Dependencias Federais Venezolanas

Venezuela

As dependencias federales[1] son as porcións de territorio de Venezuela[2] non incluídos dentro das Entidades Federais e o Distrito da capital, nin nas illas formadas no mar mar territorial ou onde cobre a plataforma continental. Esta unidade está organizada en 12 grupos de illas, aínda que outras 89 illas seguen controladas por outros estados venezolanos dada a súa proximidade ás costas dos Estados de Anzoátegui, Aragua, Carabobo, Falcón, Miranda, Nueva Esparta e Sucre. Todo isto inclúe o espazo marítimo de Venezuela.

Dependencias Federais Venezolanas
, , , , , , , , , , , , , e
Situación
País Venezuela
Arquipélagoantillas Menores
MarMar Caribe
Coordenadas10°55′47″N 65°21′25″O / 10.92972, -65.35694Coordenadas: 10°55′47″N 65°21′25″O / 10.92972, -65.35694
Xeografía
Superficie342´25 km²
Demografía
Poboación6500 hab. (2013)
Densidade5 hab./km²

As dependencias federais xeran para Venezuela un mar territorial, onde se exerce a plena soberanía nacional e de acordo cos dereitos do mar dos países costeiros, esta illa é un punto de rumbo a establecer as delimitacións das 200 millas, xerando así a zona económica exclusiva, un espazo de áreas mariñas e subacuáticas de aproximadamente 860 km², segundo o Instituto Xeográfico de Venezuela Simón Bolívar, tamén chamado mar patrimonial. Venezuela, con sede nos seus territorios caribeños, delimitou as súas fronteiras marítimas con 5 países, concretamente Estados Unidos de América, Francia, Países Baixos, República Dominicana e Trinidad e Tobago.

O grupo de illas dispersas no mar Caribe e en menor medida no Atlántico venezolano teñen unha temperatura media anual entre 26 e 28 °C, con precipitacións de entre 300 e 500 milímetros ao ano. A poboación estimada en 2015 nas Dependencias Federais é de 6.500 habitantes, sendo así a zona menos poboada do país.

Historia editar

 
Illa La Blanquilla, a segunda maior das dependencias federais.

O 8 de novembro de 1777 recoñeceuse polo Real decreto de Carlos III de España que o grupo de illas españolas próximas ao sueste do mar Caribe permanecen baixo a xurisdición da Capitanía xeneral de Venezuela. Coa guerra de independencia venezolana todas as illas permaneceron no dominio de Venezuela e do mesmo xeito ata a formación de Gran Colombia. En 1830 Venezuela separouse de Gran Colombia e recuperou a soberanía sobre as súas illas no Caribe. O 30 de marzo de 1845 Venezuela e España asinan un Tratado de Paz e Amizade no que Isabel II de España recoñece a independencia de Venezuela de xeito oficial ademais de recoñecer todos os territorios e illas que correspondían á Capitanía xeneral de Venezuela no momento da independencia.

O 28 de abril de 1856 aprobouse unha nova lei de división política territorial onde se resolveu a creación da provincia de Margarita, un dos seus cantóns chamado "Cantón do Norte". estaba composto por 10 parroquias, das cales 4 forman parte das dependencias federais actuais, son San Juan e Tortuga, Blanquilla, Testigos e Aves de Barlovento, con todas as que están adxacentes a ela.[3]

Estados Unidos comeza a explotación de guano na illa das aves a mediados do século XIX, Venezuela reclamou a soberanía das illas e logo dunha longa disputa legal Estados Unidos recoñeceu en 1861 a soberanía venezolana sobre esa illa. Os Países Baixos reclaman as illas pero o conflito resólvese mediante arbitraxe en 1865, recoñecendo unha vez máis a soberanía venezolana sobre a Illa de Aves.

O 22 de agosto de 1871, o presidente venezolano Antonio Guzmán Blanco decide agrupar todas as illas venezolanas agás Coche, Cubagua, Margarita e Illa de Aves como Territorio Federal Colón,[4] que sería controlado por un gobernador designado polo presidente da República. Entón, baixo a presidencia de Joaquín Crespo, o 4 de xullo de 1895 inclúese no Territorio Federal Colon por decreto nacional a Illa de Aves. O 16 de maio de 1905, Cipriano Castro decidiu incluír a Illa de Coche dentro do territorio de Colon, establecendo a súa capital en San Pedro de Coche, con todo, esta decisión dura pouco tempo ante das protestas que o goberno recibiu de Illa de Margarita, despois de tres anos o 31 de agosto de 1908 a illa é devolta a Nova Esparta e o territorio federal de Colon é disolto, establecendo o control directo das illas ao Executivo nacional.

O 4 de xullo de 1938, a Lei Orgánica de Dependencias Federais promulgouse baixo o goberno de Eleazar López Contreras, que regula completamente a situación das illas. O Reino Unido reclamou a illa de Patos pero o 26 de febreiro de 1942 queda resolto mediante a delimitación do chan e do subsolo do Golfo de Paria. Outro grupo de illas que seguen en disputa son o Arquipélago Los Monjes, en 1952 un ministro de Asuntos Exteriores colombiano recoñeceu a soberanía venezolana sobre o territorio, pero o Congreso de Colombia ordenou que se rectificara porque o lexislativo dese país é o único poder que aproba os límites, ata o momento esta disputa marítima aínda non se resolveu. O 23 de agosto de 1972 a Illa de aves é declarada como Refuxio Nacional de Vida Silvestre. O 2 de xuño de 1978 créase a Base Científica Naval "Simón Bolívar" na illa de aves, ese mesmo ano inténtase na Cámara dos Deputados do entón Congreso Nacional aprobar un proxecto de lei para a creación do Territorio do arquipélago do Caribe, non obstante esta proposta non se puido levar a cabo porque vai en contra dalgunhas disposicións da Constitución de Venezuela de 1961, ata hoxe non volveuse a discutir unha posible reestruturación das dependencias federais. O 28 de marzo e o 31 de marzo de 1978 asínanse as fronteiras marítimas definitivas con Estados Unidos (Tratado de 1978 entre os Estados Unidos e Venezuela) que fixou os límites con Porto Rico e as Illas Virxes Estadounidenses e os Países Baixos (Tratado de 1978 entre Holanda e Venezuela) que estableceu os límites coas Antillas Neerlandesas, entón o 17 de xullo de 1983 faise o mesmo con Francia. Estes tres tratados establecen a actual plataforma continental e a zona económica exclusiva de Venezuela no mar Caribe. O 4 de abril de 1986 creouse a Dirección Nacional de Coordinación do Desenvolvemento de Fronteiras e Dependencias Federais, dependente do Ministerio do Interior e Xustiza para a administración do territorio.

En outubro de 2011 aprobouse un novo decreto co carácter de lei orgánica para as dependencias federais e os territorios insulares.[5]

Taboa de illas editar

Segundo as estimacións máis recentes, a extensión das dependencias federais é de 342´25 km², sen incluír o pequeno arquipélago das Illas Caracas. As illas, os seus grupos e os arquipélagos denomínanse a continuación:

 
Mapa político administrativo das dependencias federais ordenadas pola numeración da taboa de illas
Illa o grupo Superficie
km²
Poboación Illas integrantes Coordenadas
Dentro da Plataforma Continental
1 Arquipélago Los Monjes 0,20 - Monjes del Norte - Monje del Este - Monjes del Sur 12°21′N 70°55′O / 12.350, -70.917
2 Illa la Tortuga e Caios adxacentes 156,60   Illa La Tortuga - Illas Los Tortuguillos - Caio Herradura - Los Palanquines - Caios de Ño Martín - Illote El Vapor - Caios de Punta de Ranchos 10°55′N 80°31′O / 10.917, -80.517
3 Illa la Sola 0,0005 - Illa La Sola 11°18′N 63°34′O / 11.300, -63.567
4 Illas Los Testigos 6,53 197 Illa Conejo - Illa Iguana - Illa Morro Blanco - Illa Rajada - Illa Noroeste - Peñón de Fuera - Illa Testigo Grande 11°22′N 63°06′O / 11.367, -63.100
5 Illas los Frailes 1,92 - Chepere - Guacaraida - Puerto Real - Nabobo - Cominoto - Macarare - Guairiare - Guacaraida - La Balandra - La Peche 11°12′N 63°44′O / 11.200, -63.733
Fora da Plataforma Continental
6 Illa de Patos (Leste) 0,60 - Illa de Patos leste 10°38′N 61°52′O / 10.633, -61.867
7 Arquipélago de Los Roques 40,61 1300 Gran Roque - Francisquí - Illa Larga - Nordisquí - Madrisquí - Crasquí - Dos Mosquises - Caio Sal - Caio Nube Verde - Caio Grande - Noronquí - Espenquí - Carenero - Selesquí - Bequevé - Caio de Agua - Caio Grande Entre outros 11°51′N 66°45′O / 11.850, -66.750
8 Illa La Blanquilla 64,53 - Illa La Blanquilla 11°50′N 64°35′O / 11.833, -64.583
9 Illas Los Hermanos 2,14 - La Orquilla - Illa Los Morochos - Illa Grueso - Illa Pico (o Illa Pando) - Illa Fondeadero - Illa Chiquito 11°45′N 64°25′O / 11.750, -64.417
10 La Orchila 40 - Illa La Orchila - Caio Agua - Caio Sal - Caio Nordeste 11°47′N 66°10′O / 11.783, -66.167
11 Arquipélago de Las Aves 3,35 - Illa Aves de Barlovento - Illa Tesoro - Caio Bubi - Caio de Las Bobas - Illa Aves de Sotavento - Illa Larga - Caio Tirra - Illa Saquisaqui - Caios de La Colonia - Illa Maceta - Caio Sterna 12°00′N 67°40′O / 12.000, -67.667
Fondo Abisal
12 Illa de Aves (Norte) 0,045 - Illa de Aves 15°40′N 67°37′O / 15.667, -67.617
  Dependencias federais 306,53 1497    

Política e goberno editar

Esta entidade federal é a única de toda a República que non ten nin gobernador nin alcalde, xa que non ten nin a condición de Estado Federal nin a de Municipio Autónomo, é unha división administrativa especial mencionada no artigo 17 da Constitución:

"As dependencias federais son as illas marítimas non integradas no territorio dun Estado, así como as illas que se forman ou aparecen no mar territorial ou nas que cubra a plataforma continental. Indicarase a súa descrición, posición xeográfica, réxime e administración na lei."

Segundo a Lei Orgánica das Dependencias Federais de 1938 vixente ata 2011, todo o relacionado co goberno e administración das devanditas dependencias corresponde directamente á Executiva Federal ou Nacional (Art.3) Están baixo a administración a Dirección Nacional de Coordinación del Desarrollo Fronterizo y de las Dependencias Federales.[6] Mesmo cando o DF non forman un estado federal, forman parte da Rexión Insular xunto ao Estado Nova Esparta, na actualidade hai varias propostas de solución para a condición ambigua das Dependencias Federais que algunhas correntes sosteñen que as illas deben estar integradas nos territorios do Estados federais máis próximos, e outros, que deben ser elevados á categoría de Estado dentro da Federación para impulsar o seu desenvolvemento sostible a todos os niveis, sen romper a identidade que desenvolveron como grupo xeográfico e cultural. As poboacións das dependencias federais teñen un comisario xeral designado polo presidente da República e no caso do Arquipélago Los Roques este é administrado por unha autoridade única de área (creada en 1990) nomeada tamén por este, que ten xurisdición no territorio do parque nacional co mesmo nome.

O 15 de outubro de 2011 a presidencia da República de Venezuela publicou un decreto con rango, valor e forza da lei orgánica que creaba unha nova lexislación para as dependencias federais,[7] mediante unha nova lei orgánica que deroga a de 1938 e que establece que a organización política e administrativa das dependencias se articulará a través de territorios insulares e os distritos menores de desenvolvemento. O 27 de outubro, a lei foi avalada polo Tribunal Supremo de Xustiza e publicouse no Boletín Oficial 39.787.[8]

En agosto de 2011, a presidencia da república en uso de poderes lexislativos habilitou a lei que creou o primeiro territorio insular das Dependencias Federais chamado Territorio Insular Miranda con capital en Gran Roque, cubrindo o sector central das Dependencias Federais.

Territorios insulares editar

Territorio Insular Dependencias Federais Superficie Poboación Xefe de Goberno Mapa
Francisco de Miranda Las AvesLos RoquesLa Orchila 83.96 km² 1.300 (2007) Armando Laguna Laguna (2011-2013)

Gilberto Pinto Blanco (2013-actual)

 

Notas editar

  1. Pubill, Victoria Casanovas (1 de xaneiro de 1987). Las Dependencias Federales Del Caribe Venezolano. Universidad Central de Venezuela, Consejo de Desarrollo Científico y Humanístico. ISBN 9789800000991. Arquivado dende o orixinal o 08 de decembro de 2015. Consultado o 29 de xullo de 2015. 
  2. Vila, Marco Aurelio (1 de xaneiro de 1967). Aspectos geográficos de las Dependencias Federales. Corporación Venezolana deFomento. Subgerencia de Servicios Técnicos. División de Geoeconomía. Arquivado dende o orixinal o 08 de decembro de 2015. Consultado o 29 de xullo de 2015. 
  3. Ley de 28 de abril de 1856, que establece la División Territorial de la República La Oriental/Leyes venezolanas.
  4. Monzón, Claudio Alberto Briceño (1 de xaneiro de 2007). El problema de la soberanía : su historia ante el siglo XXI. Equinoccio. ISBN 9789802444892. Arquivado dende o orixinal o 31 de agosto de 2017. Consultado o 29 de xullo de 2015. 
  5. [Ligazón morta]
  6. Creada el 4 de abril de 1986 mediante publicación en Gaceta oficial del Ministerio de Interior y Justicia.
  7. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 06 de marzo de 2016. Consultado o 18 de setembro de 2019. 
  8. https://web.archive.org/web/20111107084727/http://el-nacional.com/noticia /7135/16/Autoridades-de-las-Dependencia-Federales-ser%C3%A1n-nombradas-por-Ch%C3%A1vez.html

Véxase tamén editar

Ligazóns externas editar