Cataluña: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m Desfíxose a edición de 80.102.42.134, cambiado á última versión feita por Dannycas |
|||
Liña 1:
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" width="300px" style="margin-left:15px;margin-bottom:10px"
|+ <big>'''Comunitat Autònoma de Catalunya'''</big><br/>''Comunidade Autónoma de Cataluña''
|-
| style="background:#efefef;" align="center" colspan="2" |
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0"
|-
| align="center" width="140" | [[Image:Bandeiracataluña.png|Bandeira de Cataluña]]
| align="center" width="140" | [[Image:Escudocataluña.png | Escudo de Cataluña]]
|-
|}
|-
| bgcolor="#c6c6c6" align="center" colspan="2" | [[image:ComAutCÑ.jpg|275px|thumb|Mapa de ubicación da Comunidade Autónoma de Cataluña]]
|-
| '''[[Capital]]''' || [[Barcelona]]
|-
| '''[[Lingua oficial|Linguas oficiais]]'''
| [[español|castelán]] e [[catalán]]<br>No [[Val de Arán]], tamén [[Aranés]].
|-
| '''[[Superficie]]'''<br/> - '''total'''<br/> - '''% de España'''
| [[Lista de comunidades autónomas españolas por superficie|Lugar nº 6]]<br/>[[1 E10 m2|32.114]] [[Kilómetro cadrado|km²]]<br/>6,3%
|-
| '''[[Poboación]]'''<br/> - '''Total (2003)'''<br/> - '''% de España'''<br/> - [[Densidade de poboación|Densidade]]
| [[Lista de comunidades autónomas españolas por poboación|Lugar nº 2]]<br/>6.506.440<br/>15,6%<br/>190,73 hab./km²
|-
| '''[[Xentilicio]]'''<br/> - [[Español]]<br/> - [[Catalán]]
| <br/>''catalán/catalana''<br/>''català/catalana''
|-
| '''Estatuto de autonomía''' || [[22 de decembro]] de [[1979]]
|-
| '''[[ISO 3166-2]]''' || CT
|-
| '''[[Els Segadors|Hino oficial]]''' || ''[[Els Segadors]]''
|-
| '''[[Cortes españolas|Representación<br/>parlamentaria]]'''<br/> - '''[[Congreso español|Congreso]]'''<br/> - '''[[Senado español|Senado]]'''
| <br/> <br/>46 escanos<br/>7 escanos
|-
| '''[[Presidente da Generalitat de Cataluña|Presidente]]'''
| [[Pasqual Maragall i Mira]] ([[PSOE|PSC]])
|-
| align="center" colspan="2" | [http://www.gencat.net Generalitat de Catalunya]
|}
'''Cataluña''' (''Catalunya'' en catalán, ''Catalunha'' en aranés) é un territorio histórico que na actualidade conforma, na meirande parte, unha [[comunidade autónoma]] dentro do Reino de España situada ao Este da [[Península Ibérica]]. Limita ao Norte con [[Francia]] e [[Andorra]], ao Este co [[Mar Mediterráneo]], ao sur coa [[Comunidade Valenciana]] e ao Oeste con [[Aragón]]. Historicamente [[Cataluña]] é unha rexión histórica que engloba as comarcas do Vallespir, o Conflent, o Capcir, o Rosellón e a parte norte de Cerdaña ou Alta Cerdaña, territorios ultrapirenaicos dependentes dos antigos condados do Rosellón e da Cerdaña e que perencen ao actual departamento francés de os Pirineos Orientais. É frecuente que estas comarcas se engloben baixo o nome de Alta Cataluña. Cataluña é a comunidade autónoma coa maior producción industrial de España, e é onde residen o 25% dos extranxeiros do país.
== Lingua ==
O ''Estatut'' declara o [[catalán]] lingua propria de Cataluña. Tanto o [[catalán]] coma o [[castelán]] son linguas oficiais en todo o territorio. Ademáis, o [[aranés]] é unha lingua oficial no [[Val de Arán]].
==Administración e Goberno de Cataluña==
A Generalitat é a institución de autogoberno en Cataluña, componse dun Parlamento, un Presidente y un Consello Executivo [http://www10.gencat.net/gencat/AppJava/es/generalitat/generalitat/index.jsp].
O Parlamento de Cataluña (''Parlament'') ten 135 escanos, elixidos por sufraxio. O Parlamento é a ferramenta lexislativa de Cataluña [http://www.parlament-cat.net/portal/page?_pageid=34,33596&_dad=portal&_schema=PORTAL].
O Presidente (''President'') e o Consello Executivo serven como autoridade executiva e son elixidos polo Parlamento. O Goberno catalán componse de 16 departamentos o consellerías [http://www10.gencat.net/gencat/AppJava/es/generalitat/index.jsp].
Aínda que se atopan algunhas excepcións, a maior parte do poder xudicial encóntrase baixo a autoridade central española. Nembargantes, en Cataluña aplícase o Dereito Civil Catalán, o cal é distinto ao resto de [[España][http://civil.udg.es/normacivil/catalunya.htm]. Unha lei catalana é regulada polo defensor do pobo (''Síndic de Greuges'') [http://www.sindicgreugescat.org], o cal trata os problemas que poidan surxir entre os cidadáns ou organizacións coa ''Generalitat'' ou outros gobernos locais.
A rexión mantén unha loita política dende [[1979]] para obter maiores niveis de autonomía. Logo de Navarra e o País Basco, Cataluña ten o nivel máis alto de autogoberno de España. A Generalitat retén competencia exclusiva nalgunhas materias coma cultura, medioambente, comunicacións, transporte, comercio, seguridade pública e gobernos locais. En moitas áreas como a educación, seguridade social ou xustiza, a xurisdición compártese co resto do Estado Español [http://www10.gencat.net/gencat/AppJava/es/generalitat/generalitat/competencies/index.jsp]..
Un exemplo do nivel autonómico Catalán é que dispón da súa propria policía autónoma, os chamados ''Mossos d'Esquadra'', quenes a día de hoxe están sustituíndo á ''Guardia Civil y Policía Nacional'', a cal está baixo a autoridade do estado central. Ao chegar a completa sustitución no [[2008]] [http://www.gencat.net/mossos/cme/desplegapdf/despleg.pdf], o Estado Español manterá un número limitado de axentes na rexión para algunhas cuestións relaciondas co terrorismo e a inmigración. Así coma os ''Mossos d'Esquadra'', os corpos da policía municipais están baixo a autoridade do goberno catalán [http://www.gencat.net/mossos/cme/organitzacio/contingutpdf/FuncPGME.pdf].
A diferencia das comunidades de [[Navarra]] e o [[País Basco]], Cataluña non ten o seu proprio sistema fiscal. Deste xeito o sostemento económico da administración catalana depende case na súa totalidade dos fondos recaudados pola imposición do Estado Español e presupuestado para Cataluña. Isto converteuse nunha das prioriaddes do proceso de reforma do ''Estatut'' que se está levando a cabo neste 2005 [http://www.gencat.net/nouestatut]. Logo de que moitos estudos feitos por algunhas universidades e entidades financieiras confirmaran dun alto nivel de déficit fiscal (é dicir, a rexión paga máis do que recibe) [http://www.desequilibri.net], recibiu un forte apoio social, reclamando un maior nivel de autonomía fiscal no novo estatuto.
==Provincias==
Cataluña fórmase por catro provincias:
*[[Provincia de Barcelona]]: Capital [[Barcelona]]
*[[Provincia de Xirona]]: Capital [[Xirona]]
*[[Provincia de Lleida]]: Capital [[Lleida]]
*[[Provincia de Tarragona]]: Capital [[Tarragona]]
Especial referencia hai que facer do [[Val de Arán]], cunha lingua propia (variante do [[occitano]] ou [[provenzal]]) que si ben non está incluida dentro da organización provincial, sí ten unha autonomía administrativa e tres linguas cooficiais.
As denominacións catalanas das capitais de Xirona e Lérida e das súas correspondentes provincias son (como as galegas) as oficiais en todo o territorio español (lei 2/1992 do [[28 de febreiro]] de [[1992]]), aínda que segue a ser común referirse a elas co topónimo español.
==Localidades==
* [[Lista de municipios de Cataluña]]
== [[Comarcas de Cataluña|Comarcas]] ==
* [[lista de comarcas de Cataluña]]
==Vexa tamén==
*[[Literatura en catalán]]
*[[Viella]]
*[http://ca.wikipedia.org Viquipèdia (a wikipedia en catalán)]
{{CCAA_España}}
[[ast:Cataluña]]
[[ca:Comunitat
[[de:Katalonien]]
[[en:Catalonia]]
[[eo:Katalunio]]
[[et:Kataloonia]]
[[fi:Katalonia]]
[[fr:Catalogne]]
[[it:Catalogna]]
[[ja:カタルーニャ州]]
[[la:Catalonia]]
[[lt:Katalonija]]
[[
[[nl:Catalonië]]
[[no:Catalonia]]
[[pl:Katalonia]]
[[pt:Catalunha]]
[[ro:Catalonia]]
[[sv:Katalonien]]
[[
[[
|