Dieldrina
A dieldrina é un organoclorado producido orixinalmente en 1948 por J. Hyman & Co, Denver, como insecticida. A dieldrina está estreitamente relacionado coa aldrina, que reacciona formano dieldrina. A aldrina non é directamente tóxica para os insectos; oxídase no insecto para formar dieldrina, que é o composto activo. Tanto a dieldrina coma a aldrina reciben o seu nome pola reacción de Diels-Alder que se usa para formar a aldrina a partir dunha mestura de norbornadieno e hexaclorociclopentadieno.
| Dieldrina | |
|---|---|
 | |
 | |
(1aR,2R,2aS,3S,6R,6aR,7S,7aS)-3,4,5,6,9,9-hexacloro-1a,2,2a,3,6,6a,7,7a-octahidro-2,7:3,6-dimetanonafto[2,3-b]oxireno | |
Outros nomes Dieldrin, HEOD | |
| Identificadores | |
| Número CAS | 60-57-1 |
| PubChem | 969491 |
| ChemSpider | 10292746 |
| UNII | I0246D2ZS0 |
| KEGG | C13718 |
| ChEBI | CHEBI:34696 |
| ChEMBL | CHEMBL481118 |
| Imaxes 3D Jmol | Image 1 |
| |
| |
| Propiedades | |
| Fórmula molecular | C12H8Cl6O |
| Masa molar | 380,91 g mol−1 |
| Aspecto | cristais de pardos claros a incoloros |
| Densidade | 1,75 g/cm3 |
| Punto de fusión | 176–177 °C; 349–351 °F; 449–450 K |
| Punto de ebulición | 385 °C; 725 °F; 658 K |
| Solubilidade en auga | 0.02%[1] |
| Perigosidade | |
| Principais perigos | potencial carcinóxeno[1] |
| Punto de inflamabilidade | non combustible |
| LD50 | 45 mg/kg (oral, coello) 49 mg/kg (oral, coello de Indias) 38 mg/kg (oral, rato) 65 mg/kg (oral, can) 38 mg/kg (oral, rata)[2][1] |
Se non se indica outra cousa, os datos están tomados en condicións estándar de 25 °C e 100 kPa. | |
Desenvolveuse orixinalmente na década de 1940 como alternativa ao DDT. A dieldrina demostrou ser moi efectiva como insecticida e foi moi utilizada durante as décadas de 1950, 1960 e principios da de 1970. A endrina é un estereoisómero da dieldrina.
Porén, é un contaminante orgánico extremadamente persistente; non se biodegrada doadamente. Ademais, tende a biomagnificarse a medida que circula pola cadea trófica.[3] A exposición a longo prazo é tóxica para unha ampla variedade de animais, incluíndo os humanos, moito máis que para as súas dianas orixinais, os insectos. As persoas que inxiren a mantenta ou accidentalmente grandes cantidades de aldrina e dieldrina sofren convulsións (espasmos), e algunhas morren. Os traballadores que están expostos a cantidades menores deste composto, pero por un longo período de tempo, teñen dores de cabeza, mareos, irritabilidade, vómitos e movementos musculares incontrolados. [4] Por esta razón, agora o seu uso está prohibido na maior parte do mundo.
Foi ligada a problemas de saúde como o párkinson, o cancro de mama e danos nos sistemas inmunitario, reprodutivo e nervioso. Tamén é un perturbador endócrino, actuando como un estróxeno e antiandróxeno e pode afectar adversamente ao descenso testicular no feto masculino se unha muller preñada está exposta a ela.[5]
Síntese editar
A dieldrina pode formarse pola reacción de Diels-Alder do hexacloro-1,3-ciclopentadieno co norbornadieno seguida de epoxidación do produto de adición cun peroxiácido como o ácido peracético, como se mostra abaixo. [6]
Metabolismo editar
O metabolismo da dieldrina ocorre por varias rutas. A hidratación do grupo epoxi leva á formación do trans diol e do ácido dicarboxílico. O diol é o metbolito máis importante producido polos coellos. Na rata, a ruta primaria do metabolismo é a hidroxilación do grupo CH2, que causa a produción do alcohol. Hai enlaces de hidróxeno entre o OH e o grupo epoxi. Excrétase nas feces. É probable que este sexa un exemplo da recirculación enterohepática, porque a bile contén o glucurónido. Este é probablemente cortado pola microflora intestinal. Na urina das ratas hai un interesante metabolito, descrito primeiramente por Klein. O grupo metileno da dieldrina lígase a un extremo do grupo CiC:CCl para formar unha estrutura de gaiola. O outro extremo do ClC:CCl orixinal é convertido en cetona. O mesmo metabolito é producido polo fotoisómero da dieldrina, no cal se produce a mesma estrutura de gaiola, pero o outro extremo do dobre enlace clorado orixinal forma un grupo CHCl.
Lexislación e historia editar
Os compostos dieldrina e aldrina foron amplamente aplicados en zonas agrícolas de todo o mundo. A aldrina (CAS 309-00-2) e a dieldrina (CAS 60-57-1) son pesticidas ciclodienos organoclorados sintéticos usados para controlar pragas agrícolas de insectos subterráneos como as larvas das raíces, larvas de grilotálpidos e gurgullos. [7] Ambos os dous son tóxicos e bioacumulativos. A aldrina degrádase a dieldrina en sistemas vivos, pero a dieldrina pode resistir os procesos químicos de degradación bacteriana do medio ambiente.
A aldrina utilizouse para o control de pragas do solo (concretamente de térmites) nos cultivos de millo e patacas. A dieldrina foi un insecticida usado en froitas, solos e sementes. Persiste no solo cunha vida media de cinco anos en latitudes temperadas. Tanto a aldrina coma a dieldrina poden ser volatilizadas dos sedimentos e redistribuídas polas correntes de aire, contaminando áreas lonxe das súas fontes orixinais. Foi medida na vida silvestre do Ártico, o que indica un transporte a longa distancia desde as rexións agrícolas do sur.[8]
Tanto a aldrina coma a dieldrina foron prohibidas na maioría dos países desenvolvidos, pero a aldrina aínda se usa como termiticida en Malaisia, Tailandia, Venezuela e partes de África. No Canadá a súa venda estaba restrinxida a metade da década de 1970, e foi retirada do uso en 1984.[9]
A dieldrina foi excluída da lista de substancias activas autorizadas para o uso en produtos de protección de plantas en 1969 baixo a Lei para a protección de plantas contra pragas e pestes, en numerosos países. Quedou prohibida a produción, uso e comercialización de todos os produtos de protección de plantas que conteñen dieldrina. A dieldrina foi designada como un produto químico de Consentimento Fundamentado Previo do Convenio de Roterdam. O uso e exportación da dieldrina está prohibido pola lexislación da Unión Europea (regulación/directriz 79/117/EEC (1981) + 850/2004).[10]
Notas editar
- ↑ 1,0 1,1 1,2 "NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards #0206". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
- ↑ "Dieldrin". Immediately Dangerous to Life and Health. National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
- ↑ Jorgenson JL. Aldrin and dieldrin: A review of research on their production environmental deposition and fate, bioaccumulation, toxicology, and epidemiology in the United States. Environ Health Perspect 2001;109(Supp1):113-39
- ↑ "Aldrin/Dieldrin | ToxFAQs™ | ATSDR". wwwn.cdc.gov. Consultado o 2023-03-02.
- ↑ Andersen HR, Vinggaard AM, Rasmussen TH, Gjermandsen IM, Bonefeld-Jørgensen EC (febreiro de 2002). "Effects of currently used pesticides in assays for estrogenicity, androgenicity, and aromatase activity in vitro". Toxicology and Applied Pharmacology 179 (1): 1–12. PMID 11884232. doi:10.1006/taap.2001.9347.
- ↑ Jubb AH (1975). Basic Organic Chemistry, Part 5 Industrial products. Londres: Wiley. ISBN 978-0-471-85014-4.
- ↑ Pang S, Lin Z, Li J, Zhang Y, Mishra S, Bhatt P, Chen S (2022-03-29). "Microbial Degradation of Aldrin and Dieldrin: Mechanisms and Biochemical Pathways". Frontiers in Microbiology 13: 713375. PMC 9002305. PMID 35422769. doi:10.3389/fmicb.2022.713375.
- ↑ Orris P., Chary L., Perry K. & Asbury J. 2000. Persistent Organic Pollutants. (POPs) and human health. World Federation of Public Health Associations'.
- ↑ Environment Canada. "Descriptions of some toxic contaminants found in the Pacific and Yukon Region". Ecoinfo. Arquivado dende o orixinal o 13 March 2012.
- ↑ Pesticides Action Network Europe What substances are banned and authorised in the EU market? Ver táboa 2.
Ligazóns externas editar
- Dieldrin linked to earlier onset of Parkinson's disease
- Dieldrin and Breast Cancer: a Literature Review, Australian National University / Doctors for the Environment Australia Arquivado 2009-10-07 en Wayback Machine.
- Mandocdoc, M. and David, C.P. 2008. Dieldrin Contamination of the Groundwater in a Former US Military Base (Clark Air Base, Philippines). CLEAN Air, Soil, Water Journal 36 (10–11), 870-874.
- International Programme on Chemical Safety
- CDC - NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards