El Carche: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Redirixida cara a "O Carxe - El Carxe" |
m Desfixéronse as edicións de 88.7.117.228 (conversa); cambiado á última versión feita por Escarbot |
||
Liña 1:
[[Ficheiro:Localització del Carxe a la Regió de Múrcia.svg|thumb|right|300px|Localización do Carxe na Rexión de Murcia]][[Ficheiro:Localització carxe països catalans.svg|thumb|right|300px|Localización do Carxe nos [[Países Cataláns]]]]'''O Carxe''' (en [[lingua catalá|catalán]]: ''el Carxe''; en [[lingua castelá|castelán]] e oficialmente: ''el Carche'') é unha serra pertencente os municipios [[Rexión de Murcia|murcianos]] de [[Abanilla]], [[Jumilla]] e [[Yecla]], no sueste de [[España]]. Ten catalogación de [[parque rexional]] e comprende tres núcleos de poboación na periferia dos núcleos de [[Raspay]], [[A Alberquilla]] e [[O Carche (pedanía)|Carche]], con 182 habitantes (2005). A súa altitude máxima é de 1.371 metros (''Pico da Madama'').
Tamén dá nome a unha zona estendida entre os municipios [[Rexión de Murcia|murcianos]] de [[Yecla]], [[Jumilla]] e [[Abanilla]] na que se atopan poboacións onde, tras a chegada dunhas decenas de familias da lindeira [[provincia de Alacante]] a finais do [[século XIX]] e principios do [[século XX]], parte da poboación fala [[valenciano]].<ref>'''Limorti, Ester; Artur Quintana''' (1998): ''O Carxe. Recull de literatura popular valenciana de Múrcia'', Instituto de Cultura "Juan Gil-Albert" / Deputación Provincial de Alacante, Alacante. ISBN 84-7784-315-5</ref> Ten 697 habitantes empadroados ([[INE España|INE]] [[2006]]). Tamén é o nome da pedanía máis grande (en extensión) de devanditas poboacións..
== Núcleos de poboación ==
Os principais núcleos de poboación da zona do Carche e poboación censada segundo datos do [[INE España|INE]] de [[2006]] son os seguintes:.<ref>[http://www.ine.es/nomen2/index.do Instituto Nacional de Estatística de España - Relación de unidades poboacionais] </ref>
*No municipio de Jumilla:
** [[Torre do Rico]], 83 habitantes.
** [[O Carche (pedanía)|O Carche]], 49 habitantes.
** [[Cañada do Trigo]], 162 habitantes
*No municipio de [[Yecla]]
** [[Raspay]], 128 habitantes.
*No municipio de [[Abanilla]]:
** [[Cañada da Leña]], 138 habitantes.
O resto de pedanías da zona do Carche definida por Manuel Sanchis como valencianohablante tiñan censadas un total de 164 habitantes ([[INE España|INE]] [[2006]]).
== Historia ==
Logo da [[expulsión dos moriscos]] no [[século XVII]] gran parte dos extensos termos municipais de [[Yecla]] e [[Jumilla]], e tamén de [[Abanilla]], permaneceran despoblados. Estas terras foron dedicadas ao pastoreo na década de [[1878]]-[[1887]]. Despois explotáronse agrícolamente. Desde entón foron obxecto dunha intensa inmigración de labradores [[Comunidade Valenciana|valencianos]] provenientes dos vales do [[Vinalopó]] que levaron alí a súa lingua.
Estes poboadores establecéronse nas chairas que forman as cabeceiras das ramblas de Abanilla e da [[Raja]], e nalgúns casos (Carrascalejo, Os Pinillos) tamén máis ao norte, ata tocar case Yecla, e sempre ao redor da serra do Carche, que deu nome á comarca. Fundáronse unha vintena de vilas e lugares que nunca lograron unha independencia administrativa dos municipios de Yecla e Jumilla (pedanías de [[A Arbequilla]], [[A Raja]], [[Torre do Rico]], [[Cañada do Trigo]] e [[La Zarza]]) e de Abanilla ?pedanía de [[Os Gabrieles]], [[Cañada da Leña]] e de [[Casa da Umbria da Zarza]].
== Demografía ==
A poboación da comarca do Carche, que en [[1950]] era de case 3.000 habitantes, apenas excede actualmente o medio milleiro (697 habitantes segundo [[INE España|INE]] [[2006]]), por mor da forte emigración provocada sobre todo pola crise da [[agricultura]]. Nalgunhas pedanías, especialmente nas de poblamiento diseminado, xa non vive case ninguén permanentemente. A maioría dos habitantes, aínda que seguen empadroados en pedanías do Carche, viven nos pobos de [[Yecla]] e [[Jumilla]] ou no pobo [[Comunidade Valenciana|valenciano]] de [[Pinoso]] ([[provincia de Alacante|Alacante]]), desprazándose só para as tarefas agrícolas. Aínda coa cifra de poboación censada, pódese considerar que é un territorio practicamente despoblado (tan só 2,25 hab/km²).
== Lingua ==
Grazas ás investigacións sociolingüísticas levadas a cabo por [[Pere Barnils]] e [[Antoni Girera]], coñécese por primeira vez a súa existencia como zona de fala catalá na publicación en [[1919]] de "''Dialectes Catalans''", e en [[1921]] de "''O valencià''", respectivamente no "''Butlletí de Dialectología Catalá VII''". Posteriormente, [[Manuel Sanchis-Guarner]] analizaría en profundidade as súas características dialectales propias. Aínda que o [[valenciano]] non ten recoñecemento oficial na Rexión de Murcia, a [[Academia Valenciana da Lingua]] imparte clases de [[valenciano]] en [[Yecla]] a petición do propio concello.
Doutra banda, debido á instalación de [[inmigración en España|residentes británicos]] na zona, o [[idioma inglés|inglés]] utilízase cada vez máis entre a poboación da serra.
==Referencias==
<references/>
{{PaísesCataláns}}
[[Categoría:Rexión de Murcia]]
[[Categoría:Lingua catalá]]
[[ca:El Carxe]]
[[en:Carche]]
[[es:El Carche]]
[[eu:El Carxe]]
[[fr:El Carche]]
[[frp:Lo Carjo]]
[[it:El Carche]]
[[nl:El Carche]]
[[no:El Carxe]]
[[oc:Carxe]]
[[pl:Carche]]
[[pt:El Carche]]
[[uk:Ал-Карша]]
| |||