Cataluña do Norte: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición |
Sen resumo de edición |
||
Liña 3:
|-----
| valign="top" |{{lenda|fuchsia|Alta Cerdanya}} {{lenda|aqua|Capcir}} {{lenda|yellow|Conflent}}
| valign="top" |{{lenda|#999|Fenolleda}} {{lenda|#e6e6e6|Rosselló}} {{
|}]] [[Ficheiro:Extensió del català als Pirineus Orientals.svg|300px|thumb|{{lenda|orange|Concellos de fala históricamente [[lingua catalá|catalá]]}}
{{lenda|silver|Concellos de fala históricamente [[lingua occitana|occitá]]
{{lenda|yellow|Concellos de falas de transición entre [[lingua catalá|catalán]] e [[lingua occitana|occitano]]}}]] A '''Cataluña do Norte''' ou '''Cataluña Norte''' (''Catalunya del Nord'' en [[lingua catalá|catalán]]; ''Catalogne Nord'' en [[lingua francesa|francés]]) é a parte de [[Francia]] históricamente e culturalmente catalana e separada do resto de [[Cataluña]] en virtude do [[tratado dos Pirineos]] (o [[7 de novembro]] de [[1659]]). O inventor do término Cataluña do Norte foi [[Alfons Mias]] nos anos 1930<ref>http://jppujol.club.fr/CVERAA01.htm</ref>. A denominación comprende as comarcas históricas de [[Rosselló]], [[Conflent]], [[Vallespir]], [[Capcir]] e o norte da [[Cerdanya]], coñecida como ''[[Alta Cerdanya]]''. A [[Fenolleda]], a pesar de ser maioritariamente [[Lingua occitana|occitana]], ícluese a menudo na definición de Cataluña do Norte polas súas relacións xeográficas e administrativas co Rosselló. Con 426.000 habitantes, representa a un 3'1% da poboación total dos [[Países Cataláns]].
Liña 12:
O [[10 de decembro]] do [[2007]] o Consello Xeral dos Pirineos Orientais aprobou a oficialidade do [[lingua catalá|catalán]], xunto co [[lingua francesa|francés]].<ref>http://www.cg66.fr/culture/patrimoine_catalanite/catalanite/charte.html</ref>
== Historia ==
A orixe da [[Casa de Barcelona]], que tras entroncar coa casa real [[Reino de Aragón|aragonesa]] chegaría a reinar sobre toda a [[Coroa de Aragón]], iniciouse nesta zona. [[Guilfredo o Velloso]] (Guilfredo I de Barcelona), o primeiro [[Condado de Barcelona|conde de Barcelona]] que obtivo o dereito de legar lexitimamente os condados aos seus fillos, era natural do pobo de Rià (antigamente Arrià), situado na vila de [[Prades]] (''Prada de Conflent'' en [[idioma catalán|catalán]]), capital histórica do [[condado do Conflent]].
No marco da [[Guerra dos Trinta Anos]], o malestar que xeraba na sociedade catalá a presenza de tropas, fundamentalmente castelás, provoca a sublevación dos campesiños inicialmente contra os terzos e os funcionarios reais para logo xeneralizarse contra todos os hacendados e nobres situados preto da administración. Finalmente derivou nunha revolta de empobrecidos campesiños contra a nobreza e ricos das cidades que tamén foron atacados. Conscientes da súa incapacidade de reducir a revolta e as súas limitacións para dirixir un estado independente, a oligarquia catalá se alía co inimigo de Felipe IV: [[Luís XIII]]
Tras a firma da [[Paz de Westfalia]] tamén coñecido como os Tratados de Münster e Osnabrück que reconocian as [[Provincias Unidas|Províncias Unidas Holandesas]] e a [[Suíza|Confederación Suíza]]. O [[tratado dos Pireneos]] pon fin ao conflito entre a coroa española e francesa, concertándose a Francia a cesión entre outros do condado do Rosellón e unha parte do da Cerdaña, todos eles situados na vertente setentrional dos Pireneos e que as tropas francesas ocuparan en apoio dos sublevados cataláns.
A nova administración francesa deu ao territorio o nome de provincia do Rosellón. En [[1790]], cando tras a [[Revolución Francesa]], a Asemblea Nacional decidiu dividir todo o reino en departamentos e suprimir as antigas provincias, a antiga provincia do Rosellón quedou englobada no departamento dos [[Pireneos Orientais]].
==Lingua==
O real decreto francés de [[Luís XIV]] do [[2 de abril]] do [[1700]], con data de aplicación de [[1 de maio]] do mesmo ano, prohibiu o uso da [[lingua catalá]] en documentos oficiais, notariais e doutro tipo, baixo pena de invalidar o contido. Desde entón, o [[lingua francesa|francés]] continúa sendo a única lingua oficial, e a única que se utiliza no ensino público.
Os últimos datos sociolingüísticos dos que dispón a Generalitat de [[Cataluña]]<ref>[http://www6.gencat.net/llengcat/socio/docs/catnord2004.pdf]</ref> (2004) reflicten que o [[lingua francesa|francés]] é a lingua maioritaria no [[Rosellón]], cunha presenza minoritaria do [[lingua catalá|catalán]]. Habitualmente fala [[lingua francesa|francés]] o 92% da poboación, [[lingua catalá|catalán]] o 3,5%, ambos os idiomas un 1% e o 3,5% fala outras linguas.
En canto a usos lingüísticos en diversos ámbitos cabe sinalar que o 80,5% dos nados no Rosellón falan unicamente [[lingua francesa|francés]] no ámbito familiar en contraposición cun 17,3% no que o [[lingua catalá|catalán]] está presente. Ademais, o ámbito do uso do catalán redúcese cada vez máis nas novas xeracións e nos inmigrantes. O 40,6% dos avós nacidos no Rosellón falan en catalán coa súa parella, un 9,2% usan [[lingua catalá|catalán]] e [[lingua francesa|francés]], un 12,0% usa o castelán e un 27,2% o [[lingua francesa|francés]]. En cambio só nun 6,3% dos estudantes do [[Rosellón]] falan en catalán entre eles e un 0,5% faio cando vai ao médico. Con todo, a conciencia lingüística non diminuíu e un 62'9% dos habitantes do Rosellón cre que os nenos deberían aprender [[lingua catalá|catalán]].
==Referencias==
<references/>
| |||