Cronoloxía das mulleres na ciencia

Esta é unha cronoloxía das mulleres na ciencia, que abarca desde a historia antiga ata o século XXI. Aínda que a cronoloxía céntrase principalmente nas mulleres dedicadas ás ciencias naturais, como a astronomía, a bioloxía, a química e a física, tamén inclúe a mulleres das ciencias sociais (como a socioloxía ou a psicoloxía) e das ciencias formais (como as matemáticas ou a informática), así como a notables educadoras científicas e médicas. Os acontecementos cronolóxicos enumerados na liña de tempo refírense tanto aos logros científicos como á igualdade de xénero dentro das ciencias.  

"Unha Científica ", en Women’s Illustrated, Xapón, 1939
Teresa K. Attwood, Profesora de Bioinformatica

Historia antiga editar

 
A tablillaTapputi Belatekallim
  • 2700 a.C.: No antigo Exipto, Merit-Ptah exercía a medicina na corte do faraón.[1]
  • 1900 a.C.: Athyrta, foi unha princesa exipcia durante o Reino Medio (ao redor de 2000-1700 a. C.) que traballaba en astronomía e filosofía natura.[2]
  • c. 1500 a.C.: Hatshepsut,tamén coñecida como a Raíña Doutora, promoveu unha expedición botánica en busca de plantas medicinais.[2]
  • 1200 a.C.: A perfumista mesopotámica Tapputi-Belatekallim é mencionada no texto dunha tablilla cuneiforme. A miúdo é considerada a primeira química rexistrada no mundo .[3]
  • 500 a.C.: Theano foi unha filósofa pitagórica.[4]
  • 150 a.C.: Aglaonice convértese na primeira muller astrónoma da que se ten constancia na antiga Grecia.[5]
  • Século I a.C.: Fang convértese na primeira muller alquimista chinesa rexistrada. Atribúeselle "o descubrimento de como converter o mercurio en prata", posiblemente o proceso químico de ferver o mercurio para extraer residuos de prata pura dos minerais.[6]
  • Século I da nosa era: María a Xudía foi unha das primeiras alquimistas do mundo.[7]
  • 300-350 d. C: A matemática grega Pandrosion desenvolve unha aproximación numérica para as raíces cúbicas.[8]
  • 355-415 d. C: A astrónoma, matemática e filósofa grega Hipatia convértese nunha respectada profesora, comentarista de matemáticas e directora da súa propia academia de ciencias.[9]
  • Século III da nosa era: Cleopatra a Alquimista, unha das primeiras figuras da química e a alquimia práctica, atribúese a invención do alambique.[10]

Idade media editar

 
Hildegard De Bingen e e as súas monxas
  • 975 d.C.: A alquimista chinesa Keng Hsien- Seng foi contratada pola Corte Real. Destilaba perfumes, utilizaba unha forma temperá do proceso Soxhlet para extraer o alcanfor en alcol e obtivo recoñecemento pola súa habilidade no uso do mercurio para extraer a prata dos minerais.[6][11]
  • Século X: Mariam al-Asturlabi fabricou astrolabios para a corte de Sayf al-Dawla en Alepo.[12]
  • Fátima de Madrid foi unha astrónoma musulmá dos séculos X-XI, que pasou a maior parte da súa vida en Córdoba.
  • Principios do século XII: Dobrodeia de Kíiv (falecida en 1131), princesa da Rus, foi a primeira muller que escribiu un tratado de medicina.[13]
  • Principios do século XII: A médica italiana Trota de Salerno recompila obras médicas sobre as doenzas das mulleres e as enfermidades da pel.[14]
  • Século XII: Adelle dos Sarracenos ensina na Escola de Medicina de Salerno.[15]
  • Século XII: Hildegard de Bingen (1098-1179) foi a fundadora da historia natural científica en Alemaña.[16]
  • 1159: A monxa alsaciana Herrad de Landsberg (1130-1195) recompila o compendio científico Hortus deliciarum.[17]
  • 1220: Zulema a Astróloga foi unha astrónoma musulmá en Medina Mayurqa.[18]
  • Principios do século XIV: Adelmota de Carrara foi médica en Padua, Italia.[19]

Século XVI editar

 
Científica danesa Sophia Brahe
  • 1561: a alquimista italiana Isabella Cortese publica o seu popular libro Os segredos de Lady Isabella Cortese. A obra incluía receitas de medicamentos, aceites destilados e cosméticos, e foi o único libro publicado por unha muller alquimista no século XVI..[20]
  • 1572: a botánica italiana Loredana Marcello morre por mor da peste, pero non antes de desenvolver varias fórmulas paliativas eficaces para os enfermos de peste, que foron utilizadas por moitos médicos..[21][22]
  • 1572: A científica danesa Sophia Brahe (1556-1643) axuda ao seu irmán Tycho Brahe nas súas observacións astronómicas.[23]
  • 1590: Tras a morte do seu marido, Caterina Vitale asume o seu cargo de farmacéutica xefa da Orde de San Xoán, converténdose na primeira muller química e farmacéutica de Malta.[24][25]

Século XVII editar

 
Astrónoma Elisabetha Koopman Hevelius.
 
Entomóloga Maria Sibylla Merian.
  • 1609: a comadroa francesa Louise Bourgeois Boursier convértese na primeira muller que escribe un libro sobre prácticas de parto.[26]
  • 1636: Anna Maria van Schurman é a primeira muller que asiste a clases universitarias. Tivo que sentar detrás dun biombo para que os seus compañeiros non a visen.[27]
  • 1642: Martine Bertereau, a primeira muller mineraloxista da que se ten constancia, é encarcerada en Francia baixo a sospeita de bruxería. Bertereau publicara dúas obras sobre a ciencia da minería e a metalurxia antes de ser arrestada.[6]
  • 1650: A astrónoma silesia Maria Cunitz publica Urania Propitia, unha obra que simplifica e mellora substancialmente os métodos matemáticos de Johannes Kepler para localizar os planetas. O libro publicouse en latín e alemán, unha decisión pouco convencional que fixo que o texto científico fose máis accesible para os lectores non universitarios.[28]
  • 1656: a química e alquimista francesa Marie Meurdrac publica o seu libro A Chymie Charitable et Facile, en Faveur deas Dames (Química útil e fácil, en beneficio das damas).[29]
  • 1667: Margaret Lucas Cavendish, duquesa de Newcastle upon Tyne (1623 - 15 de decembro de 1673) foi unha aristócrata, filósofa, poeta, científica, escritora de ficción e dramaturga inglesa do século XVII. Foi a primeira muller que asistiu a unha reunión da Royal Society de Londres, en 1667, e criticou e relacionouse cos seus membros e cos filósofos Thomas Hobbes, René Descartes, e Robert Boyle.[30]
  • 1668: Tras separarse do seu marido, a polímata francesa Marguerite de la Sablière estableceu un salón popular en París. Científicos e eruditos de diferentes países visitaban regularmente o salón para discutir ideas e compartir coñecementos, e Sablière estudaba física, astronomía e historia natural cos seus invitados.[31]
  • 1680: A astrónoma francesa Jeanne Dumée publica un resumo dos argumentos que apoian a teoría copernicana do heliocentrismo. Escribiu que "entre o cerebro dunha muller e o dun home non hai diferenza".[32]
  • 1685: A poetisa e arqueóloga frisoa Titia Brongersma supervisa a primeira escavación dun dolmen en Borger (Países Baixos). A escavación achegou novas probas de que as estruturas de pedra eran tumbas construídas por seres humanos prehistóricos, e non estruturas construídas por xigantes, que era a crenza común anterior.[33]
  • 1690: A astrónoma xermano-polaca Elisabeth Hevelius, viúva de Johannes Hevelius, a quen axudara nas súas observacións (e, probablemente, nos seus cálculos) durante máis de vinte anos, publica no seu nome Prodromus Astronomiae, o maior e máis preciso catálogo de estrelas ata esa data.[34]
  • 1693–1698: A astrónoma e ilustradora alemá Maria Clara Eimmart realiza máis de 350 debuxos detallados das fases lunares.[35]
  • 1699: A entomóloga alemá Maria Sibylla Merian, primeira científica en documentar o ciclo vital dos insectos para o público, embárcase nunha expedición científica a Suriname, en Suramérica. Posteriormente, publicou Metamorphosis insectorum Surinamensium, unha innovadora obra ilustrada sobre as plantas e os animais de Suramérica.[36]

Século XVIII editar

 
Física italiana Laura Bassi
 
Émilie du Châtelet
 
Eva Ekeblad
  • 1702: A pioneira entomóloga inglesa Eleanor Glanville capturou un espécime de bolboreta en Lincolnshire, que posteriormente recibiu o nome de Melitaea cinxia na súa honra. A súa extensa colección de bolboretas impresionou ao seu colega entomólogo William Vernon, quen cualificou o traballo de Glanville como "a máis nobre colección de bolboretas, todas inglesas, que nos avergoñou". Os seus especímes de bolboretas pasaron a formar parte das primeiras coleccións do Museo de Historia Natural.[37][38]
  • 1702: a astrónoma alemá Maria Kirch convértese na primeira muller en descubrir un cometa.[39]
  • 1702–1744: En Montreal, Canadá, a botánica francesa Catherine Jérémie recolle especímes de plantas e estuda as súas propiedades, enviando os espécimes e os seus detalladas notas aos científicos de Francia.[40]
  • 1732: Aos 20 anos, a física italiana Laura Bassi convértese na primeira muller membro da Academia de Ciencias de Bolonia. Un mes máis tarde, defende publicamente as súas teses académicas e doutórase. Bassi recibiu un posto honorífico como profesora de física na Universidade de Bolonia. Foi a primeira muller profesora de física do mundo.[41]
  • 1738: A francesa Émilie du Châtelet convértese na primeira muller en publicar un artigo na Academia de París, tras un concurso sobre a natureza do lume.[42]
  • 1738: María Andresa Casamayor, a única científica española do século XVIII da cal se conserva parte da súa obra, publicou o libro Tyrocinio aritmético, instrucción de las quatro reglas llanas.[43]
  • 1740: Émilie du Châtelet publicou Institucións de Physique (Fundacións de Física) proporcionando un fundamento metafísico para a mecánica clásica.[44]
  • 1748: a agrónoma sueca Eva Ekeblad convértese na primeira muller membro da Real Academia de Ciencias de Suecia. Dous anos antes, desenvolvera un novo proceso de utilización das patacas para fabricar fariña e alcol, o que reduciu a dependencia de Suecia dos cultivos de trigo e diminuíu o risco de fame.[45]
  • 1751: A física italiana Cristina Roccati de 19 anos, doutórase na Universidade de Bolonia.[46]
  • 1753: A estadounidense Jane Colden, foi a única muller bióloga mencionada por Carl Linnaeus na súa obra mestra Species Plantarum.[47]
  • 1755: Tras a morte do seu marido, a anatomista italiana Anna Morandi Manzolini ocupou o seu lugar na Universidade de Bolonia, converténdose en profesora de anatomía e establecendo un laboratorio de investigación anatómica coñecido internacionalmente.[48]
  • 1757: a astrónoma francesa Nicole-Reine Lepaute traballa cos matemáticos Alexis Clairaut e Joseph Lalande para calcular a próxima chegada do cometa Halley .[49]
  • 1760: A horticultora estadounidense Martha Daniell Logan comeza a manter correspondencia co especialista en botánica e coleccionista John Bartram, con quen intercambia regularmente sementes, plantas e coñecementos botánicos.[50]
  • 1762: A astrónoma francesa Nicole-Reine Lepaute calculou a hora e a porcentaxe dunha eclipse solar que se predixo para dentro de dous anos. Creou un mapa para mostrar as fases e publicou unha táboa cos seus cálculos na edición de 1763 de Connaissance des Temps.[49]
  • 1766: A química francesa Geneviève Thiroux d' Arconville publica o seu estudo sobre a putrefacción. O libro presentaba as súas observacións de máis de 300 experimentos ao longo de cinco anos, durante os cales tentou descubrir os factores necesarios para a conservación da carne de vacún, os ovos e outros alimentos. A súa obra foi recomendada para o privilexio real polo tamén químico Pierre-Joseph Macquer.[51]
  • c. 1775: A herborista e botánica Jeanne Baret convértese na primeira muller en circunnavegar o mundo.
  • 1776: A física italiana Laura Bassi convértese na primeira muller nomeada catedrática de física na Universidade de Bolonia.[41]
  • 1776: Christine Kirch recibe un respectable salario por facer calendarios. Véxase tamén a súa irmá Margaretha Kirch
  • 1778: María del Carmen Betancourt y Molina (1758-1824) elaborou xunto ao seu irmáns, Agustín de Betancourt e Molina e José de Betancourt e Castro, a máquina epicilíndrica, que presentaron ante a Real Sociedade Económica de Amigos do País de Tenerife.[52]
  • 1782–1791: A química e mineralogista francesa Claudine Picardet traduce ao francés máis de 800 páxinas de traballos científicos suecos, alemáns, ingleses e italianos, o que permite aos científicos franceses discutir e utilizar mellor a investigación internacional en química, mineraloxía e astronomía.[53]
  • 1787–1797: A astrónomo chinesa Wang Zhenyi publicou polo menos doce libros e múltiples artigos sobre astronomía e matemáticas. Utilizando unha lámpada, un espello e unha mesa, creou unha vez unha famosa exhibición científica deseñada para simular con precisión unha eclipse lunar.[54][55]
  • 1789: A astrónoma francesa Louise du Pierry, primeira muller parisiense en ser profesora de astronomía, imparte os primeiros cursos de astronomía abertos especificamente ás estudantes.[56]
  • 1794: A química escocesa Elizabeth Fulhame inventa o concepto de catálise e publica un libro sobre os seus descubrimentos.[57]
  • 1794:Rosa María de las Nieves de Castro y Centurión, condesa de Lemos e marquesa de Sarria abre un dos primeiros salóns madrileños, que non alcanzaron a fama dos franceses.[58]
  • 1796–1820: Durante o reinado do emperador Jiaqing a astrónomo Huang Lü convértese na primeira muller chinesa que traballa con óptica e imaxes fotográficas. Desenvolveu un telescopio que podía tomar imaxes fotográficas simples utilizando papel fotosensible.[54]
  • 1797: A escritora científica e mestra inglesa Margaret Bryan [59] publica A Compendious System of Astronomy, que inclúe un gravado dela mesma e as súas dúas fillas. Dedica o libro aos seus alumnos.

Século XIX editar

 
Mary Anning
 
Ada Lovelace
 
Astrónoma americana Maria Mitchell.
  • 1803: Isabel Zendal participa na Real Expedición Filantrópica da Vacina.
  • 1808: Anna Sundström comeza a axudar a Jacob Berzelius no seu laboratorio, converténdose nunha das primeiras mulleres químicas suecas.[60]
  • 1815: A arqueóloga inglesa Lady Hester Stanhope utilizou un manuscrito italiano medieval para localizar un prometedor xacemento arqueolóxico en Ashkelon, converténdose na primeira arqueóloga en iniciar unha escavación na rexión palestina. Foi un dos primeiros exemplos do uso de fontes textuais na arqueoloxía de campo.[61]
  • 1816: A matemática e física francesa Sophie Germain convértese na primeira muller en gañar un premio da Academia de Ciencias de París polos seus traballos sobre a teoría da elasticidade.[62]
  • 1823: A paleontóloga e coleccionista de fósiles inglesa Mary Anning descobre o primeiro Plesiosaurus.[42]
  • 1831: A botánica italiana Elisabetta Fiorini Mazzanti publica a súa obra máis coñecida Specimen Bryologiae Romanae.[63]
  • 1830–1837: A botánica belga Marie-Anne Libert publica a súa obra en catro volumes Plantae cryptogamicae des Ardennes, unha colección de 400 especies de musgos, fentos, liques, algas e fungos da rexión das Ardenas. As súas contribucións aos estudos criptográficos sistémicos foron recoñecidas formalmente polo emperador prusiano Friedrich Wilhelm III, e Libert recibiu unha medalla de ouro ao mérito.[64]
  • 1832: A bióloga mariña Jeanne Villepreux o primeiro acuario de cristal, utilizándoo para axudar nas súas observacións científicas do Argonauta argo.[65]
  • 1833: As ficólogas inglesas Amelia Griffiths e Mary Wyatt publican dous libros sobre as algas locais británicas. Griffiths gozaba dunha reputación internacionalmente respectada como experta recolectora de algas e estudosa, e o botánico sueco Carl Agardh bautizara antes o xénero de algas Griffithsia na súa honra.[66]
  • 1833: Orra Branco Hitchcock (8 de marzo de 1796 - 26 de maio de 1863) foi unha das primeiras mulleres ilustradoras e artistas botánicas e científicas dos Estados Unidos, máis coñecida por ilustrar os traballos científicos do seu marido, o xeólogo Edward Hitchcock (1793-1864), pero tamén notable pola súa propia obra artística e científica. Os máis coñecidos aparecen nas obras fundamentais do seu marido, o Informe sobre a xeoloxía, a mineraloxía, a botánica e a zooloxía de Massachusetts de 1833 e o seu sucesor, o Informe final de 1841 elaborado cando era xeólogo do Estado. Para a edición de 1833, Pendleton's Lithography (Boston) litografou nove dos debuxos do val do río Connecticut de Hitchcock e imprimiunos como ferros para a obra. En 1841, B. W. Thayer and Co., Lithographers (Boston) imprimiu litografías revisadas e un ferro adicional. O ferro coloreada a man "Autumnal Scenery. Vista en Amherst" é a obra de Hitchcock máis vista.[67]
  • 1835: A escocesa Mary Somerville e a astrónoma alemá Caroline Herschel foron elixidas as primeiras mulleres membros da Sociedade Astronómica Real.[68][69]
  • 1836: A xeóloga e paleontóloga inglesa Etheldred Benett [70], coñecida pola súa extensa colección de varios miles de fósiles, é nomeada membro da Sociedade Imperial de Historia Natural de Moscova. A sociedade, que naquela época só admitía homes, confundiu inicialmente a Benett cun home debido á súa reputación como científica e ao seu infrecuente nome de pila, dirixindo o seu diploma de admisión a "Dominum" (Mestre) Benett.[71]
  • 1840: A coleccionista de fósiles e ilustradora escocesa Lady Eliza Maria Gordon-Cumming convida aos xeólogos Louis Agassiz, William Buckland e Roderick Murchison a examinar a súa colección de fósiles de peces. Agassiz confirmou varios dos descubrimentos de Gordon- Cumming como novas especies.[72]
  • 1843: Durante un período de nove meses en 1842–43, a matemática inglesa Ada Lovelace traduciu o artigo de Luigi Menabrea sobre a nova máquina proposta por Charles Babbage, a Máquina Analítica. Xunto co artigo, achegou unha serie de notas.[73] Os seus notas estaban etiquetadas alfabeticamente da Á a G. Na nota G, describe un algoritmo para que a Máquina Analítica calcule os números de Bernoulli. Considérase que é o primeiro algoritmo publicado especificamente deseñado para ser implementado nun computador, e Ada Lovelace foi citada a miúdo como a primeira programadora de computadores por esta razón.[74][75]
  • 1843: A botánica británica e fotógrafa pioneira Anna Atkins autopublicó o seu libro Photographs of British Algae (Fotografías das algas británicas), ilustrando o traballo con cianotipos. O seu libro foi o primeiro sobre calquera tema que se ilustrou con fotografías.[76]
  • 1846: A zoóloga británica Anna Thynne constrúe o primeiro acuario mariño estable e autosuficiente.[77]
  • 1848: A astrónoma americana Maria Mitchell convértese na primeira muller elixida para a Academia Americana das Artes e as Ciencias; o ano anterior descubrira un novo cometa.[78]
  • 1848–1849: A científica inglesa Mary Anne Whitby, pioneira no cultivo occidental de vermes de seda, colabora con Charles Darwin na investigación das calidades hereditarias dos vermes de seda.[79][80]
  • 1850: A American Association for the Advancement of Sciences acepta ás súas primeiras mulleres como membros: a astrónoma Maria Mitchell, a entomóloga Margaretta Morris, e a educadora científica Almira Hart Lincoln Phelps.[81]
 
Astrónoma Thereza Dillwyn Llewelyn
 
Científico ruso Sofia Kovalevskaya
 
Josephine Silone-Yates
 
Matemática británico Philippa Fawcett
 
Xeóloga Florencia Bascom
  • 1854:Mary Horner Lyell, coñecida polo seu traballo científico en 1854, onde estudou a súa colección de carafio terrestres das Illas Canarias. Estivo casada co notable xeólogo británico Charles Lyell e axudoulle nos seus traballos científicos.[82]
  • 1854–1855: Florence Nightingale organizou a atención aos soldados feridos durante a Guerra de Crimea. Foi unha reformadora social e estatística inglesa, e a fundadora da enfermería moderna. Os seus gráficos circulares mostraban claramente que a maioría das mortes debíanse a enfermidades e non a feridas de guerra ou "outras causas", o que levou ao público en xeral a esixir unha mellora das condicións sanitarias nos hospitais de campaña.[83]
  • 1855: A astrónoma e fotógrafa galesa Thereza Dillwyn Llewelyn, en colaboración co seu pai, realiza algunhas das primeiras fotografías da Lúa.[84]
  • 1856: A científica atmosférica estadounidense Eunice Newton Foote presenta o seu artigo " Circumstances affecting the heat of the sun' s rays" (Circunstancias que afectan a calor dos raios solares) nunha reunión anual da Asociación Americana para o Avance das Ciencias. Foi unha das primeiras investigadoras do efecto invernadoiro.[85]
  • 1862: A botánica belga Marie-Anne Libert convértese na primeira muller en ingresar na Real Sociedade Botánica de Bélxica. É nomeada membro honorario.[64]
  • 1863: A naturalista alemá Amalie Dietrich chega a Australia para recoller espécimes de plantas, animais e antropolóxicos para o museo alemán Godeffroy. Permaneceu en Australia durante a década seguinte e descubriu varias especies vexetais e animais novas, pero tamén se fixo famosa nos últimos anos pola extracción de esqueletos aboríxenes -e a posible incitación á violencia contra os aboríxenes- con fins de investigación antropolóxica.[86][87]
  • 1865: A xeóloga inglesa Elizabeth Carne é elixida a primeira muller membro da Real Sociedade Xeolóxica de Cornualles.[88]

Década de 1870 editar

  • 1869/1870: A apicultora estadounidense Ellen Smith Tupper convértese na primeira muller editora dunha revista entomolóxica.[89]
  • 1870: Katharine Murray Lyell oi unha botánica británica, autora dun primeiro libro sobre a distribución mundial dos fentos e editora de volumes da correspondencia de varios científicos notables da época.[90]
  • 1870: Ellen Swallow Richards convértese na primeira muller estadounidense en obter un título de química.[91]
  • 1870: A química rusa Anna Volkova convértese na primeira muller membro da Sociedade Química Rusa.[92]
  • 1872: María Elena Maseras Ribera comeza os seus estudos de Medicina na Universidade de Barcelona; Dolors Aleu Riera e Martina Castells Ballespí, xunto con Elena, foron as tres primeiras mulleres en licenciarse en Medicina, en 1882.[93]
  • 1874: Julia Lermontova convértese na primeira muller rusa que se doutora en química.[92]
  • 1875: A arqueóloga húngara Zsófia Torma escava o xacemento de Turdaș- Luncă no condado de Hunedoara, hoxe en Romanía. O xacemento, no que se descubriron valiosos artefactos prehistóricos, converteuse nun dos descubrimentos arqueolóxicos máis importantes de Europa.[94]
  • 1875-1892: Teresa Madasú foi pioneira da llustración paleontolóxica en España, realizando a maioría das láminas da Sinopsis de las especies fósiles que se han encontrado en España.[93]
  • 1876–1878: A naturalista estadounidense Mary Treat estuda as plantas insectívoras en Florida. As súas contribucións á comprensión científica de como estas plantas capturan e dixiren ás súas presas foron recoñecidas por Charles Darwin e Asa Gray.[95]
  • 1878: A entomóloga inglesa Eleanor Anne Ormerod convértese na primeira muller membro da Royal Meteorological Society. Uns anos despois, foi nomeada entomóloga consultora da Real Sociedade Agrícolal.[96]

Década de 1880 editar

  • 1880: Blanca Catalán de Ocón y Gayolá, considerada a primeira botánica española, publica o Catálogo de las plantas colectadas por la Srta. Blanca Catalán de Ocón en Valldecabriel.[97]
  • 1880: A química alemá autodidacta Agnes Pockels comezou a investigar a tensión superficial, converténdose nunha figura pioneira no campo da ciencia das superficies. O equipo de medición que desenvolveu proporcionou a base para as modernas análises cuantitativas das películas superficiais.[98]
  • 1883: A etnóloga estadounidense Erminnie A. Smith, primeira muller etnógrafa de campo, publica a súa colección de lendas iroquesas Myths of the Iroquois.[99]
  • 1884: O artigo da zoóloga inglesa Alice Johnson sobre os embrións de tritón convértese no primeiro artigo escrito por unha muller que aparece nas Actas da Royal Society.[95]
  • 1885: A naturalista británica Marian Farquharson convértese na primeira muller membro da Royal Microscopical Society.[100]
  • 1886: A botánica Emily Lovira Gregory convértese na primeira muller membro da Sociedade Americana de Naturalistas.[101]
  • 1887: Rachel Lloyd convértese na primeira muller estadounidense en obter un doutoramento en química, completando a súa investigación na Universidade suíza de Zúrich.[102]
  • 1888: A Academia de Ciencias de París, nunha sesión solemne, concedeulle o Premio Bordin polo seu traballo: Sobre o problema da rotación dun corpo ao redor dun punto fixo a Sofia Kovalevskaya .[103][104]
  • 1888: A química estadounidense Josephine Silone Iates é nomeada directora do Departamento de Ciencias Naturais do Instituto Lincoln (máis tarde Universidade Lincoln), converténdose na primeira muller negra en dirixir un departamento de ciencias universitario.[105]
  • 1889: Mary Emilie Holmes convértese na primeira muller membro da Sociedade Xeolóxica de América.[106]

Década de 1890 editar

  •  
    Manuela Barreiro Pico, primeira licenciada galega
    1890: Ida Freund convértese na primeira muller en traballar como profesora de química no Reino Unido. Foi ascendida a profesora titular no Newnham College de Cambridge.[107]
  • 1890: A escritora e divulgadora científica Agnes Giberne cofundou a Asociación Astronómica Británica. Posteriormente, a astrónoma inglesa Elizabeth Brown foi nomeada directora da Sección Solar da asociación, coñecida polos seus estudos sobre as manchas solares e outros fenómenos solares.[108]
  • 1890: A matemática Philippa Fawcett convértese na primeira muller en obter a máxima puntuación nos exames do Tripos de Matemáticas de Cambridge.[109]
  • 1891: A astrónoma estadounidense Dorothea Klumpke é nomeada xefa da Oficina de Medicións do Observatorio de París. Durante a década seguinte, ademais de completar o seu doutoramento en ciencias, traballou no proxecto de cartografía da Carte du Ciel. Foi recoñecida polo seu traballo co primeiro premio Prix de Dames da Société astronomique de France e nomeada Oficial da Academia de París de Ciencias.[110]
  • 1892: A psicóloga estadounidense Christine Ladd- Franklin presenta a súa teoría evolutiva sobre o desenvolvemento da visión da cor no Congreso Internacional de Psicoloxía. A súa teoría foi a primeira en destacar a visión da cor como un trazo evolutivo.[111]
  • 1893: Florencia Bascom convértese na segunda muller que se doutora en xeoloxía nos Estados Unidos, e a primeira muller que se doutora na Universidade Johns Hopkins Johns Hopkins Universidade.[112]
  • 1893:A botánica estadounidense Elizabeth Gertrude Britton convértese en membro fundador da Sociedade Botánica de América.[113]
  • 1894: A astrónoma estadounidense Margaretta Palmer convértese na primeira muller en obter un doutoramento en astronomía.[114]
  • 1895:A fisióloga inglesa Marion Bidder convértese na primeira muller que fala e presenta o seu propio relatorio nunha reunión da Royal Society.[115]
  • 1896: Florence Bascom convértese na primeira muller que traballa no Servizo Xeolóxico dos Estados Unidos.[116]
  • 1896: A micóloga e liquenóloga inglesa Annie Lorrain Smith convértese en membro fundador da Sociedade Micolóxica Británica. Posteriormente foi presidenta en dúas ocasións.[117]
  • 1896: Manuela Barreiro Pico é a primeira muller matriculada na Universidade de Santiago de Compostela.
  • 1897: As citólogas e zoólogas estadounidenses Katharine Foot e Ela Church Strobell comezaron a traballar como compañeiras de investigación. Xuntas, foron pioneiras na práctica de fotografar mostras de investigación microscópica e inventaron unha nova técnica para crear mostras de material fino a temperaturas máis frías.[118]
  • 1897: A física americana Isabelle Stone convértese na primeira muller en obter un doutoramento en física nos Estados Unidos na Universidade de Chicago.[119][120]
  • 1898: A física danesa Kirstine Meyer recibe a medalla de ouro da Academia danesa Real de Ciencias e Letras.[121]
  • 1898: A italiana Marianna Paulucci doa a súa colección de espécimes malacofauna ao Real Museo de Historia Natural de Florencia (Italia) .[122]
  • 1899: As físicas americanas Marcia Keith e Isabelle Stone convértense en membros fundadores da American Physical Society.[123][120]
  • 1899: A física irlandesa Edith Anne Stoney é nomeada profesora de física na London School of Medicine for Women, converténdose na primeira muller física médica. Máis tarde converteuse nunha figura pioneira no uso de máquinas de raios X na fronte da primeira guerra mundial .[124]

Século XX editar

Década de 1900 editar

 
Xeóloga e xeógrafa Zonia Baber.
 
educadora italiana Maria Montessori.
  • 1900: A botánica estadounidense Anna Murray Vail convértese na primeira bibliotecaria do Xardín Botánico de Nova York. Esta muller, que foi unha das principais promotoras da creación da institución, doara ao xardín toda a súa colección de 3.000 espécimes botánicos.[125]
  • 1900: As físicas Marie Curie e Isabelle Stone asisten ao primeiro Congreso Internacional de Física en París, Francia. Foron as dúas únicas mulleres de entre os 836 participantes.[126]
  • 1901: A estadounidense Florence Bascom convértese na primeira muller xeóloga que presenta un relatorio ante o Servizo Xeolóxico de Washington.[127]
  • 1901: A botánica e zoóloga checa Marie Zdeňka Baborová-Čiháková convértese na primeira muller da República Checa en recibir un doutoramento.[128]
  • 1901: A astrónoma estadounidense Annie Jump Cannon publica o seu primeiro catálogo de espectros estelares, que clasifica as estrelas segundo a súa temperatura. Este método foi adoptado de forma universal e permanente por outros astrónomos.[129]
  • .1903: Grace Coleridge Frankland, de solteira Toynbee, foi unha microbióloga inglesa. A súa obra máis destacada foi Bacteria in Daily Life. Foi unha das dezanove científicas que escribiron a petición de 1904 á Sociedade Química para solicitar a creación dalgunhas mulleres membros da sociede.[130]
  • 1903: A física e química de orixe polaca Marie Curie convértese na primeira muller en recibir un Premio Nobel ao recibir o Premio Nobel de Física xunto co seu marido, Pierre Curie, "polas súas investigacións conxuntas sobre os fenómenos de radiación descubertos polo profesor Henri Becquerel", e Henri Becquerel, "polo seu descubrimento da radioactividade espontánea".[131]
  • 1904: A xeógrafa, xeóloga e educadora estadounidense Zonia Baber publicou o seu artigo " The Scope of Geography", no que expoñía as súas teorías educativas sobre o ensino da xeografía. Sostiña que os estudantes necesitaban un enfoque máis interdisciplinario e experimental para aprender xeografía: en lugar de depender dos libros de texto, os estudantes necesitaban excursións, traballos de laboratorio e coñecementos de elaboración de mapas. As ideas educativas de Baber transformaron a forma de ensinar xeografía nas escolas.[132]
  • 1904: As químicas británicas Ida Smedley, Ida Freund e Martha Whiteley organizan unha petición para que a Sociedade Química admita a mulleres como membros. Un total de 19 mulleres químicas foron asinantes, pero a súa petición foi denegada pola sociedade.[133]
  • 1904: Marie Charlotte Carmichael Stopes (15 de outubro de 1880 - 2 de outubro de 1958) foi unha escritora británica, paleobotánica e defensora dos dereitos da muller. Fixo importantes contribucións á paleontoloxía vexetal e á clasificación do carbón. Ocupou o posto de profesora de paleobotánica na Universidade de Manchester de 1904 a 1910; como tal, converteuse na primeira muller académica desa universidade. En 1909 foi elixida membro da Sociedade Linneana de Londres. Tiña 26 anos no momento da súa elección como membro (a muller máis nova admitida nese momento).[134]
  • 1904: Nunha reunión celebrada en decembro, a Linnean Society de Londres elixiu ás súas primeiras mulleres como membros. Entre as primeiras mulleres estaban a horticultora Ellen Willmott, a ornitóloga Emma Turner, a bióloga Lilian Jane Gould, as micólogas Gulielma Lister e Annie Lorrain Smith, e as botánicas Mary Anne Stebbing, Margaret Jane Benson e Ethel Sargant.[135]
  • 1905: A xenetista estadounidense Nettie Stevens descobre os cromosomas sexuais.[136]
  • 1906: Tras o terremoto de San Francisco, a botánica e conservadora estadounidense Alice Eastwood rescata case 1.500 espécimes de plantas raras do edificio da Academia de Ciencias de California en chamas. O seu sistema de conservación, consistente en manter os espécimes tipo separados doutras coleccións, pouco convencional naquela época, permitiulle atopar e recuperar rapidamente os espécimes.[137]
  • 1906: A química rusa Irma Goldberg publicou un artigo sobre dúas reaccións químicas recentemente descubertas que implicaban a presenza de cobre e a creación dun ligazón nitróxeno-carbono a un haluro aromático. Estas reaccións denomináronse posteriormente reacción de Goldberg e reacción de Jourdan- Ullman- Goldbe.[138]
  • 1906: A física, matemática e enxeñeira inglesa Hertha Ayrton convértese na primeira muller en recibir a medalla Hughes da Royal Society de Londres. Recibe o premio polas súas investigacións experimentais sobre os arcos eléctricos e as ondas de area.[139]
  • 1906: Tras a súa morte, a colección de 20.000 bolboretas e trazas da lepidopterista inglesa Emma Hutchinson foi doada ao Museo de Historia Natural de Londres. Publicara pouco durante a súa vida, e impedíuselle entrar nas sociedades científicas locais debido ao seu xénero, pero foi honrada polo seu traballo cando unha forma variante da bolboreta Comma foi nomeada hutchinsoni.[140]
  • 1909: Alice Wilson convértese na primeira muller xeóloga contratada polo Servizo Xeolóxico do Canadá. Atribúeselle ser a primeira muller xeóloga canadense.[141]
  • 1909: A física danesa Kirstine Meyer convértese na primeira muller danesa en obter un doutoramento en ciencias naturais. Escribiu a súa tese sobre o tema do "desenvolvemento do concepto de temperatura" dentro da historia da física.[142]

Década de 1910 editar

 
A química e física Marie Curie.
 
Astrónoma Henrietta Swan Leavitt.
 
Física e matemática Emmy Noether.
 
A xenetista Carrie Derick.
  • 1911: A física e química de orixe polaca Marie Curie converteuse na primeira muller en recibir o Premio Nobel de Química, que recibiu "[por] o descubrimento dos elementos radio e polonio, mediante o illamento do radio e o estudo da natureza e os compostos deste notable elemento".[143] Isto converteuna na primeira persoa en gañar o Premio Nobel dúas veces e a única muller que o gañou dúas veces e a única persoa que gañou o Premio Nobel en dous campos científicos.
  • 1911: A bióloga norueguesa Kristine Bonnevie convértese na primeira muller membro da Academia Norueguesa de Ciencias e Letras.[144]
  • 1912: A astrónoma estadounidense Henrietta Swan Leavitt estuda os períodos dos ciclos das estrelas cefeidas e atopa o modo de calcular a distancia de dita estrela á Terra.[145]
  • 1912: A botánica e xenetista canadense Carrie Derick é nomeada profesora de botánica morfolóxica na Universidade McGill. Foi a primeira muller en converterse en profesora titular de calquera departamento dunha universidade canadense.[146]
  • 1913: Regina Fleszarowa convértese na primeira muller polaca en recibir un doutoramento en ciencias naturais.[147]
  • 1913: Izabela Textorisová, a primeira muller botánica eslovaca, publica "Datos da flora do condado de Turiec" na revista Botanikai Közlemények. O seu traballo descubriu máis de 100 especies de plantas da zona de Turiec descoñecidas ata entón.[148]
  • 1913: A médica e química canadense Maud Menten é coautora dun artigo sobre a cinética das encimas, que conduce ao desenvolvemento da ecuación cinética de Michaelis- Menten.[149]
  • 1914-1918: Durante a primeira guerra mundial, un equipo de sete mulleres químicas británicas levou a cabo unha investigación pioneira sobre antídotos químicos e gases para armas. A líder do proxecto, Martha Whiteley, foi galardoada coa Orde do Imperio Británico polas súas contribucións en tempos de guerra.[150]
  • 1914-1918: Dame Helen Gwynne-Vaughan, (de solteira Fraser) foi unha destacada botánica e micóloga inglesa. Polo seu servizo en tempos de guerra foi a primeira muller en recibir un DBE militar en xaneiro de 1918. Foi comandante da Real Forza Aérea Feminina ( WRAF) desde setembro do 1918 ata decembro de 1919.[151]
  • 1914: A micóloga de orixe británica Ethel Doidge converteuse na primeira muller de Suráfrica en obter un doutoramento en calquera materia, ao recibir o seu título de doutora en ciencias pola Universidade da Boa Esperanza. Escribiu a súa tese sobre "A bacterial disease of mango".[152]
  • 1916: Isabella Preston converteuse na primeira muller hibridadora profesional de plantas no Canadá, producindo o lirio trompeta George C. Creelman. O seu lirio recibiu posteriormente un premio ao mérito da Real Sociedade de Horticultura. [153]
  • 1916: Chika Kuroda convértese na primeira muller xaponesa en obter unha licenciatura en ciencias, estudando química na Universidade Imperial de Tohoku. Tras a súa gradación, é nomeada profesora adxunta da universidade.[154]
  • 1917: A zoóloga estadounidense Mary J. Rathbun doutórase na Universidade George Washington. A pesar de non asistir nunca á universidade -nin a ningún tipo de educación formal máis aló da secundaria-, Rathbun fora autora de máis de 80 publicacións científicas, describira máis de 674 novas especies de crustáceos e desenvolvera un sistema de rexistros relacionados cos crustáceos no Museo Smithsonian.[155]
  • 1917: A bióloga e xenetista holandesa Jantina Tammes convértese na primeira muller catedrática dos Países Baixos. Foi nomeada profesora extraordinaria de fitopatoloxía na Universidade de Utrecht.[156]
  • 1918: A física e matemática alemá Emmy Noether crea o teorema de Noether que explica a conexión entre a simetría e as leis de conservación.[157]
  • 1919: Kathleen Maisey Curtis convértese na primeira muller neozelandesa en obter un doutoramento en ciencias (DSc), completando a súa tese sobre o Synchytrium endobioticum (enfermidade da verruga da pataca) no Imperial College of Science and Technology. A súa investigación foi citada como "o resultado máis destacado en investigación micolóxica que se presentou en dez anos".[158]

Década de 1920 editar

 
A astronóma Cecilia Payne-Gaposchkin.
 
A bióloga Kono Yasui.
  • 1920: Harriet Margaret Louisa Bolus é elixida membro da Royal Society de Suráfrica polas súas contribucións á botánica. Ao longo da súa vida, Bolus identificou e nomeou máis de 1.700 novas especies de plantas surafricanas, máis especies que calquera outro botánico de Suráfrica.[159]
  • 1920: A farmacéutica Zoe Rosinach Pedrol (1894-1973) foi a primeira española doutora en Farmacia.[160]
  • 1921:Jimena Quirós, pioneira da oceanografía española, é a primeira científica contratada no Instituto Español de Oceanografía.[161]
  • 1922: Eugenia Pereira Rodríguez é a primeira galega que forma parte da Sociedade Española de Física e Química.[162]
  • 1924: Florence Bascom convértese na primeira muller elixida para o Consello da Sociedade Xeolóxica de América.[163]
  • 1924: Margarita Comas Camps, figura destacada da pedagoxía das Ciencias Naturais en España, é a primeira muller en publicar no Boletín da Real Sociedade Española de Historia.
  • 1925: Olimpia Valencia obtén a licenciatura en Medicina, sendo a primeira galega con este título.[164]
  • 1925: María Josefa de los Reyes Cerrato Rodríguez foi a primeira muller de España e a terceira de Europa en obter o título universitario de Veterinaria. [165]
  • 1925: A botánica mexicana-estadounidense Ynes Mexia embárcase na súa primeira expedición botánica a México, na que recolle máis de 1.500 especímes de plantas. No transcurso dos trece anos seguintes, Mexia recolleu máis de 145.000 especímes de México, Alasca e varios países suramericanos. Descubriu 500 novas especies.[166]
  • 1925: A médica estadounidense Florence Sabin convértese na primeira muller elixida para a Academia Nacional de Ciencias.[167]
  • 1925: A astrónoma e astrofísica británica-estadounidense Cecilia Payne-Gaposchkin establece que o hidróxeno é o elemento máis común nas estrelas e, por tanto, o máis abundante do universo.[168]
  • 1927: Kono Yasui convértese na primeira muller xaponesa en obter un doutoramento en ciencias,[169] estudando na Universidade Imperial de Tokio e completando a súa tese sobre "Estudos sobre a estrutura do lignito, o lignito e o carbón bituminoso en Xapón".
  • 1927: María Teresa Ferrari é nomeada profesora de Universidade en Bos Aires, sería a a primeira muller catedrática de universidade no seu país e en América Latina.[170]
  • 1928: Alice Evans convértese na primeira muller elixida presidenta da Sociedade de Bacteriólogos Americanos.
  • 1928: Helen Battle convértese na primeira muller en obter un doutoramento en bioloxía mariña no Canadá.
  • 1928: A bióloga británica Kathleen Carpenter publica o primeiro libro de texto en inglés dedicado á ecoloxía da auga doce: Life in Inland Waters.
  • 1929: A botánica estadounidense Margaret Clay Ferguson convértese na primeira muller presidenta da Sociedade Botánica de América.
  • 1929: A escocesa-nixeriana Agnes Yewande Savage convértese na primeira muller de África Occidental en graduarse en medicina, obtendo o seu título na Universidade de Edimburgo.
  • 1929:Paz Parada Pumar obtén o título de Medicina, posteriormente sería a primeira muller inscrita do Colexio Provincial de Médicos de Ourense.

Década de 1930 editar

 
Química Irène Joliot-Curie.
 
A física Lise Meitner.
  • 1930: Concepción Mendizábal Mendoza convértese na primeira muller en México en obter o título de enxeñeira civil.[171]
  • 1932: Michiyo Tsujimura convértese na primeira muller xaponesa en obter un doutoramento en agricultura. Estudou na Universidade Imperial de Tokio e a súa tese doutoral titulouse "Sobre os compoñentes químicos do té verde".
  • 1933: A científica húngara Elizabeth Rona recibe o premio Haitinger da Academia Austríaca de Ciencias polo seu método de extracción de polonio.
  • 1933: Jimena Fernández de la Vega é nomeada directora da Sección de Xenética e Constitución da Facultade de Medicina de Madrid e dependente da cátedra de Patoloxía de Nóvoa Santos.[172]
  • 1933: A bacterióloga estadounidense Ruth Ela Moore convértese na primeira muller afroamericana en recibir un doutoramento en ciencias naturais, completando o seu doutoramento en bacteriología na Universidade Estatal de Ohio.
  • 1934: Elisa Díaz Riva é axudante de clases prácticas da materia Física Experimental na Facultade de Ciencias-
  • 1935: A química francesa Irène Joliot-Curie recibe o Premio Nobel de Química xunto con Frédéric Joliot- Curie "pola súa síntese de novos elementos radioactivos".
  • 1935: A hibridadora de plantas estadounidense Grace Sturtevant, a "primeira dama do lirio", recibe a medalla de ouro da Sociedade Americana do Lirio polo traballo de toda a súa vida.
  • 1936: Edith Patch convértese na primeira muller presidenta da Sociedade Entomológica de América.
  • 1936: A micóloga Kathleen Maisey Curtis é elixida a primeira muller membro da Royal Society de Nova Zelandia.
  • 1936: A sismóloga e geofísica danesa Inge Lehmann descobre que a Terra ten un núcleo interno sólido distinto do seu núcleo externo fundido.
  • 1937: Antonia Ferrín Moreiras é apartada da docencia universitaria pola súa postura política xunto a outros 45 profesores e profesoras da Universidade de Santiago de Compostela. Posteriormente, defenderá a primeira tese sobre Astronomía en España en 1963.
  • 1937: A patóloga forense canadense Frances Gertrude McGill axuda á Real Policía Montada do Canadá a estabelecer o seu primeiro laboratorio de detección forense.
  • 1937: Suzanne Comhaire-Sylvain convértese na primeira antropóloga haitiana e na primeira persoa haitiana que se doutora na Universidade de París.
  • 1937: Marietta Blau e a súa alumna Hertha Wambacher, ambas físicas austríacas, reciben o Premio Lieben da Academia Austríaca de Ciencias polos seus traballos sobre as observacións dos raios cósmicos mediante a técnica das emulsións nucleares.[173]
  • 1938: Elizabeth Abimbola Awoliyi convértese na primeira muller con licenza para exercer a medicina en Nixeria, tras licenciarse na Universidade de Dublín, e na primeira muller médico de África Occidental con licenza do Royal Surgeon (Dublín).
  • 1938: A xeóloga Alice Wilson convértese na primeira muller nomeada membro da Royal Society do Canadá.[174]
  • 1938: A naturalista surafricana Marjorie Courtenay-Latimer descobre un peixe celacanto vivo capturado preto do río Chalumna. Críase que a especie estaba extinguida desde facía máis de 60 millóns de anos. Na súa honra déuselle o nome de latimeria chalumnae.[175]
  • 1939: A física Lise Meitner, xunto con Otto Hahn, lidera o pequeno grupo de científicos que descubriu por primeira vez a fisión nuclear do uranio cando este absorbe un neutrón adicional; os resultados publicáronse a principios de 1939.[176]
  • 1939: A física francesa Marguerite Perey descubriu o francio.[177]

Década de 1940 editar

 
Actriz e inventora Hedy Lamarr.
 
Bioquímica Gerty Cori.
 
Bioquímica Marie Maynard Daly.
  • 1940: Rita Fernández Queimadelos convértese na primeira arquitecta de Galicia.
  • 1940:A arqueóloga, sumeróloga, asirióloga e escritora turca Muazzez İ lmiye *Çığ. Tras licenciarse en 1940, comezou unha carreira de varias décadas no Museo do Antigo Oriente, unha das tres institucións que compoñen os Museos de Arqueoloxía de Istambul, como especialista residente no campo das tablillas cuneiformes, miles das cales se almacenaban sen traducir nin clasificar nos arquivos do centro. Nos anos seguintes, grazas aos seus esforzos no desciframiento e a publicación das tablillas, o Museo converteuse nun centro de aprendizaxe de linguas de Oriente Medio ao que acudían investigadores de historia antiga de todo o mundo.[178]
  • 1941: A científica estadounidense Ruth Smith Lloyd convértese na primeira muller afroamericana en recibir un doutoramento en anatomía.[179]
  • 1942: A actriz e inventora austriaca-estadounidense Hedy Lamarr e o compositor George Antheil desenvolven un sistema de guiado por radio para os torpedos aliados que utiliza a tecnoloxía de espectro estendido e salto de frecuencia para vencer a ameaza de interferencia das potencias do Eixo. Aínda que a Mariña estadounidense non adoptou a tecnoloxía ata a década de 1960, os principios do seu traballo incorpóranse á tecnoloxía Bluetooth e son similares aos métodos utilizados nas versións herdadas de CDMA e Wi-fi. Este traballo levoulles a entrar no Salón da Fama dos Inventores Nacionais en 2014.
  • 1942: A xeóloga estadounidense Marguerite Williams converteuse na primeira muller afroamericana en obter un doutoramento en xeoloxía nos Estados Unidos. Completou o seu doutoramento, titulado Historia da erosión na conca de drenaxe de Anacostia, na Universidade Católica.[180][181]
  • 1942: A enxeñeira aeroespacial indíxena Mary Golda Ross é contratada pola Lockheed Aircraft Corporation, onde se encarga de solucionar os problemas dos avións militares. Posteriormente, traballou para a NASA, desenvolvendo requisitos operativos, plans de voo e un manual de voo planetario para misións espaciais como o programa Apolo.
  • 1943: A xeóloga británica Eileen Guppy é ascendida ao rango de xeóloga adxunta, converténdose así na primeira muller licenciada en xeoloxía nomeada para o persoal científico do Servizo Xeolóxico Británico.
  • 1944: A química india Asima Chatterjee convértese na primeira muller india en recibir un doutoramento en ciencias, completando os seus estudos na Universidade de Calcuta. Posteriormente fundou o Departamento de Química do Lady Brabourne College.[182]
  • 1945: As físicas e matemáticas estadounidenses Frances Spence, Ruth Teitelbaum, Marlyn Meltzer, Betty Holberton, Jean Bartik e Kathleen Antonelli programan o computador electrónico de propósito xeral ENIAC, converténdose nalgunhas das primeiras programadoras de computadores do mundo (As primeiras foron operadoras non acreditadas, na súa maioría membros do Women' s Royal Naval Service, do computador Colossus en 1943-1945, pero esa máquina non era un computador de programa almacenado e a súa existencia foi un segredo de Estado ata a década de 1970).
  • 1945: Marjory Stephenson e Kathleen Lonsdale son elixidas primeiras mulleres membros da Royal Society.[183]
  • 1946: Anna Baetjer publicou o libro Women in Industry: Their Health and Efficiency (As mulleres na industria: saúde e eficacia)[184]
  • 1947: A bioquímica austríaca-estadounidense Gerty Cori convértese na primeira muller en recibir o Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina, que recibe xunto con Carl Ferdinand Cori "polo seu descubrimento do curso da conversión catalítica do glucógeno", e Bernardo Alberto Houssay "polo seu descubrimento do papel que desempeña a hormona do lóbulo anterior da hipófise no metabolismo do azucre".[185]
  • 1947: A bioquímica estadounidense Marie Maynard Daly convértese na primeira muller afroamericana que se doutora en química nos Estados Unidos. Completou a súa tese, titulada "Estudo dos produtos formados pola acción da amilasa pancreática sobre o amidón de millo" na Universidade de Columbia.[186]
  • 1947: Berta Karlik, física austriaca, recibe o Premio Haitinger da Academia Austriaca de Ciencias polo seu descubrimento da astatina.[187]
  • 1947: Susan Ofori-Atta convértese na primeira muller ghanesa en obter un título de médico ao graduarse na Universidade de Edimburgo.
  • 1948: A fitopatóloga e micóloga canadense Margaret Newton convértese na primeira muller en recibir a Medalla Flavelle da Real Sociedade do Canadá, en recoñecemento á súa extensa investigación sobre a enfermidade do fungo Puccinia graminis (ferruxe negra). Os seus experimentos conduciron ao desenvolvemento de cepas de trigo resistentes a este fungo.[188]
  • 1948: Luisa Marcos Raña catedrática de "Física, Química e Termotecnia" na Escola de Peritos Industriais de Cádiz é transferida á Escola de Vigo.
  • 1948: A limnóloga estadounidense Ruth Patrick, da Academia de Ciencias Naturais de Filadelfia, dirixe un equipo multidisciplinar de científicos nun amplo estudo sobre a contaminación da conca do río Conestoga, en Pensilvania.[189] Patrick converteríase nunha autoridade nos efectos ecolóxicos da contaminación dos ríos, recibindo o Premio Tyler polos seus logros ambientais en 1975.
  • 1949: A botánica Valida Tutayug convértese na primeira muller acerbaixana en obter un doutoramento en estudos biolóxicos. Posteriormente, escribiu os primeiros libros de texto nacionais en acerbaixano sobre botánica e bioloxía.
  • Winifred Goldring foi unha paleontóloga estadounidense e converteuse na primeira muller presidenta da Sociedade Paleontolóxica, o seu traballo incluíu a descrición dos estromatolitos, así como o estudo dos crinoideos do Devónico. Foi a primeira muller nos Estados Unidos en ser nomeada paleontóloga estatal.

Década de 1950 editar

 
A química Rosalind Franklin.
 
A informática Grace Hopper.
 
A física Chien-Shiung Wu.
 
A xeóloga Dorothy Hill.
  • 1950: A médica chinés-estadounidense Tsai-Fan Yu cofundou unha clínica no Centro Médico Mount Sinai para o estudo e o tratamento da pinga. En colaboración con Alexander B. Gutman, Yu estableceu que os niveis de ácido úrico eran un factor que influía na dor experimentada polos pacientes de gota, e posteriormente desenvolveu múltiples fármacos eficaces para o tratamento da gota.[190]
  • 1950: A física de partículas chinés-estadounidense Chien-Shiung Wu demostra a validez do entrelanzamento cuántico que contrarresta o Paradoxo EPR de Albert Einstein e publica o seu traballo no novo ano da nova década. Tamén demostra a validez da desintegración beta nesta época.
  • 1950: A ghanesa Matilda J. Clerk convértese na primeira muller de Ghana e de África Occidental en asistir a unha escola de posgrao, obtendo un diploma de posgrao na London School of Hygiene & Tropical Medicine.
  • 1950: Isabella Abbott convértese na primeira muller nativa de Hawai en recibir un doutoramento en calquera ciencia; o seu foi en botánica.
  • 1950: A microbióloga estadounidense Esther Lederberg é a primeira en illar o bacteriófago lambda, un virus de ADN, da Escherichia coli K-12.
  • 1951: A ghanesa Esther Afua Ocloo convértese na primeira persoa de ascendencia africana en obter un diploma de cociña do Good Housekeeping Institute de Londres e en realizar o curso de posgrao de Conservación de Alimentos na Estación de Investigación Long Ashton, do Departamento de Horticultura da Universidade de Bristol.
  • 1952: A informática estadounidense Grace Hopper completa o que se considera o primeiro compilador, un programa que permite ao usuario dun computador utilizar unha linguaxe de programación de alto nivel lexible polo ser humano en lugar do código máquina. Coñécese como o compilador A-0.
  • 1952: A fotografía 51, unha imaxe de difracción de raios X do ADN cristalizado, foi tomada por Raymond Gosling en maio de 1952, traballando como estudante de doutoramento baixo a supervisión da química e biofísica británica Rosalind Franklin;foi unha proba fundamental para identificar a estrutura do ADN.
  • 1952: A agrónoma canadense Mary MacArthur convértese na primeira muller membro do Instituto Agrícola do Canadá polas súas contribucións á ciencia da deshidratación e conxelación de alimentos.
  • 1953: María Josefa Wonenburger obtivo unha bolsa Fulbright converténdose así na primeira española en obter unha destas axudas para realizar estudos de doutoramento en Matemáticas nos Estados Unidos de América.[172]
  • 1953: A radiobióloga canadense-británica Alma Howard é coautora dun artigo no que propón que a vida celular pasa por catro períodos distintos. Isto converteuse no primeiro concepto de ciclo celular.
  • 1953: Ángeles Alvariño González, pioneira das investigacións oceanográficas a nivel internacional, é a primeira muller científica en realizar as súas investigacións nun buque oceanográfico británico.
  • 1954: Lucy Cranwell foi a primeira muller en recibir a Medalla Hector da Royal Society de Nova Zelandia. Foi recoñecida polo seu traballo pioneiro co pole no campo emerxente da palinoloxía.
  • 1955: Moira Dunbar convértese na primeira muller glacióloga que estuda o xeo mariño desde un buque quebraxeos canadense.
  • 1955: A xeoquímica xaponesa Katsuko Saruhashi publica as súas investigacións sobre a medición dos niveis de ácido carbónico na auga de mar. O artigo incluía a "Táboa de Saruhashi", unha ferramenta de medición que había desenvolvido e que se centraba no uso da temperatura da auga, o nivel de pH e a clorinidad para determinar os niveis de ácido carbónico. O seu traballo contribuíu á comprensión global do cambio climático, e a Táboa de Saruhashi foi utilizada polos oceanógrafos durante os seguintes 30 anos.
  • 1955-1956: A bióloga mariña soviética Maria Klenova convértese na primeira muller científica que traballa na Antártida, realizando investigacións e colaborando na creación da estación antártica Mirny.
  • 1956: A zoóloga e feminista canadense Anne Innis Dagg inicia unha investigación pioneira sobre o comportamento das xirafas salvaxes no Parque Nacional Kruger de Suráfrica. Investiga e publica sobre o feminismo e as leis contra o nepotismo en institucións académicas de América do Norte.
  • 1956: A físico chinesa-estadounidense Chien-Shiung Wu levou a cabo un experimento de física nuclear en colaboración co Grupo de Baixa Temperatura da Oficina Nacional de Estándares dos Estados Unidos. Foi unha base importante para o Modelo Estándar da física de partículas e achegou a primeira resposta á cuestión da existencia do universo en virtude do predominio da materia sobre a antimateria. O experimento, que pasou a coñecerse como o experimento de Wu, demostrou que a paridade podía violarse na interacción débil. O premio nobel outórgase só aos seus colegas masculinos pouco despois de que se publicasen os titulares do descubrimento.
  • 1956: Dorothy Hill convértese na primeira muller australiana elixida membro da Academia de Ciencias de Australia.
  • 1956: A zoóloga e xenetista inglesa Margaret Bastock publica a primeira proba de que un só xene pode modificar o comportamento.
  • 1957-1958: A científica chinesa Lanying Lin produce os primeiros monocristais de xermanio e silicio da China, sendo posteriormente pioneiro en novas técnicas de desenvolvemento de semiconductores.
  • 1959: María Luisa Pérez-Soba y Baró convertese na primeira enxeñeira agrónoma de Galicia.
  • 1959:A astrónomo chinesa Ye Shuhua lidera o desenvolvemento do Sistema Conxunto de Tempo Universal Chinés, que se converte no estándar nacional chinés para medir o tempo universal.
  • 1959: Susan Ofori-Atta, primeira muller médico ghanesa, convértese en membro fundador da Academia de Artes e Ciencias de Ghana.

Década de 1960 editar

 
Primatóloga Jane Goodall.
 
A vientífica da NASA Katherine Johnson.
 
A astrofísica Jocelyn Bell Burnell.
  • 1960: A primatóloga británica Jane Goodall comezou a estudar aos chimpancés en Tanzania; o seu estudo continuou durante máis de 50 anos. As súas observacións puxeron en dúbida as ideas anteriores de que só os humanos fabricaban ferramentas e que os chimpancés tiñan unha dieta basicamente vegetariana.[191]
  • Principios da década de 1960: A metalúrxica xermano-canadense Ursula Franklin estudou os niveis do isótopo radioactivo estroncio-90 que aparecían nos dentes dos nenos como efecto secundario da choiva radioactiva das probas de armas nucleares. A súa investigación influíu no Tratado de Prohibición Parcial de Probas Nucleares de 1963.[192]
  • 1960: A matemática estadounidense Katherine Johnson calcula na NASA as traxectorias dos voos espaciais tripulados.
  • 1961: Asunción Linares gañou a cátedra de Paleontoloxía en Granada, converténdose na primeira catedrática en ciencias
  • 1961: A química india Asima Chatterjee convértese na primeira muller en recibir o premio Shanti Swarup Bhatnagar. Foi recoñecida na categoría de Ciencias Químicas polas súas contribucións á fitomedicina.
  • 1962: Rachel Carson foi unha bióloga mariña, escritora e conservacionista estadounidense, cuxo libro Primavera silenciosa e outros escritos atribúense ao avance do movemento ecoloxista mundial.
  • 1962: A botánica surafricana Margaret Levyns convértese na primeira muller presidenta da Royal Society de Suráfrica.
  • 1962: A física francesa Marguerite Perey convértese na primeira muller elixida membro da Academia de Ciencias.
  • 1963: Elsa G. Vilmundardóttir convértese na primeira muller xeóloga islandesa, completando os seus estudos na Universidade de Estocolmo.
  • 1963: Maria Goeppert Mayer convértese na primeira muller estadounidense en recibir un Premio Nobel de Física; comparte o premio con J. Hans D. Jensen "polos seus descubrimentos relativos á estrutura da envoltura nuclear" e con Eugene Paul Wigner "polas súas contribucións á teoría do núcleo atómico e das partículas elementais, en particular mediante o descubrimento e a aplicación dos principios de simetría fundamentais".
  • 1964: A matemática estadounidense Irene Stegun finaliza o traballo que deu lugar á publicación de Handbook of Mathematical Functions, unha obra de referencia moi utilizada e citada en matemáticas aplicadas.
  • 1964: A química británica Dorothy Crowfoot Hodgkin recibe o Premio Nobel de Química "polas súas determinacións mediante técnicas de raios X das estruturas de importantes substancias bioquímicas".
  • 1964: A viróloga escocesa June Almeida realiza a primeira identificación dun coronavirus humano.
  • 1965: Tarsy Carballas comeza a traballar no CSIC, investigando en edafoloxía.
  • 1965: A irmá Mary Kenneth Keller convértese na primeira muller estadounidense en obter un doutoramento en informática. A súa tese titúlase " Inferencia inductiva en patróns xerados por computador".
  • 1966: O inmunólogo xaponés Teruko Ishizaka, en colaboración con Kimishige Ishizaka, descobre a clase de anticorpos Inmunoglobulina E (IGE).
  • 1967: A astrofísica británica Jocelyn Bell Burnell codescubre os primeiros púlsares de radio.
  • 1967: Sue Arnold convértese na primeira muller do British Geological Survey que se fai á mar nun buque de investigación.
  • 1967: A radiobióloga surafricana Tikvah Alper descobre que a tembladera, unha enfermidade cerebral infecciosa que afecta as ovellas, non se propaga a través do ADN ou o ARN como unha enfermidade viral ou bacteriana. Este descubrimento permitiu aos científicos comprender mellor as enfermidades causadas por priones.
  • 1967: Yvonne Brill, enxeñeira canadense-estadounidense de foguetes e propulsión a barullo, inventa o sistema de propulsión por resistojet de hidracina.
  • 1969: Beris Cox convértese na primeira muller paleontóloga do Servizo Xeolóxico Británico[210].
  • 1969: A astrónoma ucraína Svetlana Gerasimenko codescubre o cometa 67 P/ Churyumov- Gerasimenko

Década de 1970 editar

 
  • 1970: Dorothy Hill convértese na primeira muller presidenta da Academia Australiana de Ciencias.
  • 1970: Samira Islam convértese na primeira persoa de Arabia Saudita en obter un doutoramento en farmacoloxía.
  • 1970: Phoebe Starfield Leboy funda a asociación "Women for Equal Opportunity" na Universidade de Pensilvania,[193]
  • 1970: A astrónoma Vera Rubin publica as primeiras probas da materia escura.
  • 1970: A xeóloga polaca Franciszka Szymakowska dáse a coñecer polos seus singulares e detallados debuxos xeolóxicos que aínda se utilizan hoxe en día.
  • 1972: Publícase Os límites do crecemento,a autora principal deste informe, no cal colaboraron 17 profesionais, foi Donella Meadows, biofísica e científica ambiental.[194]
  • 1973: A física estadounidense Anna Coble convértese na primeira muller afroamericana en recibir un doutoramento en biofísica, completando a súa disertación na Universidade de Illinois.
  • 1974: A bióloga mariña dominicana Idelisa Bonnelly funda a Academia de Ciencias da República Dominicana.
  • 1975: Ramona Vaamonde detecta a presenza do virus do cólera evitando unha epidemia en Santiago de Compostela
  • A química india Asima Chatterjee é elixida Presidenta Xeral da Asociación do Congreso de Ciencias da India. Ao mesmo tempo, convértese na primeira muller científica elixida membro do congreso.
  • 1975: A xenetista india Archana Sharma recibe o premio Shanti Swarup Bhatnagar, sendo a primeira muller galardoada na categoría de Ciencias Biolóxicas.
  • 1975: As funcionarias do Servizo Xeolóxico Británico deixan de ter que dimitir ao casar.
  • 1975: Chien-Shiung Wu convértese na primeira muller presidenta da American Physical Society.
  • 1976: A microbióloga filipina-estadounidense Roseli Ocampo- Friedmann viaxa á Antártida con Imre Friedmann e descobre microorganismos que viven dentro da roca porosa do deserto de Ross. Observouse que estes organismos - criptoendolitos- sobrevivían a temperaturas e humidade extremadamente baixas, o que axudou á investigación científica sobre a posibilidade de vida en Marte.
  • 1976: Margaret Burbidge é nomeada a primeira muller presidenta da Sociedade Astronómica Americana.
  • 1977: Friederike Vitoria Joy Adamson (de solteira Gessner, 20 de xaneiro de 1910 - 3 de xaneiro de 1980) foi unha naturalista, artista e escritora. O seu libro Born Free (Nada libre), un éxito de vendas internacional, describe a súa experiencia na crianza dun cachorro de león chamado Elsa. O libro converteuse nunha película do mesmo nome, gañadora dun premio da Academia. En 1977 concedéuselle a Cruz de Honra austriaca da Ciencia e a arte.
  • 1977: Fúndase a Asociación de Mujeres Xeocientíficas.
  • 1977: A física médica estadounidense Rosalyn Yalow recibe o Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina "polo desenvolvemento dos radioinmunoensayos das hormonas peptídicas", xunto con Roger Guillemin e Andrew V. Schally, que o reciben "polos seus descubrimentos sobre a produción de hormonas peptídicas do cerebro".[195]
  • 1977: A científica arxentino-canadense Verónica Dahl convértese na primeira licenciada da Universidade de Aix-Marsella II (e unha das primeiras mulleres do mundo) en obter un doutoramento en intelixencia artificial.
  • 1977: A canadense-estadounidense Elizabeth Stern publica a súa investigación sobre a relación entre as pílulas anticonceptivas -que entón contiñan altos niveis de estróxeno- e o maior risco de desenvolvemento de cancro de escozo de útero nas mulleres. Os seus datos axudaron a meter presión á industria farmacéutica para que proporcionase pílulas anticonceptivas máis seguras con doses máis baixas de hormonas.
  • 1978: Anna Jane Harrison convértese na primeira muller presidenta da Sociedade Americana de Química.
  • 1978: Mildred Cohn foi a primeira muller presidenta da Sociedade Americana de Bioquímica e Bioloxía Molecular, entón chamada Sociedade Americana de Químicos Biolóxicos.
  • 1978: Pilar Fernández Otero é elixida membro da Real Academia Galega da Ciencia, tiveron que pasar 36 anos para incorporar máis mulleres: María José Alonso e Alicia Estévez.[196]

Década de 1980 editar

 
A viróloga Flossie Wong-Staal.
  • 1980: A xeoquímica xaponesa Katsuko Saruhashi convértese na primeira muller elixida para o Consello Científico do Xapón.[197]
  • 1980: A xeofísica nixeriana Deborah Ajakaiye convértese na primeira muller dun país de África Occidental en ser nomeada catedrática de física.[198]Ao longo da súa carreira científica, convértese na primeira muller elixida membro da Academia Nixeriana de Ciencias e na primeira muller decana de ciencias en Nixeria.
  • 1981: Vera Rubin foi a segunda muller astrónoma elixida para a Academia Nacional de Ciencias. Comezou a súa carreira académica como única licenciada en astronomía no Vassar College, Rubin realizou estudos de posgrao na Universidade de Cornell e na Universidade de Georgetown, onde observou desviacións do fluxo de Hubble nas galaxias e achegou probas da existencia de supercúmulos galácticos.[199]
  • 1982: A nefróloga Leah Lowenstein convértese na primeira muller decana dunha facultade de medicina mixta nos Estados Unidos.[200]
  • 1982: Janet Vida Watson (1923-1985) foi unha xeóloga británica. Foi profesora de Xeoloxía no Imperial College de Londres. Membro da Royal Society, é coñecida pola súa contribución á comprensión do complexo lewisiano e como autora e coautora de varios libros. En 1982 foi elixida Presidenta da Sociedade Xeolóxica de Londres, sendo a primeira muller en ocupar ese cargo.
  • 1983: Inmaculada Paz-Andrade converteuse na primeira catedrática de Física na USC. En 1992 foi a primeira muller galardoada coa Medalla de Ouro da Real Sociedade Española de Física (RSEF)[201]
  • 1983: A citoxenetista estadounidense Barbara McClintock recibe o Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina polo seu descubrimento da transposición xenética; é a primeira muller que recibe ese premio sen compartilo e a primeira estadounidense que recibe un Premio Nobel non compartido.
  • 1983: a agrónoma brasileira Johanna Döbereiner convértese en membro fundador da Academia Mundial de Ciencias. 1983: a inmunóloga india Indira Nath convértese na primeira muller científica en recibir o premio Shanti Swaroop Bhatnagar na categoría de Ciencias Médicas.
  • 1983: A xeóloga Sudipta Sengupta e a bióloga mariña Aditi Pant convértense nas primeiras mulleres indias que visitan a Antártida.
  • 1984: Josefina Castellví e Marta Estrada foron as primeiras españolas en participar nunha misión internacional na Antártida.
  • 1985: Margarita Salas publica o descubrimento e caracterización da ADN polimerasa do fago Φ29.
  • 1985:Tras identificar o VIH como a causa da sida, a viróloga chinés-estadounidense Flossie Wong-Staal convértese na primeira científica en clonar e mapear xeneticamente o virus do VIH, o que permite o desenvolvemento das primeiras probas de detección do VIH en sangue.
  • 1986: a neuróloga italiana Rita Levi-Montalcini recibe o Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina, compartido con Stanley Cohen, "polos seus descubrimentos dos factores de crecemento".
  • 1988: a bioquímica e farmacóloga estadounidense Gertrude Elion recibe o Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina, xunto con James W. Black e George H. Hitchings, "polos seus descubrimentos de importantes principios para o tratamento farmacolóxico".
  • 1988: A científica e inventora estadounidense Patricia Bath (nada en 1942) converteuse na primeira afroamericana en patentar un dispositivo médico, concretamente a sonda Laserphaco para mellorar o uso do láser para eliminar as cataratas

Década de 1990 editar

 
A primatóloga Biruté Galdikas.
 
A astrónoma María Teresa Ruiz.
  • 1991: Doris Malkin Curtis convértese na primeira muller presidenta da Sociedade Xeolóxica de América.
  • 1991: A xeóloga india Sudipta Sengupta convértese na primeira muller científica en recibir o premio Shanti Swaroop Bhatnagar na categoría de Ciencias da Terra.
  • 1991:Helen Sharman, é unha química que se converte na primeira astronauta británica (e en particular, na primeira cosmonauta británica), así como na primeira muller que visita a estación espacial Mir en maio de 1991.
  • 1992: Mae Jemison é unha enxeñeira, médica e ex astronauta da NASA estadounidense. Converteuse na primeira muller negra en viaxar ao espazo cando serviu como especialista de misión a bordo do transbordador espacial Endeavour. Jemison incorporouse ao corpo de astronautas da NASA en 1987 e foi seleccionada para a misión STS-47, durante a cal orbitou a Terra durante case oito días, do 12 ao 20 de setembro de 1992.
  • 1992: Edith M. Flanigen convértese na primeira muller galardoada coa Medalla Perkin (considerada a máis alta distinción da química industrial estadounidense) polos seus destacados logros en química aplicada.[202]A medalla recoñece especialmente as súas sínteses de peneiras moleculares de aluminofosfato e silicoaluminofosfato como novas clases de materiais.
  • 1995: a bióloga alemá Christiane Nüsslein-Volhard recibe o Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina, compartido con Edward B. Lewis e Eric F. Wieschaus, "polos seus descubrimentos sobre o control xenético do desenvolvemento embrionario temperán".
  • 1995: a xeomorfóloga británica Marjorie Sweeting publica o primeiro informe occidental completo sobre o karst da China, titulado Karst in China: its Geomorphology and Environment (O karst na China: a súa xeomorfoloxía e a súa contorna).
  • 1995: A bióloga matemática israelí-canadense Leah Keshet convértese na primeira muller presidenta da Sociedade Internacional de Bioloxía Matemática.
  • 1995: Jane Plant convértese na primeira muller subdirectora do Servizo Xeolóxico Británico.
  • 1995: Os inspectores da Comisión Especial das Nacións Unidas descobren que a microbióloga iraquí Rihab Taha, alcumado "Dr. Germ", estivera supervisando un programa secreto de desenvolvemento de guerra biolóxica de 10 anos de duración en Iraq.
  • 1996: A científica planetaria estadounidense Margaret G. Kivelson dirixe un equipo que descobre o primeiro océano de auga salgada aixo a superficie dun mundo extraterrestre, na lúa joviana Europa.
  • 1997: A primatóloga lituana-canadense Biruté Galdikas recibe o Premio Tyler ao Logro Ambiental polo seu labor de investigación e rehabilitación de orangutáns. O seu traballo cos orangutáns, que chegou a durar máis de 30 anos, foi recoñecido posteriormente en 2014 como un dos estudos científicos de animais salvaxes máis longos da historia.
  • 1997: A astrónoma chilena María Teresa Ruiz descubriu Kelu 1, unha das primeiras ananas marróns observadas. En recoñecemento ao seu descubrimento, converteuse na primeira muller en recibir o Premio Nacional de Ciencias Exactas de Chile.
  • 1998: A enfermeira Fannie Gaston-Johansson convértese na primeira muller afroamericana titular na Universidade Johns Hopkins.
  • Finais da década de 1990: A química etíope-estadounidense Sossina M. Haile desenvolve a primeira célula de combustible de ácido sólido

Século XXI editar

 
A astrónoma Merieme Chadid.
 
A informática Maria Klawe.
 
A xeóloga Eman Ghoneim.
 
A ictióloga Dorothy Wanja Nyingi.
 
A neurocientífica May-Britt Moser.
 
A física Donna Strickland.
 
A enxeñeira química Frances Arnold

Década 2000 editar

  • 2000: A astrofísica venezolana  Kathy Vivas presentou o seu descubrimento de aproximadamente 100 estrelas  RR  Lyrae "novas e moi distantes", o que permitiu coñecer a estrutura e a historia da Vía Láctea.[203]
  • 2003: A  xeofísica estadounidense Claudia Alexander supervisa as etapas finais do Proxecto Galileo, unha misión de exploración espacial que termina no planeta Xúpiter.[204]
  • 2004: A bióloga estadounidense Linda  B.  Buck recibe o Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina xunto con Richard  Axel "polos seus descubrimentos dos receptores  odorantes e a organización do sistema  olfativo.[205]
  • 2006: A bioquímica chilena Cecilia Hidalgo Tapia convértese na primeira muller en recibir o Premio Nacional de Ciencias Naturais de Chile.
  • 2006: A bioquímica chinés-estadounidense  Yizhi Jane  Tao dirixe un equipo de investigadores que se converte no primeiro en trazar a estrutura atómica da gripe A, o que contribúe á investigación antiviral.
  • 2006: A  parasitóloga Susan Lim convértese na primeira científica  malaya elixida para a Comisión Internacional de Nomenclatura  Zoolóxica.
  • 2006:  Merieme  Chadid convértese na primeira persoa marroquí e a primeira muller astrónoma que viaxa á Antártida, liderando un equipo internacional de científicos na instalación dun gran observatorio no Polo sur.[206]
  • 2006: A informática estadounidense  Frances E. Allen gaña o premio  Turing polas súas "contribucións pioneiras á teoría e a práctica das técnicas de optimización de  compiladores que sentaron as bases dos modernos  compiladores de optimización e a execución paralela automática". Foi a primeira muller en gañar o premio.[207]
  • 2006: A informática canadense-estadounidense Maria Klawe convértese en presidenta do Harvey Mudd College.[208]
  • 2007: María Teresa Miras Portugal é nomeada presidenta da Real Academia Nacional de Farmacia, sendo a primeira muller en presidir unha Real Academia.[209]
  • 2007: A xeomorfóloga exipcio Eman Ghoneim descobre, grazas ás imaxes por satélite, os rastros dun mega lago de 11.000 anos de antigüidade no deserto do Sáhara. O descubrimento lanzou luz sobre as orixes do maior depósito moderno de auga subterránea do mundo.
  • 2007: A física Ibtesam  Badhrees foi a primeira muller saudita en ser membro da Organización Europea para a Investigación Nuclear ( CERN).
  • 2008: A  viróloga francesa  Françoise  Barré- Sinoussi recibe o Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina, compartido con Harald  zur  Hausen e Luc  Montagnier, "polo seu descubrimento do VIH, o virus da inmunodeficiencia humana".
  • 2008: A australiana de orixe estadounidense  Penny  Sackett convértese na primeira muller científica xefe de Australia.
  • 2008: A informática estadounidense  Barbara  Liskov gaña o premio  Turing "polas súas contribucións aos fundamentos prácticos e teóricos do deseño de sistemas e linguaxes de programación, especialmente relacionados coa abstracción de datos, a tolerancia a fallos e a computación distribuída".
  • 2009: A bióloga molecular estadounidense  Carol  W.  Greider recibe o Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina xunto con Elizabeth  H.  Blackburn e Jack  W.  Szostak "polo descubrimento de como os cromosomas están protexidos polos  telómeros e a encima  telomerasa".
  • 2009: A  cristalógrafa israelí Ada Yonath, xunto con  Venkatraman  Ramakrishnan e Thomas A.  Steitz, recibe o Premio Nobel de Química "polos estudos da estrutura e función do  ribosoma".
  • 2009: A xenetista chinesa  Zeng  Fanyi e o seu equipo de investigación publican os resultados do seu experimento que demostra que as células nai  pluripotentes inducidas poden utilizarse para xerar corpos enteiros de mamíferos, neste caso, ratos vivos.

Década 2010 editar

  • 2010: Marcia McNutt convértese na primeira muller directora do Servizo Xeolóxico dos Estados Unidos.[210]
  • 2011: A estudante kazaka de neurociencia e hacker informática Alexandra Elbakian lanza Sci- Hub, un sitio web que ofrece aos usuarios copias piratas de artigos científicos. En cinco anos, Sci- Hub chegou a conter 60 millóns de artigos e rexistrou máis de 42 millóns de descargas anuais por parte dos usuarios. Elbakyan foi finalmente demandada pola importante editorial académica Elsevier, e Sci- Hub foi posteriormente retirado, pero reapareceu con diferentes nomes de dominio.[211]
  • 2011: A astrofísica taiwanés-estadounidense Ma Chung-pei liderou un equipo de científicos no descubrimento de dous dos maiores buracos negros xamais observados.[212]
  • 2012: A informática e criptógrafa Shafi Goldwasser gaña o premio Turing polas súas contribucións á criptografía e a teoría da complexidade.[213]
  • 2013: A especialista canadense en xenética Turi King identificou os restos óseos de 500 anos do rei Ricardo III.
  • 2013: A ictióloga kenyana Dorothy Wanja Nyingi publica a primeira guía de especies de peixes de auga doce de Kenya.[214]
  • 2014: A psicóloga e neurocientífica norueguesa May-Britt Moser recibe o Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina, compartido con Edvard Moser e John O'Keefe, "polos seus descubrimentos das células que constitúen un sistema de posicionamento no cerebro".[215]
  • 2014: A paleoclimatóloga e xeóloga mariña estadounidense Maureen Raymo converteuse na primeira muller en recibir a Medalla Wollaston, o máximo galardón da Sociedade Xeolóxica de Londres.[216]
  • 2014: A física teórica estadounidense Shirley Ann Jackson recibiu a Medalla Nacional da Ciencia. Jackson fora a primeira muller afroamericana que se doutorou no Instituto Tecnolóxico de Massachusetts ( MIT) a principios da década de 1970 e a primeira muller que presidiu a Comisión Reguladora Nuclear dos Estados Unidos
  • 2014: A matemática iraniana Maryam Mirzakhani converteuse na primeira muller en recibir a Medalla Fields, polo seu traballo na "dinámica e a xeometría das superficies de Riemann e os seus espazos de moduli".
  • 2015: A médica chinesa Tu Youyou recibe o Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina, compartido con William C. Campbell e Satoshi Ō mura; recibiuno "polos seus descubrimentos relativos a unha nova terapia contra a malaria".[217]
  • 2015: Asha de Vos converteuse na primeira persoa de Sri Lanka en recibir un doutoramento en investigación de mamíferos mariños, completando a súa tese sobre "Factores que inflúen nas agregacións de baleas azuis fronte ao sur de Sri Lanka" na Universidade de Australia Occidental.
  • 2016: Marcia McNutt convértese na primeira muller presidenta da Academia Nacional de Ciencias dos Estados Unidos
  • 2018: As astrofísicas británicas Hiranya Peiris e Joanna Dunkley e a cosmóloga italiana Licia Verde figuran entre os 27 científicos galardoados co Premio Breakthrough de Física Fundamental polas súas contribucións a "mapas detallados do universo primitivo que melloraron enormemente o noso coñecemento da evolución do cosmos e das fluctuaciones que sementaron a formación das galaxias"
  • 2018: A astrofísica británica Jocelyn Bell Burnell recibiu o premio especial Breakthrough Prize in Fundamental Physics polos seus logros científicos e o seu "liderado inspirador", dotado con 3 millóns de dólares.[218]Doou a totalidade do diñeiro do premio á creación de bolsas para axudar ás mulleres, ás minorías subrepresentadas e aos refuxiados que cursan estudos de física.
  • 2018: A física canadense Donna Strickland recibe o Premio Nobel de Física "polos seus innovadores inventos no campo do física láser"; compárteo con Arthur Ashkin e Gérard Mourou.[219]
  • 2018: Frances Arnold recibiu o Premio Nobel de Química "pola evolución dirixida das encimas"; compartiuno con George Smith e Gregory Winter, que o recibiu "pola visualización de fagos de péptidos e anticorpos". Isto converteu a Frances na primeira muller estadounidense en recibir o Premio Nobel de Química.
  • 2018: Por primeira vez na historia, as mulleres recibiron o Premio Nobel de Química e o de Física no mesmo ano.
  • 2019: A matemática Karen Uhlenbeck convértese na primeira muller en gañar o Premio Abel por "os seus logros pioneiros en ecuacións diferenciais parciais xeométricas, teoría gauge e sistemas integrables, e polo impacto fundamental do seu traballo na análise, a xeometría e a física matemática".[220]
  • 2019: A científica especializada en imaxes Katie Bouman desenvolveu un algoritmo que fixo posible a primeira visualización dun buraco negro mediante o Telescopio Event Horizon. Formou parte do equipo de máis de 200 persoas que puxo en marcha o proxecto.[221]
  • 2019: Otilia Mó Romero é elixida pola IUPAC como como Distinguished Women in Chemistry 2019.[222]

Década 2020 editar

Notas editar

  1. Hope Jahren (2017). The Best American Science and Nature Writing 2017. Houghton Mifflin Harcourt. p. 312. ISBN 9781328715517. 
  2. 2,0 2,1 Aganice (XX bc)
  3. "Tapputi-Belatekallim, la primera química". Mujeres con ciencia (en castelán). 2018-08-29. Consultado o 2022-06-04. 
  4. Waithe, M. E. (1987-04-30). Ancient Women Philosophers: 600 B.C.-500 A. D. (en inglés). Springer Science & Business Media. ISBN 978-90-247-3368-2. 
  5. Ogilvie, Marilyn Bailey (1986). Women in Science. The MIT Press. ISBN 978-0-262-15031-6. 
  6. 6,0 6,1 6,2 Rayner-Canham, Marelene F.; Rayner-Canham, Marelene; Rayner-Canham, Geoffrey (2001). Women in Chemistry: Their Changing Roles from Alchemical Times to the Mid-twentieth Century (en inglés). Chemical Heritage Foundation. ISBN 9780941901277. 
  7. Taylor, F. Sherwood. "A Survey of Greek Alchemy". The Journal of Hellenic Studies 50 (1930): 109–139.
  8. Knorr, Wilbur Richard (1989). "Pappus' texts on cube duplication". Textual Studies in Ancient and Medieval Geometry. Boston: Birkhäuser. pp. 63–76. doi:10.1007/978-1-4612-3690-0_5. 
  9. Hypatia (en inglés). Consultado o 2018-08-29. 
  10. Stanton J. Linden. The alchemy reader: from Hermes Trismegistus to Isaac Newton Cambridge University Press. 2003. p.44
  11. Maxwell-Stuart, P. G. (2012-03-01). The Chemical Choir: A History of Alchemy (en inglés). A&C Black. p. 13. ISBN 9781441132970. 
  12. "7060 Al-'Ijliya (1990 SF11)". Minor Planet Center. Consultado o 21 November 2016. 
  13. Pushkareva, Natalia; Levin, Eve (2016). Women in Russian History: From the Tenth to the Twentieth Century. Taylor & Francis. pp. 27–. ISBN 978-1-315-48043-5. 
  14. Drew, Jennifer (October 2010). "Early female scientists". Women's History Month. Consultado o 8 September 2018. 
  15. Ferraris, Z. A.; Ferraris, V. A. (December 1997). "The women of Salerno: contribution to the origins of surgery from medieval Italy". The Annals of Thoracic Surgery 64 (6): 1855–1857. ISSN 0003-4975. PMID 9436596. doi:10.1016/s0003-4975(97)01079-5. 
  16. Walsh, James (1911). Old Time Makers of Medicine. New York: Fordham University Press. pp. 194–201. 
  17. "Herrad of Landsberg". New Advent. Consultado o 7 September 2018. 
  18. "Zulema, l'Astròloga (Mare d'Alí de la Palomera)" (en catalán). Generalitat de Catalunya: Fitxa biografies. Arquivado dende o orixinal o 26 de xaneiro de 2020. Consultado o 7 September 2018. 
  19. Ogilvie, Marilyn; Harvey, Joy (2003). The Biographical Dictionary of Women in Science: Pioneering Lives From Ancient Times to the Mid-20th Century. Taylor & Francis. pp. 2830 ff. ISBN 978-1-135-96342-2. 
  20. Robin, Diana Maury; Larsen, Anne R.; Levin, Carole (2007). Encyclopedia of Women in the Renaissance: Italy, France, and England (en inglés). ABC-CLIO. p. 5. ISBN 9781851097722. 
  21. Stanley, Autumn (1995). Mothers and Daughters of Invention: Notes for a Revised History of Technology (en inglés). Rutgers University Press. p. 101. ISBN 9780813521978. 
  22. Beard, Mary (1987). Woman as a Force in History: A Study in Traditions and Realities (en inglés). Persea Books. p. 249. ISBN 9789352290031. 
  23. "Sophia Brahe". National Schools' Observatory. Arquivado dende o orixinal o 14 June 2018. Consultado o 7 de setembro de 2018. 
  24. "Remarkable women in the history of Malta". Times of Malta (en inglés) (Allied Newspapers). Consultado o 2018-08-28. 
  25. "'Sex In the City' tour: The knights and their ladies of the night". The Malta Independent. Consultado o 2018-08-28. 
  26. Goodell, William (5 June 1876). A sketch of the life and writings of Louyse Bourgeois, midwife to Marie de' Medicine, the queen of Henry IV. of France. The annual address of the retiring president before the Philadelphia County Medical Society. Philadelphia, Pennsylvania: Collins, printer. pp. 1–52. Consultado o 18 December 2016. 
  27. "Oxford Bibliography Anna Maria van Schurman". 
  28. McNeill, Leila (2 de marzo de 2017). "The 17th-Century Lady Astronomer Who Took Measure of the Star". Smithsonian Magazine (en inglés). Consultado o 28 de agosto de 2023. 
  29. Paulk, Julia C. (2009-05-05). Dominant Culture and the Education of Women (en inglés). Cambridge Scholars Publishing. pp. 53–67. ISBN 9781443810630. 
  30. O'Neill, Eileen (2001). Margaret Cavendish, Duchess of Newcastle, Observations upon Experimental Philosophy. Oxford, England: Oxford University Press. p. xi. ISBN 978-0521776752. 
  31. Ogilvie, Marilyn; Harvey, Joy (2003-12-16). The Biographical Dictionary of Women in Science: Pioneering Lives From Ancient Times to the Mid-20th Century (en inglés). Routledge. p. 1142. ISBN 9781135963439. 
  32. Olsen, Kirstin (1994). Chronology of Women's History (en inglés). Greenwood Publishing Group. p. 81. ISBN 9780313288036. Jeanne Dumée 1680. 
  33. Bakker, Jan Albert (2010). Megalithic Research in the Netherlands, 1547–1911: From "giant's Beds" and "pillars of Hercules" to Accurate Investigations (en inglés). Sidestone Press. pp. 54–55. ISBN 9789088900341. Titia Brongersma . 
  34. Cook, Alan (March 2000). "Johann and Elizabeth Hevelius, astronomers of Danzig". Endeavour 24 (1): 8–12. PMID 10824438. doi:10.1016/S0160-9327(99)01263-6. 
  35. Ley, Willy (1969). Watchers of the Skies (en inglés). 
  36. GrrlScientist (2013-04-02). "Maria Sibylla Merian: artist whose passion for insects changed science". The Guardian (en inglés). Consultado o 2018-08-28. 
  37. Salmon, Michael A.; Marren, Peter; Harley, Basil (2000). The Aurelian Legacy: British Butterflies and Their Collectors (en inglés). University of California Press. pp. 106–107. ISBN 9780520229631. 
  38. "Lady Eleanor and her elusive butterfly". Pharmaceutical Journal (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 28 de agosto de 2018. Consultado o 2018-08-28. 
  39. Maria Kirch (en inglés). Consultado o 2018-08-28. 
  40. "Biography – Jérémie, Lamontagne, Catherine". Dictionary of Canadian Biography. Volume III (1741–1770). Consultado o 2018-08-31. 
  41. 41,0 41,1 "Laura Bassi". Encyclopedia Britannica (en inglés). Consultado o 2018-08-31. 
  42. 42,0 42,1 Yanes, Javier (7 March 2016). "Women Pioneers of Science". OpenMind. Consultado o 8 September 2018. 
  43. "María Andresa Casamayor de La Coma, la primera autora de un libro de ciencia en España | Vidas científicas". Mujeres con ciencia (en castelán). 2020-07-15. Consultado o 2022-01-03. 
  44. "Madame de Châtelet (1706-1749)". Mujeres con ciencia (en castelán). 2017-11-14. Consultado o 2022-06-04. 
  45. "Eva Ekeblad". Encyclopedia Britannica (en inglés). Consultado o 2018-08-31. 
  46. Clark, William; Golinski, Jan; Schaffer, Simon (1999). The Sciences in Enlightened Europe (en inglés). University of Chicago Press. pp. 313–349. ISBN 9780226109404. 
  47. Oakes, Elizabeth H. Encyclopedia of World Scientists. Infobase Publishing, 2007, p. 147
  48. Legro, Michelle (2012-03-19). "'The Lady Anatomist': 18th-Century Wax Sculptures by Anna Manzolini". The Atlantic (en inglés). Consultado o 2018-08-31. 
  49. 49,0 49,1 Ogilvie, Marilyn Bailey; Harvey, Joy Dorothy (2000). The Biographical Dictionary of Women in Science: L–Z (en inglés). Taylor & Francis. pp. 772–773. ISBN 9780415920407. 
  50. Edwards, Thomas S.; de Wolfe, Elizabeth A. (2001). Such News of the Land: U.S. Women Nature Writers (en inglés). UPNE. p. 16. ISBN 9781584650980. 
  51. Sparling, Andrew (2005). Putrefaction in the Laboratory: How an eighteenth-century experimentalist refashioned herself as an Homme de Lettres. Vom Individuum zur Person: neue Konzepte im Spannungsfeld von Autobiographietheorie und Selbstzeugnisforschung (Wallstein Verlag). pp. 173–188. ISBN 9783892448990. 
  52. "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. Archived from the original on 08/05/2018. Consultado o 2022-01-06. 
  53. "Picardet, Claudine". Encyclopedia.com (en inglés). Consultado o 2018-09-01. 
  54. 54,0 54,1 Lee, Lily Xiao Hong; Lau, Clara; Stefanowska, A. D. (2015-07-17). Biographical Dictionary of Chinese Women (en inglés). v. 1: The Qing Period, 1644–1911. Routledge. ISBN 9781317475880. 
  55. Mehta, Devang. "The prolific life of Wang Zhenyi, autodidact, astronomer, and poet". Massive. Consultado o 2018-08-31. 
  56. Whaley, Leigh Ann (2003). Women's History as Scientists: A Guide to the Debates (en inglés). ABC-CLIO. pp. 136–137. ISBN 9781576072301. 
  57. Ida Emilie Steinmark (2017-10-10). "Elizabeth Fulhame: the scientist the world forgot". Education in Chemistry (en inglés) (Royal Society of Chemistry). Arquivado dende o orixinal o 2018-08-31. Consultado o 2018-08-31. 
  58. Pérez Cantó, Pilar; Mó Romero, Esperanza; Pérez Cantó, Pilar; Mó Romero, Esperanza (2005-06). "Las mujeres en los espacios ilustrados". Signos históricos (en castelán) 7 (13): 42–69. ISSN 1665-4420. 
  59. Haines, Catharine M. C.; Stevens, Helen M. (2001). International Women in Science: A Biographical Dictionary to 1950 (en inglés). ABC-CLIO. p. 46. ISBN 9781576070901. Margaret Bryan 1815. 
  60. "Anna Sundström". Gustavianum. Uppsala University, Sweden. Arquivado dende o orixinal o 2019-06-04. Consultado o 2018-09-08. 
  61. "Restoring the Reputation of Lady Hester Lucy Stanhope". Center for Online Judaic Studies (en inglés). 2008-07-27. Consultado o 2018-09-03. 
  62. Swift, Amanda (July 2001). "Sophie Germain". Agnes Scott College. Consultado o 8 September 2018. 
  63. "Fiorini Mazzanti Elisabetta — Scienza a due voci". scienzaa2voci.unibo.it. Arquivado dende o orixinal o 20 de decembro de 2021. Consultado o 2019-12-09. 
  64. 64,0 64,1 Creese, Mary R. S.; Creese, Thomas M. (2004). Ladies in the Laboratory II: West European Women in Science, 1800–1900: a Survey of Their Contributions to Research (en inglés). Scarecrow Press. pp. 101–104. ISBN 9780810849792. 
  65. "Jeanne Villepreux-Power". Encyclopedia Britannica (en inglés). Consultado o 2018-09-23. 
  66. "Amelia Warren Griffiths (1768-1858)". RAMM (en inglés). Consultado o 2022-06-04. 
  67. Eugene C. Worman Jr., “The Watercolors and Prints of Orra White Hitchcock,” AB Bookman’s Weekly 83:7 (February 13, 1989), p. 646.
  68. "Royal Astronomical Society". Encyclopedia Britannica (en inglés). Consultado o 2018-08-23. 
  69. "Mary Somerville". Encyclopedia Britannica (en inglés). Consultado o 2018-08-23. 
  70. "Etheldred Benett (1775–1845)". The Geological Society of London. Consultado o 2018-09-08. 
  71. "Benett, Etheldred (1776-1845)". Encyclopedia.com (en inglés). Consultado o 2018-09-08. 
  72. Burek, Cynthia V.; Higgs, Bettie; London, Geological Society of (2007). The Role of Women in the History of Geology (en inglés). Geological Society of London. p. 40. ISBN 9781862392274. 
  73. Menabrea, Luigi Federico; Lovelace, Ada (1843). "Sketch of the Analytical Engine invented by Charles Babbage... with notes by the translator. Translated by Ada Lovelace". En Richard Taylor. Scientific Memoirs 3. London: Richard and John E. Taylor. pp. 666–731. 
  74. "Copia arquivada". 24 March 2009. Arquivado dende o orixinal o 09 de setembro de 2017. Consultado o 14 April 2012. 
  75. Parker, Matt (2014). Things to Make and Do in the Fourth Dimension. Farrar, Straus & Giroux. p. 261. ISBN 978-0374275655. 
  76. Castle, Terry. "The First Female Photographer". frieze.com (en inglés). Consultado o 2018-09-02. 
  77. Packard, A. S., ed. (1876). Aquaria: Their Past, Present, and Future. The American Naturalist (en inglés) 10. Essex Institute. p. 615. 
  78. Mary Wyer (2001). Women, Science, and Technology: A Reader in Feminist Science Studies. Psychology Press. p. 3. ISBN 978-0-415-92606-5. 
  79. Kohn, David (2014-07-14). The Darwinian Heritage (en inglés). Princeton University Press. p. 537. ISBN 9781400854714. 
  80. "To M. A. T. Whitby 12 August [1849]". Darwin Correspondence Project (en inglés). Consultado o 2018-09-21. 
  81. Rossiter, Margaret W. (1984). Women Scientists in America: Struggles and Strategies to 1940 (en inglés). JHU Press. p. 76. ISBN 9780801825095. 
  82. Cole, Ellen (2013). Women's Work: A Survey of Scholarship By and About Women. Routledge. pp. 55–56. ISBN 9781136376276. 
  83. McNeill, Leila. "This Lady Scientist Defined the Greenhouse Effect But Didn't Get the Credit, Because Sexism". Smithsonian (en inglés). Consultado o 2018-09-21. 
  84. McNeill, Leila. "This Lady Scientist Defined the Greenhouse Effect But Didn't Get the Credit, Because Sexism". Smithsonian (en inglés). Consultado o 2018-09-21. 
  85. McNeill, Leila. "This Lady Scientist Defined the Greenhouse Effect But Didn't Get the Credit, Because Sexism". Smithsonian (en inglés). Consultado o 2018-09-21. 
  86. "Dietrich, Koncordie Amalie". Encyclopedia of Australian Science (en inglés). The University of Melbourne eScholarship Research Centre. Consultado o 2018-09-21. 
  87. Joseph, May; Fink, Jennifer (1999). Performing Hybridity (en inglés). University of Minnesota Press. p. 46. ISBN 9780816630103. 
  88. Hardie-Budden, Melissa. "Elizabeth Catherine Thomas Carne A 19th century Hypatia". 
  89. Mielewczik, Michael; Jowett, Kelly; Moll, Janine (2020). "Beehives, Booze and Suffragettes: The “Sad Case” of Ellen S. Tupper (1822–1888), the “Bee Woman” and “Iowa Queen Bee”" (en inglés). doi:10.13140/RG.2.2.34657.04962. 
  90. Lyell (1870). A geographical handbook of all the known ferns; with tables to show their distribution,. London,: J. Murray,. 
  91. Ford, Lynne E. (2010-05-12). Ellen Swallow Richards. ISBN 9781438110325. 
  92. 92,0 92,1 ""Early Women Chemists in Russia: Anna Volkova, Iuliia Lermontova, and Nadezhda Ziber-Shumova" (PDF). Bulletin for the History of Chemistry. 21. 1998." (PDF) 21. 1998. 
  93. 93,0 93,1 Rábano, Isabel (2020). "Pioneras en la Paleontología española: María Teresa Rodríguez Mellado (1921-1985)". Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural. Sección biológica (114): 161–175. ISSN 0366-3272. 
  94. Coltofean, Laura (2017). "Zsófia Torma: A pioneer of prehistoric archaeology in nineteenth-century Transylvania". Adalbert Cserni and his contemporaries: the pioneers of archaeology in Alba Iulia and beyond. Bibliotheca Musei Apulensis. Cluj-Napoca: Editura MEGA. pp. 327–354. ISBN 978-606-543-915-3. 
  95. 95,0 95,1 Creese, Mary R. S. (2000-01-01). Ladies in the Laboratory? American and British Women in Science, 1800-1900: A Survey of Their Contributions to Research (en inglés). Scarecrow Press. ISBN 978-0-585-27684-7. 
  96. Capinera, John L., ed. (2008). Ormerod, Eleanor Anne (en inglés). Dordrecht: Springer Netherlands. pp. 2693–2694. ISBN 978-1-4020-6359-6. doi:10.1007/978-1-4020-6359-6_1886. 
  97. "Espores - BLANCA CATALÁN, LA PRIMERA BOTÀNICA EN LA NOMENCLATURA CIENTÍFICA". web.archive.org. 2019-02-14. Archived from the original on 14 de febreiro de 2019. Consultado o 2022-06-04. 
  98. "Agnes Pockels, la química física del agua de fregar". Mujeres con ciencia (en castelán). 2015-02-16. Consultado o 2022-06-04. 
  99. Olsen, Kirstin (1994). Chronology of women's history. Westport, Conn. : Greenwood Press. ISBN 978-0-313-28803-6. 
  100. "Farquharson [née Ridley], Marian Sarah". Oxford Dictionary of National Biography. Consultado o 28 de agosto de2023. 
  101. Olsen, Kirstin (1994). Chronology of women's history. Westport, Conn.: Greenwood Press. ISBN 978-0-313-28803-6. OCLC 29636971. 
  102. University of Nebraska–Lincoln. "Rachel Lloyd, PhD – Pioneering Woman in Chemistry" (PDF). American Chemical Society.
  103. S. Kovalevskaya, "Sur le problème de la rotation d'un corps solide autour d'un point fixe". Acta Mathematica 12 (1889) 177–232.
  104. "Sonia Kovalévskaya (1850-1891)". Mujeres con ciencia (en castelán). 2017-12-06. Consultado o 2022-06-04. 
  105. Warren, Wini (1999). Black women scientists in the United States. Bloomington : Indiana University Press. ISBN 978-0-253-33603-3. 
  106. Eckel, Edwin Butt (1982). The Geological Society of America: Life History of a Learned Society (en inglés). Geological Society of America. ISBN 978-0-8137-1155-3. 
  107. "Significant contributors in the history of Newnham College". Newnham College.
  108. "“ON THE WINGS OF IMAGINATION”: AGNES GIBERNE AND WOMEN AS THE STORYTELLERS OF VICTORIAN ASTRONOMY Daw The Victorian". web.archive.org. 2016-02-25. Archived from the original on 25 de febreiro de 2016. Consultado o 2022-06-04. 
  109. Series, Caroline. "And what became of the women?", Mathematical Spectrum, Vol. 30 (1997/8), 49h52
  110. Trimble, Virginia; Williams, Thomas; Bracher, Katherine; Jarrell, Richard; Marché, Jordan D.; Ragep, F. Jamil (2007-09-18). Biographical Encyclopedia of Astronomers (en inglés). Springer Science & Business Media. ISBN 978-0-387-30400-7. 
  111. "Christine Ladd-Franklin". psychology.jrank.org (en inglés). Consultado o 2022-06-04. 
  112. Clary, R. M.; Wandersee, J. H. (2007-01-01). "Great expectations: Florence Bascom (1842–1945) and the education of early US women geologists" (en inglés). doi:10.1144/SP281.8. 
  113. "ELIZABETH GERTRUDE KNIGHT BRITTON RECORDS". sciweb.nybg.org. Consultado o 2022-06-04. 
  114. "Margaretta Palmer". Vassar College Encyclopedia. Consultado o 28 de agosto de 2023. 
  115. Haines, Catharine M. C. (2001). International women in science : a biographical dictionary to 1950. Santa Barbara, Calif. : ABC-CLIO. ISBN 978-1-57607-090-1. 
  116. "The Stone Lady, Florence Bascom (U.S. National Park Service)". www.nps.gov (en inglés). Consultado o 2023-06-09. 
  117. Creese, Mary R. S. (2004-09-23). Smith, Annie Lorrain (1854–1937), mycologist and lichenologist (en inglés) 1. Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/46420. 
  118. Ladies in the Laboratory? American and British Women in Science, 1800-1900 (en inglés). 2000-01-01. p. 104. ISBN 9780585276847. 
  119. The Biographical Dictionary of Women in Science: L-Z (en inglés). 2000. p. 1241. ISBN 9780415920407. 
  120. 120,0 120,1 Einstein's Generation: The Origins of the Relativity Revolution (en inglés). 2008. p. 168. ISBN 9780226770574. 
  121. Aaserud, ed. (2013-10-22). Popularization and People (1911-1962) (en inglés) 12. p. 122. ISBN 9780080466873. 
  122. "Copia arquivada". 2016-04-19. Arquivado dende o orixinal o 19 de abril de 2016. Consultado o 2018-09-20. 
  123. Ogilvie, Marilyn Bailey (1986). Women in science: antiquity through the nineteenth century. Cambridge (Mass.) London: MIT press. pp. 107–108. ISBN 0-262-15031-X. 
  124. "Copia arquivada" (PDF) 22. December 2013: 49–54. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 28 de marzo de 2019. Consultado o 20 de decembro de 2021. 
  125. Fraser, Susan. "Anna Murray Vail Papers". sciweb.nybg.org.
  126. Staley, Richard (2008). Einstein's Generation: The Origins of the Relativity Revolution (en inglés). University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-77057-4. 
  127. irishawg (2017-12-01). "Women in Geoscience Series". Irish Association for Women in Geosciences (en inglés). Consultado o 2022-02-18. 
  128. "Marie Zdeňka Baborová-Čiháková – Ženy ve vědě do roku 1945". albina.ff.cuni.cz. Consultado o 2022-02-19. 
  129. "Annie Jump Cannon | American astronomer | Britannica". www.britannica.com (en inglés). Consultado o 2022-02-19. 
  130. "Frankland [née Toynbee], Grace Coleridge (1858–1946), bacteriologist". Oxford Dictionary of National Biography (en inglés). doi:10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-62321;jsessionid=3cac204abb8dff74acefc94f65cef015. Consultado o 2022-02-19. 
  131. "The Nobel Prize in Physics 1903". NobelPrize.org (en inglés). Consultado o 2022-02-19. 
  132. Magazine, Smithsonian; McNeill, Leila. "The Woman Who Transformed How We Teach Geography". Smithsonian Magazine (en inglés). Consultado o 2022-02-19. 
  133. Mason, Joan (1991). "A forty years' war". Chemistry in Britain. pp. 233–238.
  134. "Stopes [married name Roe], Marie Charlotte Carmichael (1880–1958), sexologist and advocate of birth control". Oxford Dictionary of National Biography (en inglés). doi:10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-36323. Consultado o 2022-02-19. 
  135. "Proceedings of the Linnean Society of London. (One Hundred and Seventeenth Session, 1904-1905.) November 3rd, 1904, to June 15th, 1905". Proceedings Linnean Society London 117 (1): 1–58. 1905-10-01. ISSN 0370-0461. doi:10.1111/j.1095-8312.1905.tb01410.x. 
  136. "Descubriendo cromosomas, Nettie Stevens (1861-1912)". Consultado o 2022-06-15. 
  137. "Inventory to the papers of Alice Eastwood at the California Academy of Sciences Library MSS.142 Eastwood (Alice) Papers". researcharchive.calacademy.org. Consultado o 2022-06-15. 
  138. Olson, Julie A.; Shea, Kevin M. (2011-05-17). "Critical Perspective: Named Reactions Discovered and Developed by Women". Accounts of Chemical Research (en inglés) 44 (5): 311–321. ISSN 0001-4842. doi:10.1021/ar100114m. 
  139. "Hertha Marks Ayrton, obsesionada con los patrones que forman las olas sobre la arena". La Voz de Galicia (en castelán). 2016-04-28. Consultado o 2022-06-15. 
  140. "Emma Hutchinson Explained". everything.explained.today. Consultado o 2022-06-15. 
  141. "ARCHIVED - Alice Wilson - Themes - Science - Celebrating Women's Achievements - Library and Archives Canada". web.archive.org. 2019-06-04. Archived from the original on 04 de xuño de 2019. Consultado o 2022-06-15. 
  142. "Kirstine Bjerrum Meyer, física". Mujeres con ciencia (en castelán). 2017-10-12. Consultado o 2022-06-15. 
  143. "The Nobel Prize in Chemistry 1911". NobelPrize.org (en inglés). Consultado o 2022-06-24. 
  144. Semb-Johansson, Arne (2020-02-25). "Kristine Bonnevie" (en noruegués bokmål). 
  145. "HLeavitt". www.womanastronomer.com. Consultado o 2022-06-24. 
  146. "Carrie Derick | The Canadian Encyclopedia". www.thecanadianencyclopedia.ca. Consultado o 2022-06-24. 
  147. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki. Uniwersytet Jagiellonski - Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellonskiego. 
  148. "Izabela Textorisová – Portrait and Work". www.mindop.sk.
  149. Lara Coronado, Catalina (2011-10-01). "Retratos de Mujeres en Bioquímica: Maud Leonora Menten". 
  150. Fara, Patricia . A Lab of One's Own: Science and Suffrage in the First World War. Oxford University Press. ISBN 9780192514172.
  151. "Dame Helen Charlotte Isabella Gwynne-Vaughan". web.archive.org. 2010-08-05. Archived from the original on 05 de agosto de 2010. Consultado o 2022-06-24. 
  152. Jacobs, Adriaana. "The life and times of Ethel Mary Doidge, a pioneer of South African mycology"
  153. Raymond, Katrine. "Isabella Preston". The Canadian Encyclopedia
  154. Haines, Catharine M. C. (2001). International women in science : a biographical dictionary to 1950. Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO. ISBN 978-1-57607-559-3. OCLC 50174714. 
  155. Schmitt, Waldo L. (1973). "Mary J. Rathbun 1860-1943". Crustaceana 24 (3): 283–297. ISSN 0011-216X. doi:10.1163/156854073X00641. 
  156. Stamhuis, Ida H. (1995). "A female contribution to early genetics: Tine Tammes and Mendel's laws for continuous characters". Journal of the History of Biology (en inglés) 28 (3): 495–531. ISSN 0022-5010. doi:10.1007/BF01059390. 
  157. Ne'eman, Yuval (1999). The Impact of Emmy Noether's Theorems on XXIst Century Physics in Teicher. Teicher. pp. 83–101.
  158. "NZSM OnLine -- Ten years of New Zealand Science Monthly magazine". web.archive.org. 2013-05-05. Archived from the original on 05 de maio de 2013. Consultado o 2022-07-28. 
  159. Creese, Mary R. S.; Creese, Thomas M. (2010-02-08). Ladies in the Laboratory III: South African, Australian, New Zealand, and Canadian Women in Science: Nineteenth and Early Twentieth Centuries (en inglés). Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-7289-9. 
  160. "Zoe Rosinach Pedrol, farmacéutica | Efemérides". Mujeres con ciencia (en castelán). 2017-02-06. Consultado o 2022-02-06. 
  161. "Jimena Quirós, primera oceanógrafa española y ejemplo de la brecha de género". La Vanguardia (en castelán). 2018-11-25. Consultado o 2022-06-20. 
  162. Gurriarán, Ricardo (2011). As viaxes científicas e a súa achega para a construción do pensamento en Galicia. Universidade da Coruña. 
  163. "Florence Bascom". MujeresyGeología (en castelán). Consultado o 2022-06-20. 
  164. Galante, Rosa María Cid (2003). "As primeiras ourensás ante o reto de educación universitaria (1900-1930) (I)". Minius: Revista do Departamento de Historia, Arte e Xeografía (11): 139–156. ISSN 1131-5989. 
  165. "Las pioneras que conquistaron Veterinaria". Mujeres con ciencia (en castelán). 2017-09-21. Consultado o 2022-07-19. 
  166. "Desde Alaska a Tierra del Fuego, el colorido paisaje que nos regaló Ynes Mexia (1870-1930)". Mujeres con ciencia (en castelán). 2019-10-10. Consultado o 2022-06-24. 
  167. "Biographical Overview". Florence R. Sabin - Profiles in Science (en inglés). 2019-03-12. Consultado o 2022-07-28. 
  168. "Cecilia Payne-Gaposchkin | British-born American astronomer | Britannica". www.britannica.com (en inglés). Consultado o 2022-07-28. 
  169. "Kono Yasui |Ochanomizu University Digital Archives". www.lib.ocha.ac.jp. Arquivado dende o orixinal o 07 de xullo de 2022. Consultado o 2022-07-28. 
  170. ""Una inteligencia bien disciplinada llega a todo lo que la voluntad se propone" - Arte y Cultura - IntraMed". www.intramed.net. Consultado o 2022-06-24. 
  171. "Concepción Mendizábal, la primera ingeniera mexicana" (PDF). Gaceta digital de la Facultad de Ingeniería. (5). Marzo 2012.
  172. 172,0 172,1 "Álbum da ciencia". consellodacultura.gal (en inglés). Consultado o 2022-01-07. 
  173. "Marietta Blau, una estrella de la Física de Partículas". Mujeres con ciencia (en castelán). 2015-12-14. Consultado o 2022-07-02. 
  174. "ARCHIVED - Alice Wilson - Themes - Science - Celebrating Women's Achievements - Library and Archives Canada". web.archive.org. 2019-06-04. Archived from the original on 04 de xuño de 2019. Consultado o 2022-07-02. 
  175. "Obituary: Marjorie Courtenay-Latimer". the Guardian (en inglés). 2004-05-21. Consultado o 2022-07-02. 
  176. Sime, Ruth Lewin (1996). Lise Meitner : a life in physics. Berkeley : University of California Press. ISBN 978-0-520-08906-8. 
  177. "Marguerite Perey, la otra hija de Marie Curie". Mujeres con ciencia (en castelán). 2015-03-18. Consultado o 2022-07-02. 
  178. Gamm, Gül Demir-Niki. "Muazzez Çığ stands among the world's best Sumerologists". www.hurriyet.com.tr (en turco). Consultado o 2019-09-02. 
  179. Epps, Charles H.; Johnson, Davis G.; Vaughan, Audrey L. (1993). "Black medical pioneers: African-American 'firsts' in academic and organized medicine. Part three". Journal of the National Medical Association 85 (10): 777–796. PMC 2568213. PMID 8254696. 
  180. Williams, Marguerite (1942). A History of Erosion in the Anacostia Basin (Tese). World Cat. Consultado o 8 March 2014. 
  181. "Women's History Month – Marguerite Thomas Williams" (en inglés). University of the District of Columbia. Consultado o 2018-09-24. 
  182. Smith, K. N. "Today's Google Doodle Honors Chemist Asima Chatterjee". Forbes (en inglés). Consultado o 2018-10-07. 
  183. "Admission of women into the Fellowship of the Royal Society". Notes and Records of the Royal Society of London (en inglés) 4 (1): 39–40. 1946-04-30. ISSN 1743-0178. doi:10.1098/rsnr.1946.0006. 
  184. "Women in Industry: Their Health and Efficiency.". Archives of Internal Medicine 80 (4): 562–563. 1947-10-01. ISSN 0730-188X. doi:10.1001/archinte.1947.00220160141015. 
  185. "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1947". Nobel Foundation. Consultado o 2007-07-28. 
  186. "Marie Maynard Daly". Science History Institute (en inglés). 2016-06-01. Consultado o 2018-09-28. 
  187. "Berta Karlik" (en alemán). Vienna, Austria: Universität Wien Projekt Lise. 2010. Arquivado dende o orixinal o 8 April 2017. Consultado o 10 January 2016. 
  188. Bumsted, J. M. "Memorable Manitobans: Margaret Newton (1887–1971)". www.mhs.mb.ca. Consultado o 2018-08-23. 
  189. Patrick, Ruth (1949). "A Proposed Biological Measure of Stream Conditions, Based on a Survey of the Conestoga Basin, Lancaster County, Pennsylvania". Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia (en inglés) 101: 277–341. JSTOR 4064427. 
  190. Pearce, Jeremy (2007-03-12). "Tsai-Fan Yu, 95, Physician, Dies; Helped Alleviate Gout". The New York Times (en inglés). ISSN 0362-4331. Consultado o 2022-08-01. 
  191. "Jane Goodall to give talk at Cambridge". University of Cambridge (en inglés). 2007-12-04. Consultado o 2022-08-01. 
  192. "Ursula Franklin". www.thecanadianencyclopedia.ca. Consultado o 2022-08-01. 
  193. "Phoebe Starfield Leboy, bioquímica". Mujeres con ciencia (en castelán). 2017-07-29. Consultado o 2022-07-29. 
  194. "Donella es una de las nuestras, y si no la conoces te la voy a presentar". www.elsaltodiario.com (en local). Consultado o 2022-06-17. 
  195. "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1977". NobelPrize.org (en inglés). Consultado o 2022-08-01. 
  196. EntreNós. "La huella borrada". EntreNós (en castelán). Consultado o 2022-01-14. 
  197. Foley, Katherine Ellen (2018-03-22). "The first woman to earn a chemistry PhD in Japan traced the global reach of nuclear fallout". Quartz (en inglés). Consultado o 2022-07-18. 
  198. Yount, Lisa (2008). A to Z of women in science and math (Revised edition ed.). New York: Facts On File. ISBN 978-1-4381-0795-0. OCLC 667271430. 
  199. "Vera Rubin". web.archive.org. 2016-12-27. Archived from the original on 27 de decembro de 2016. Consultado o 2022-07-18. 
  200. Angelo, Michael; Varrato, Matt (2011-10-01). "Leah Lowenstein, MD Nation's first female Dean of a co-ed medical school (1981)". 50 and Forward: Posters. 
  201. "Real Sociedad Española de Física - Galardonados con la Medalla de la RSEF". rsef.es (en castelán). Consultado o 2022-07-18. 
  202. "Edith Marie Flanigen, química". Mujeres con ciencia (en castelán). 2017-01-28. Consultado o 2022-06-26. 
  203. "Yale Researcher Identifies Stars That Give Clues to the Milky Way". YaleNews (en inglés). 2000-01-12. Consultado o 2022-06-26. 
  204. "Claudia Joan Alexander, geofísica". Mujeres con ciencia (en castelán). 2017-05-30. Consultado o 2022-06-26. 
  205. "La búsqueda del olfato". Mujeres con ciencia (en castelán). 2022-01-11. Consultado o 2022-06-26. 
  206. "Merieme Chadid". The MY HERO Project. Consultado o 2022-06-26. 
  207. "Remembering Frances E. Allen". IBM Research Blog (en inglés). 2020-08-05. Consultado o 2022-06-26. 
  208. Morehead, James (2011-09-10). "Harvey Mudd College President Maria Klawe on Women in Science, Math and Engineering". OneDublin.org (en inglés). Consultado o 2022-06-26. 
  209. "Fallece María Teresa Miras Portugal, la bioquímica ourensana que quiso cambiar la Universidad española". La Voz de Galicia (en castelán). 2021-05-28. Consultado o 2022-07-18. 
  210. "Marcia K McNutt U.S. Geological Survey". www.usgs.gov. Consultado o 2022-07-19. 
  211. "Nature’s 10". Nature 540 (7634): 507–515. 2016-12. ISSN 0028-0836. doi:10.1038/540507a. 
  212. "Descubren los dos mayores agujeros negros". Agencia SINC (en castelán). Consultado o 2022-07-19. 
  213. "Goldwasser, Micali Receive ACM Turing Award for Advances in Cryptography — Association for Computing Machinery". web.archive.org. 2013-03-16. Archived from the original on 16 de marzo de 2013. Consultado o 2022-07-19. 
  214. "The Freshwater Fishes of Kenya book launched at National Museums". web.archive.org. 2016-04-04. Archived from the original on 04 de abril de 2016. Consultado o 2022-07-26. 
  215. "Nobel de Medicina a los descubridores de un "GPS interno" cerebral | Noticias Uruguay y el Mundo actualizadas - Diario EL PAIS Uruguay". web.archive.org. 2014-10-08. Archived from the original on 08 de outubro de 2014. Consultado o 2022-07-26. 
  216. divulgadorherbivoro (2015-11-04). "Premio para el que no puede optar al Nobel". Divulgador Herbívoro (en castelán). Consultado o 2022-07-26. 
  217. "Premio Nobel de Fisiología o Medicina 2015: nuevos fármacos frente a enfermedades desatendidas". web.archive.org. 2016-01-21. Archived from the original on 21 de xaneiro de 2016. Consultado o 2022-07-26. 
  218. Merali, Zeeya (2018-09-06). "Pulsar discoverer Jocelyn Bell Burnell wins $3-million Breakthrough Prize". Nature (en inglés) 561 (7722): 161–161. doi:10.1038/d41586-018-06210-w. 
  219. "The Nobel Prize in Physics 2018". NobelPrize.org (en inglés). Consultado o 2022-06-17. 
  220. Chang, Kenneth (2019-03-19). "Karen Uhlenbeck Is First Woman to Win Abel Prize for Mathematics". The New York Times (en inglés). ISSN 0362-4331. Consultado o 2022-06-17. 
  221. "Equipo que consiguió primera foto de un agujero negro fue liderado por una mujer". El Desconcierto - Prensa digital libre (en castelán). Consultado o 2022-06-17. 
  222. RSEQ, Editoras (2019-02-05). "La profesora Otilia Mó elegida "IUPAC 2019 Distinguished Women in Chemistry" – RSEQ". RSEQ, Real Sociedad Española de Química (en castelán). Consultado o 2022-06-17. 
  223. "Nigerian Academy of Science Elects First Female President" (en inglés). 2020-02-13. Consultado o 2020-02-16. 
  224. "Pioneers of revolutionary CRISPR gene editing win chemistry Nobel" (en inglés) 586. 2020-10-07: 346–347. PMID 33028993. doi:10.1038/d41586-020-02765-9. 
  225. "Press release. the Nobel Prize in Physics 2020" (en inglés). October 6, 2020. Consultado o 2021-02-11. 
  226. "The Husband-and-Wife Team Behind the Leading Vaccine to Solve Covid-19 -" (en inglés). 2020-11-10. ISSN 0362-4331. Consultado o 2021-02-11. 
  227. Carro, Ana (2022-01-11). "“Tenemos que retener el talento que se forma y captar el talento que ha emigrado”". La Opinión de A Coruña (en castelán). Consultado o 2022-01-15. 
  228. "Estos son los premios Rey Jaume I 2022". elperiodic.com (en castelán). Consultado o 2022-07-19.