, con tres columnas de entrada. O plan inicial do [[Vicente Vermello Lluch\|xeral Vermello]] era rodear a cidade nunha operación de envolvimiento usando seis divisións, establecendo ao mesmo tempo outras dúas divisións que se irían reforzando para evitar a prevista contraofensiva nacionalista. Líster coa 11ª División toma [[Concud]], mentres que a 25ª División fai o propio con San Blas. Dous corpos de exército rodean rapidamente a cidade e íllana de subministracións e reforzos nacionalistas. Os atacantes contactan co XVIII Corpo de Exército o día 20. A sorpresa permite a [[Enrique Líster]] chegar aos arredores da cidade e tomar prisioneiros. O frío (durante os días de combate chegouse aos -20º °C) era intenso e os soldados republicanos ían mellor equipados para o ataque. O [[17 de decembro]] os republicanos empregan abundantemente a aviación, causando graves danos ás forzas aéreas nacionalistas que acudiran en axuda dos asediados. Os ''raids'' aéreos sucédense entre os [[Fiat CR-32]] e os [[Messerschmitt Bf 109]] nacionalistas, e os [[Polikarpov I-15]] e [[Polikarpov I-16\|I-16]] republicanos. Estes derruban numerosos bombardeiros [[Heinkel Hei 111]]. O día 18 os republicanos colocan un corpo de exército ao sur de Teruel, sobre a Muela, e atacan o Cemiterio vello. [[Ficheiro:Batalla de Teruel.png \| thumb\|right\|300px\|Mapa do contorno onde se desenvolveu a Batalla de Teruel. Indícanse as situacións inicial e final, así como a correspondente ao día 20 de decembro de 1937, cando a cidade queda cercada polas tropas republicanas e comeza a batalla pola toma da capital.]] A aviación nacionalista, con temperaturas nos aeródromos de Castela de ata -10º °C, apenas pode ofrecer resistencia ao avance republicano. As divisións nacionalistas aínda non están preparadas para liberar aos asediados. O 19 de decembro algunhas tropas do xeneral [[Antonio Aranda Mata\|Aranda]] chegan á fronte, pero o seu número é moi reducido e apenas poden facer nada. Ese mesmo día prodúcense os primeiros combates dentro da cidade, no cemiterio e o campo de fútbol. O [[22 de decembro]] varias unidades republicanas entran na cidade de Teruel con apoio da artillería, que controla o perímetro da cidade, e ven os primeiros carros republicanos na emblemática Praza do Torico. A vitoria cómoda favorece un desenvolvemento precipitado dos movementos de tropas republicanas que sofren un gran número de baixas polo sistema de defensa pechado que ofrecen os nacionalistas, sabedores de que só un combate casa por casa pode parar a ofensiva. As operacións militares dentro da cidade desenvólvense cunha conquista casa por casa, perigosa para ambos os bandos e con gran cantidade de baixas civís, a pesar de que se tratou de cumprir as ordes de [[Indalecio Prieto]] de protexer ao máximo á poboación civil, situando ás mulleres e nenos en zonas máis seguras. Dentro da cidade, a artillería republicana varre cada edificio onde se atopa a resistencia nacionalista: Banco de España, Convento de Santa Clara e o Hotel Aragón foron as zonas de máis encarnizada loita, chegándose ao uso das [[bayoneta]]s. Liña 26: O [[24 de decembro]], varios oficiais republicanos son condecorados e ascendidos pola súa inminente vitoria, aínda que quedan dous redutos: o Seminario e a Comandancia. Finalmente mínanse varios puntos e pontes para facilitar a rendición dos redutos resistentes e, tras intensos combates, a cidade réndese o [[8 de xaneiro]]. == A contraofensiva nacionalista == As baixas do exército republicano son numerosas. Os combates e o frío fixeron madeixa na tropa. Os primeiros días de xaneiro o exército republicano perdeu moitos dos seus avións de caza a mans dos preto de 140 cazas nacionalistas que están no aire. Con todo, existe un equilibrio de forzas que fai pensar nunha consolidación da posición, cunha numerosa forza de infantería, carros blindados e tanques. Liña 41: O [[7 de febreiro]] as tropas nacionalistas deciden facer unha operación envolvente que levante o ''statu quo'' de xaneiro e, polo norte, rompen a fronte republicana, pasando o río Alfambra. O [[19 de febreiro]] chega o V Corpo de Exército republicano, pero é tarde. O día 20 a fronte está pechado e as tropas republicanas cercadas sen subministracións. Os nacionalistas entran en Teruel e a resistencia é moi débil. Os republicanos reciben orde de retirarse por parte de «[[O Campesiño]]», non compartida polo generalato republicano, pero é case imposible saír do cerco e máis de 14.000 soldados son feitos prisioneiros. O [[22 de febreiro]] saen as últimas forzas republicanas de Teruel combatendo. Ao entrar as tropas nacionalistas apréciase a devastación da cidade: decenas de edificacións destruídas, o 35% dos tanques e carros blindados republicanos destruídos e centenares de mortos. == As consecuencias == A batalla de Teruel foi unha proba para o [[Exército Popular Republicano]] da súa capacidade para organizarse e efectuar operacións militares solventes fronte a un inimigo mellor armado e máis profesional. Pero foi tamén a evidencia de que o camiño facía Aragón e Cataluña quedaba expedito para as tropas rebeldes e que as diferenzas entre os xenerais máis profesionais como Saravia e [[Vicente Vermello Lluch\|Vermello]] fronte a [[Enrique Líster]] e O Campesiño foran claves á hora de organizar mellor as accións, como despois se repetiría no futuro. A primavera de 1938 quedaba aberta para a ofensiva nacionalista cara ao nordeste da península. == Véxase tamén == === Bibliografía === C<font size=-2>ASANOVA</font>, J. (1985): ''Anarquismo y revolución en la sociedad rural aragonesa, 1936-1938''. Ed. Siglo XXI de España (Madrid). ISBN 84-323-0512-X M<font size=-2>ARTÍNEZ</font> B<font size=-2>ANDE</font>, J. ''La batalla de Teruel''. Ed. San Martín (Madrid). ISBN 84-7140-088-X T<font size=-2>HOMAS</font>, Hugh. ''La Guerra Civil Española''. Ed. Grijalbo (Barcelona), 1976. ISBN 84-253-2767-9 T<font size=-2>UÑÓN DE</font> L<font size=-2>ARA</font>, Manuel. ''La batalla de Teruel''. Instituto de Estudios Turolenses. (Zaragoza), 1986. ISBN 84-505-5073-4 === Ligazóns externas === *[http://www.terueltirwal.es/teruel/batalla_teruel.html\| Web sobre a Batalla, con planos e unha importante colección fotográfica] [[Categoría:Batallas da Guerra Civil española\|Teruel]] Liña 63: [[no:Slaget om Teruel]] [[pl:Bitwa o Teruel]] [[ru:Теруэльская операция]] ~~[[ru:Битва при Теруэле]]~~

Batalla de Teruel: Diferenzas entre revisións