Estacións do ano: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m Estacións do ano movida a Estación do ano: homoxeneidade |
+ Foto .gif |
||
Liña 1:
O ano divídese en catro estacións:
[[Image:Earth-satellite-seasons.gif|400px|right]]
*[[primavera]] (entre o [[equinoccio]] de primavera e o [[solsticio]] de verán)
*[[verán]] (entre o solsticio de verán e o equinoccio de outono)
*[[outono]] (entre o equinoccio de outono e o solsticio de inverno)
*[[inverno]] (entre o solsticio de inverno e o equinoccio de primavera).
== A causa das estacións==
A sucesión das estacións non se debe, como se pensa comunmente, a que no seu movemento [[elipse|elíptico]] ó redor do [[sol]] a [[Terra]] se afaste e achegue ó [[astro]] rei. A causa principal é a [[oblicuidade da eclíptica|inclinación do eixo de xiro]] do globo terrestre. Este eixo áchase sempre orientado na mesma dirección e polo tanto os hemisferios boreal e austral son desigualmente iluminados polo mesmo. Cada seis meses a situación se inverte.
[[Image:Frühling blühender Kirschenbaum.jpg|350px|right|thumb|Primavera]]
Se o eixo da Terra non estivese inclinado respecto á [[Eclíptica]], o Sol acharíase todo o ano sobre o ecuador; culminaría tódolos días do ano á mesma altura sobre o horizonte, que seria igual á mesma latitude N e S, e tanto menor canto maior fose a latitude h=90-lat. En suma non habería estacións.
==Movemento anual ==
* Ver: [[Movemento anual]]
En realidade o plano da eclíptica no cal se move aparentemente o sol forma un ángulo de 23̊26' co plano do ecuador. Por conseguinte este astro só pode acharse no [[cénit]] dun observador ecuatorial cando pasa pola intersección de ambos planos, liña dos equinoccios, o cal ocorre sobre o 20 ó 21 de marzo cando o Sol pasa do hemisferio sur ó norte, e o 22 ó 23 de setembro cando pasa do norte ó sur. Entre eses dos momentos, o día 22 ó 23 de xuño o Sol acada no hemisferio boreal a súa máxima declinación (distancia angular ó ecuador) o que ocorre para o hemisferio sur o 21 ó 22 de decembro.
O día que o Sol cruza o ecuador, o movemento de rotación da Terra lle fai describir aparentemente unha traxectoria ecuatorial, estando 12 h. por arriba do horizonte e 12 por debaixo en calquera latitude. Se é Marzo a partir desa data o sol culmina máis alto nos lugares do hemisferio norte e cada vez mas baixo sobre o hemisferio sur. Os días alónganse no norte e acurtan no sur. Por se fose pouco os raios solares caen cada vez máis perpendiculares no norte e máis rasantes no sur. A consecuencia deste proceso é un quentamento primaveral do norte e un arrefriamento outonal do sur o cal prosegue ata o 22 de xuño. Nesta data o Sol pasa polo solsticio de verán e iníciase no Norte esa estación mentres no Sur comeza o inverno.
O sol ese día acada no hemisferio norte a súa máxima altura sobre o horizonte atinxindo ó mediodía o cénit no Trópico de Cáncer, é dicir o paralelo 23̊27'N. Tódalas rexións situadas a latitude maior ca 66̊33'N (correspondentes ó círculo polar Ártico) reciben permanentemente a luz do Sol. No resto do hemisferio os días son os máis longos e as noites as máis curtas. No hemisferio austral polo contrario a situación é totalmente a contraria , é inverno, os días curtos e as noites longas, no círculo polar Antártico é noite permanente.
A partir desa data , a declinación solar diminúe e en consecuencia o sol culmina cada vez a menor altura no Norte e a maior altura no Sur. O 22, 23 de Setembro o sol volve a estar no Ecuador e os días e as noites duran igual nos dos hemisferios. As temperaturas no norte forn baixando e subindo no sur. Ó chegar o 21 de Decembro entra o inverno no hemisferio boreal e o verán no austral producíndose a situación inversa á do 21 de xuño.
Por último chégase ó 21 marzo onde comeza de novo o ciclo anual.
Este ciclo presenta certas irregularidades inherentes á órbita terrestre que é unha elipse co sol ocupando un dos focos.
==Duración das estacións==
<div style="float:right;margin:0 0 1em 1em;text-align:center;">[[image:Orbita_Tierra.jpg|Estacións da Terra|400px]]<br />''Estacións na [[Terra]]''.<br /></div>
Actualmente a liña dos solsticios forma co eixo maior da elipse un ángulo de 10̊, a liña dos solsticios e a dos equinoccios dividen á elipse en catro zonas, correspondentes ás estacións. Pola 2̊ lei de Kepler, a velocidade areolar da Terra no seu xiro ó redor do sol é constante, o que implica que as estacións que teñen unha área máis grande na elipse teñen maior duración. Esta é a causa de que as estacións teñan duración diferente:
{| COLS="2" BORDER="2" CELLSPACING="2" CELLPADDING="3"
| PRIMAVERA Boreal= OUTONO Austral
| 92 Días 20 Horas
|-
| VERÁN Boreal= INVERNO Austral
| 93 Días 15 Horas
|-
| OUTONO BOREAL= PRIMAVERA Austral
| 89 Días 19 Horas
|-
| INVERNO Boreal= VERÁN Austral
| 89 Días 0 Horas
|}
Por conseguinte o hemisferio boreal benefíciase dunha maior duración da insolación en primavera e verán. Este fenómeno encóntrase parcialmente compensado polo feito de que a Terra acada o seu máximo achegamento ó sol o 3 o 4 Xaneiro cando o hemisferio sur é verán. En definitiva o hemisferio norte recibe un 7% de insolación máis có sur gozando, inda que en escasa proporción, de invernos menos fríos e veráns menos calorosos có Sur. A situación esta tamén compensada por outro feito non astronómico, os mares máis abundantes no Sur ca no Norte acumulan calorías durante o verán e as ceden durante o inverno por intermedio da atmosfera, grazas a eles os invernos son menos crus e os veráns menos tórridos.
==Comezo das estacións==
[[Image:ComplutumEstaciones.jpg|thumb|Mosaico romano representando as estacións.]]
As estacións varían o seu inicio porque o '''[[ano]]civil''' dura 365 ou 366 días mentres o '''[[ano]] astronómico''' ou '''trópico''' dura 365,2422 días.
Como o [[ano bisesto]] dura máis có astronómico, despois dun ano bisesto as estacións empezan máis axiña. Logo con cada ano normal as estacións retardan o seu inicio unhas 6 horas, de modo que nos tres anos normais retardan o seu inicio 18 horas, ata que un novo ano bisesto devolve o seu inicio case ó momento de empezar o ciclo.
Calcúlase o comezo das estacións usando as seguintes fórmulas:
Equinoccio primavera do ano E:
JD = 1721139,2855 +365,2421376*E +0,067919*(E/1000)<sup>2</sub>-0,0027879*(Y/1000)<sup>3</sub>
Solsticio de verán do ano E:
JD =1721233,2486 +365,2417284*E -0,053018*(E/1000)<sup>2</sub>+0,009332*(Y/1000)<sup>3</sub>
Equinoccio outono do ano E:
JD =1721325,6978 +365,2425055*E -0,126689*(E/1000)<sup>2</sub>+0,0019401*(Y/1000)<sup>3</sub>
Solsticio de inverno do ano E:
JD =1721414,392 +365,2428898*E -0,010965*(E/1000)<sup>2</sub>-0,0084885*(Y/1000)<sup>3</sub>
Logo hai que converter a [[data xuliana]] ó [[calendario gregoriano]]. Restando as datas xulianas obtense a duración das estacións, excepción feita da duración do inverno; para obter esta última súmase a cantidade aproximada da duración do ano trópico 365,2422 ó comezo da Primavera do ano E obtendo a do ano E+1 e réstase do comezo do inverno.
==As estacións en Marte==
[[image:Mars animated sim.gif|left]]Ó igual ca na [[Terra]], o ecuador marciano está inclinado respecto ó plano da órbita un ángulo de 25º,19. Ambos planos córtanse sinalando unha dirección que se chama [[punto Aries]] (Vernal) na [[Terra]] ou punto Vernal de Marte cando a órbita corta ascendentemente o ecuador do planeta. Ambos puntos tómanse como orixe das lonxitudes solares (aerocéntricas, en honor ó deus [[Ares]]). As medidas sobre a órbita ou das Ascensións Rectas ''As'' medidas sobre o Ecuador. A primavera comeza no hemisferio Norte no [[equinoccio]] de primavera cando o [[Sol]] atravesa o punto Vernal pasando do hemisferio Sur ó Norte (Ls=0 e crecendo). No caso de Marte isto ten tamén un sentido climático. Os días e as noites duran igual e comeza a primavera no hemisferio Norte. Esta dura ata que LS=90º [[solsticio]] de verán en que o día ten unha duración máxima no hemisferio Norte e mínima no Sur.
[[Image:Mars NPArea-PIA00161 modest.jpg|thumb|right|270px|Casquete polar de Marte]]
Analogamente, Ls = 90°, 180°, e 270° indican para o hemisferio Norte o [[solsticio]] de verán, [[equinoccio]] outonal, e o [[solsticio]] invernal, respectivamente mentres que no hemisferio Sur é ó revés. Por ser a duración do ano marciano aproximadamente o dobre có terrestre tamén o é a duración das estacións.
A diferenza entre as súas duracións é maior porque a excentricidade da órbita marciana é moito maior cá terrestre. Ei-la duración das catro estacións en Marte:<br />
<table border="1" cols="5">
<tr>
<td align="center" colspan="2"> ESTACIÓN</td>
<td align="center" colspan="2">DURACIÓN EN MARTE</td>
<td>DURACIÓN TERRA </td>
</tr>
<tr>
<td>hemisferio boreal</td>
<td>hemisferio austral</td>
<td>Soles</td>
<td>Días </td>
<td>Días </td>
</tr>
<tr>
<td>primavera</td>
<td>outono</td>
<td>194</td>
<td>199</td>
<td>92,9 </td>
</tr>
<tr>
<td>verán</td>
<td>iNVERNO</td>
<td>178</td>
<td>183</td>
<td>93,6 </td>
</tr>
<tr>
<td>outono</td>
<td>primavera</td>
<td>143</td>
<td>147</td>
<td>89,7 </td>
</tr>
<tr>
<td>iNVERNO</td>
<td>verán</td>
<td>154</td>
<td>158</td>
<td>89,1 </td>
</tr>
</table>
A comparación coas estacións terrestres mostra que, así como a duración destas difire ó sumo en 4,5 días, en Marte, debido á gran excentricidade da órbita, a diferenza chega a ser primeiramente de 51 soles.
Actualmente o hemisferio Norte goza dun clima máis benigno có hemisferio Sur. A razón é evidente: o hemisferio Norte ten outonos (143 días) e invernos (154 días) curtos e ademais cando o [[Sol]] está no [[perihelio]] o cal dada a excentricidade da órbita do planeta, fai que sexan máis benignos. Ademais a primavera (194 días) e o verán (178 días) son longos, pero estando o [[Sol]] no [[afelio]] son máis fríos cós do hemisferio Sur. Para o hemisferio Sur a situación é á inversa. Hai pois unha compensación parcial entre ambos hemisferios debido a que as estacións de menos duración teñen lugar estando o planeta no [[perihelio]] e entón recibe do [[Sol]] máis luz e calor. Debido á retrogradación do punto Vernal e ó avance do [[perihelio]], a situación vaise decantando cada vez máis. <br />
En 2.940 anos terrestres o perihelio aliñarase ó [[solsticio]] de inverno. [[Carl Sagan]] propuxo en 1971, para conciliar a evidente erosión hídrica coa actual escaseza de vapor de auga, a teoría do "longo inverno". Coa aliñación do perihelio ó solsticio de inverno, teremos para o hemisferio Norte, curtos invernos e moi benignos (pola súa proximidade ó perihelio) e longos veráns. Ó revés no hemisferio Sur. Iso provocaría que o extenso e groso casquete polar Norte, sexa transferido a través da atmosfera, ó casquete polar Sur. Na operación, a maior parte dos xeos de auga e CO<sub>2</sub> encontraríanse en forma de vapor na atmosfera, producindo un efecto invernadoiro. Elevaríase a temperatura superficial, aumentaría a presión e durante uns poucos miles de anos se interrompería o "longo inverno" para dar lugar a unha "curta primavera". Ó cabo de 27.850 anos a situación inverteríase. <br />
[[Category:Meteoroloxía]]
[[Category:
[[ca:Estació]]
[[cs:
[[da:Årstid]]
[[de:Jahreszeiten]]
[[el:??????]]
[[en:Season]]
[[eo:Sezono]]
[[fr:Saison]]
[[
[[id:Musim]]
[[it:Stagione]]
[[ja:
[[ko:??]]
[[la:Tempora anni]]
[[nl:Seizoen]]
[[pl:Pora roku]]
[[
[[
[[sv:Säsong]]
[[
[[zh:??]]
| |||