|
'''Química''' é a ciencia que trata das [[substancia]]s da natureza, dos [[elemento químico|elementos]] que a constitúen, das súas características, das súas propiedades combinatorias, dos procesos de obtención, das súas aplicacións e da súa identificación.<br/>
Describe a maneira pola cal os elementos se [[ligazón química|xuntan]] e [[reacción química| reaccionan]] entre si, así como, a [[enerxía]] desprendida ou absorbida durante estas transformacións.
A química é o estudo das transformacións da materia, en contraposición á física que está máis relacionada co estudo dos seus estados. Por exemplo, se empurramos unha caixa, ela pode mudar de lugar: é unha transformación física. Tipicamente, cando a materia sofre unha transformación física como a división dun anaco de queixo, o produto resultante posúe as mesmas propiedades físicas: a densidade, as resistencias, etc. fican imutadas.
A química tenta responder ás preguntas sobre a natureza da materia. O ser humano tenta mostrar de maneira intuitiva a diferenza entre transformacións químicas e transformacións físicas; é sensíbel aos fenómenos como a [[luz]], a [[calor]] ([[temperatura]]), a distancia, o tempo, a forza. Cando unha combinación destes fenómenos actúa sobre a materia, esta materia modifícase dun xeito ou doutro.
A Química está dividida en varias disciplinas. Esta división pode ser feita de diversas maneiras; por exemplo, a IUPAC divídea en :
*[[Físico-química|Química física]] e [[biofísica]]
*[[Química inorgánica]]
*[[Química orgánica]] e [[química biométrica]]
*[[Polímero]]s
*[[Química analítica]]
*Química e [[medio ambiente]]
*Química e [[saúde humana]]
*[[Nomenclatura química]] e representación estrutural
Máis tradicionalmente, a química pode, tamén, ser dividida en diversas modalidades:
*[[Química orgánica]]
É a ciencia da estrutura, das propiedades, da composición e das reaccións químicas dos [[composto orgánico|compostos orgánicos]] que, en principio, son os compostos cuxo elemento principal é o [[carbono]]. O limite entre a [[química orgánica]] e a [[química inorgánica]], que sigue, non é sempre nítido; por exemplo, o [[monóxido de carbono|óxido de carbono]] (CO) e o [[dióxido de carbono | anhídrido carbónico]] (CO<sub>2</sub>) non fan parte da química orgánica.
*[[Química inorgánica]]
É o ramo da química que trata das propiedades e das reaccións dos [[composto inorgánico|compostos inorgánicos]]. Neste é incluída a [[xeoquímica]]
*[[Físico-química|Físico-Química ou Química Física]]
É o estudo dos fundamentos físicos dos sistemas químicos e dos procesos físicos. En particular, a descrición enerxetica das diversas transformacións fai, por exemplo, parte deste ramo da química. Nela atópanse disciplinas importantes como a [[termodinámica]] química e a [[termoquímica]], a [[cinética química]], a mecánica estatística, a [[espectroscopia]] e a [[electroquímica]].
*[[Bioquímica]]
É o estudo dos compostos químicos, das reaccións químicas e das interacións químicas que acontecen nos [[ser vivo|organismos vivos]].
*[[Química analítica]]
É o estudo de mostras de material para coñecer a súa composición química e a súa estrutura.
*[[Radioatividade|Química nuclear]]
É o estudo dos fenómenos materiais e enerxéticos que aparecen no nivel do núcleo dos átomos.
*[[Polímero|Química dos polímeros]]
Algúns elementos como o [[carbono]] e o [[silicio]] teñen a propiedade de poder formar cadeas repetindo numerosos veces a mesma estrutura. Estas [[macromolécula|macromoléculas]] ten propiedades químicas e físicas exploradas pola industria.
== Áreas de estudo relacionadas á Química e algunhas das súas subdivisións ==
* [[Química inorgánica]] : estuda as substancias inorgánicas
* [[Química orgánica]]: estuda as substancia orgánicas
* [[Bioquímica]] - trata dos [[proceso químico|procesos químicos]] relativos aos seres vivos.
* [[Cálculo de Reatores]] - ramo da Enxeñaría Química que estuda o proxecto de conxunto de reatores industriais.
* [[Carboquímica]] - trata de procesos que inclúen o [[carbón mineral]].
* [[Catálise química]] - trata de procedimentos que alteron as cinética das reaccións.
* [[Ciencia dos materiais|Ciencias dos materiais]] - trata da composición, resistencia e durabilidade de materiais
* [[Cinética química]] - trata da velocidade das [[reacción química|reaccións químicas]].
* [[Combustán]] - trata das substancias usadas na produción de enerxía.
* [[Electroquímica]] - trata de reaccións químicas que inclúen enerxía eléctrica.
* [[Enxeñaría Química]] - ramo da Enxeñaría dedicado ao proxecto e estudo de Industrias de Procesos Químicos.
* [[Mineraloxía]] -
* [[Química ambiental]] -
* [[Química industrial]] - estudo de reaccións con interese en procesos industriais (ver verbetes Enxeñaría química e Cálculo de reatores)
* [[Química cuántica]]
* [[Operacións Unitarias]] - ramo da Enxeñaría Química que estuda o proxecto de equipamentos industriais de transformacións físicas (por exemplo, filtración, destilación, conminución, decantación, aquecemento) en oposición ás Conversións Químicas (Cálculo de Reatores).
* [[Petroquímica]] - trata da obtención e refinación do petróleo
* [[Termoquímica]] - trata de reaccións químicas que inclúen enerxía térmica.
== Temas Especiais ==
* Estudo da [[Corrosión]]
* Estudo da [[Combustán]]
* Estudo das [[Ligazón química|Ligazóns químicas]]
* Estudo dos [[Orbitais atómicos]]
* [[Isomerismo]]
* [[Problemas insolúbeis da Química]]
* [[IUPAC|Nomenclatura química]]
* [[Táboa periódica]] -
== Historia da Química ==
'''[[Historia da Química]]''' - Vexa tamén:
* [[Alquimía]] -
* Biografías de [[Químicos]]
* Premios [[Nobel de Química]]
* Descubrimento de [[substancia]]s e [[Elemento químico|Elementos Químicos]]
== Literatura Química ==
Alén dos libros didácticos ou específicos sobre tópicos da Química no mundo, publícanse diariamente centenas de artigos técnicos e científicos. Hai millares de xornais e revistas periódicas de Química. A principal fonte de referencia para unha investigación bibliográfica sobre os asuntos tratados na área química é o [[Chemical Abstracts]], publicado pola [[American Chemical Society]], o cal contén resumos dos principais artigos publicados mundialmente.
Vexa tamén en:
* [[Associacións de Química]]
* [[Escolas de Química]]
* [[Institucións de Química]]
* [[Industrias Químicas]]
* [[Periódicos de química]]
== Asuntos xerais ==
* [[Acidimetría]]
* [[Adhesivos]]
* [[Alotropía]]
* [[Alquimia]]
* [[Átomo]]
* Biografías de [[Químicos]]
* [[Bioquímica]] - trata dos [[procesos químicos]] e substancias relacionados aos os seres vivos.
* [[Carboquímica]] - trata de procesos que inclúen o [[Carbón Mineral]].
* [[Catálise química]] - trata de procedementos que alteran as cinética das reaccións.
* [[Ciencias dos materiais]] - trata da composición, resistencia e durabilidade de materiais
* [[Cinética química]] - trata da velocidade das [[Reaccións Químicas]].
* [[Coloide]]s -
* [[Combustión]] -
* [[Corrosión]]
* [[cristal|Cristais]] -
* [[Eletrólise]] -
* [[Elementos químicos]] - vexa tamén [[Táboa Periódica]].
* [[Electroquímica]] - trata de reaccións químicas que inclúen enerxía eléctrica.
* [[Enxeñaría Química]] - vexa o tópico.
* [[Equilíbrio iónico]] -
* [[Equivalente químico]] -
* [[Escolas de química]]
* [[Explosivo]]s -
* [[Físico-química]] - trata das propiedades físicas xerais das substancias.
* [[Lume]] -
* [[Formula química]]
* [[función química|Funcións químicas]] -
* [[Grupo funcional]]
* [[Halóxeno]]s -
* [[Hidrato]]s -
* [[Historía da química]] -
* [[Indicador químico]] -
* [[Industria química|Industrias químicas]]
* [[Institucións de química]]
* [[Isomería|Isomerismo]] -
* [[Ligazón química]] -
* [[Luminoquímica]] - trata de reaccións químicas que inclúen emisión ou absorción de luz.
* [[Ligas metálicas]] -
* [[Metal (material)|Metais]] -
* [[Mineraloxía]] -
* [[Mistura]]s -
* [[Nobel de química]] -
* [[Nomenclatura química]]
* [[Orbitais atómicos]] -
* [[Óxido]]s -
* [[Oxima]]s -
* [[Periódicos de química]] -
* [[Petroquímica]] - trata da obtención e refinación do Petróleo
* [[Polimería]] -
* Premios [[Nobel de química]] -
* [[Proteina]]s -
* [[Química ambiental]] -
* [[Química analítica]] - trata das técnicas e equipamentos de identificación das substancias.
* [[Química industrial]] -
* [[Química inorgánica]] - trata principalmente das substancias de orixe mineral.
* [[Química orgánica]] - trata principalmente das substancias de orixe animal ou vexetal.
* [[Química cuántica]] -
* [[Químico]]s famosos -
* [[Quimioluminecencia]] -
* [[Superficie de Contato]] -
* [[Táboa periódica]] -
* [[Termodinámica de procesos irreversíbeis]] -
* [[Termodinámica -química]] -
* [[Termodinámica]] -
* [[Termoquímica]] - trata de reaccións químicas que inclúen enerxía térmica.
* [[Tinta]]s -
* [[Tinturaría]] -
* [[Tratamento de auga industrial]]
== Funcións e grupos químicos ==
[[Acetato]] | [[Ácido]] | [[Ácidos Orgánicos]] | [[Azucre]] | [[Albúmina]] | [[Álcali]] | [[Alcaloide]] | [[Alcohol]] | [[Alcoholato]] | [[Aldehido]] | [[Amalgama]] | [[Amido]] | [[Amina]] | [[Aminoácido]] | [[base (química)|base]] | [[bicarbonato]] | [[borato]] | [[brometo]]
==''' División '''==
[[Química Física]] -- [[Química Inorgánica]] -- [[Química Orgánica]] -- [[Química Analítica]] -- [[Química Descriptiva]]
==''' Conceitos '''==
[[Molécula]] -- [[Enlace]] -- [[Elemento]] -- [[Fórmula química|Fórmula]] -- [[Átomo]] -- [[Electrón]] -- [[Entalpía]]
=='''Químicos'''==
*[[Avogadro]]
*[[Lavoisier]]
*[[Irène Joliot-Curie]]
*[[Dorothy Crowfoot Hodgkin]]
==''' Ver tamén '''==
*[[A ciencia ten nome de muller]]
*[http://gl.wikibooks.org/wiki/Introduci%C3%B3n_%C3%A1_Qu%C3%ADmica Libro de introdución á Química na Galilibros]
*[http://gl.wikibooks.org/wiki/Preguntas_de_F%C3%ADsica_e_Qu%C3%ADmica Libro de preguntas de Física e Química na Galilibros]
{{Wiktionary}}
[[category:Química]]
[[af:Chemie]]
[[als:Chemie]]
[[an:Quimica]]
[[ar:كيمياء]]
[[ast:Química]]
[[bg:Химия]]
[[bn:রসায়ন]]
[[br:Kimiezh]]
[[bs:Hemija]]
[[ca:Química]]
[[co:Chimica]]
[[cs:Chemie]]
[[csb:Chemijô]]
[[cy:Cemeg]]
[[da:Kemi]]
[[de:Chemie]]
[[el:Χημεία]]
[[en:Chemistry]]
[[eo:Kemio]]
[[es:Química]]
[[et:Keemia]]
[[eu:Kimika]]
[[fa:شیمی]]
[[fi:Kemia]]
[[fo:Evnafrøði]]
[[fr:Chimie]]
[[fur:Chimiche]]
[[fy:Skiekunde]]
[[ga:Ceimic]]
[[gd:Duileolachd]]
[[he:כימיה]]
[[hi:रसायन शास्त्र]]
[[hr:Kemija]]
[[hu:Kémia]]
[[ia:Chimia]]
[[id:Kimia]]
[[ie:Chimie]]
[[io:Kemio]]
[[is:Efnafræði]]
[[it:Chimica]]
[[ja:化学]]
[[ka:ქიმია]]
[[kn:ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ]]
[[ko:화학]]
[[ku:Kîmya]]
[[la:Chemica]]
[[lad:Kemika]]
[[lb:Chimie]]
[[li:Sjemie]]
[[lt:Chemija]]
[[lv:Ķīmija]]
[[mi:Mātauranga matū]]
[[mk:Хемија]]
[[mn:Хими]]
[[mr:रसायनशास्त्र]]
[[ms:Kimia]]
[[nds:Chemie]]
[[nl:Scheikunde]]
[[nn:Kjemi]]
[[no:Kjemi]]
[[oc:Quimia]]
[[os:Хими]]
[[pa:ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ]]
[[pl:Chemia]]
[[pt:Química]]
[[ro:Chimie]]
[[ru:Химия]]
[[simple:Chemistry]]
[[sk:Chémia]]
[[sl:Kemija]]
[[sq:Kimia]]
[[sr:Хемија]]
[[su:Kimia]]
[[sv:Kemi]]
[[te:రసాయన శాస్త్రము]]
[[th:เคมี]]
[[tl:Kimika]]
[[tr:Kimya]]
[[tt:Ximiä]]
[[uk:Хімія]]
[[vi:Hóa học]]
[[vo:Kiemav]]
[[zh:化学]]
| 