Catarina I de Navarra
Catarina, nada en 1468 e finada en Mont-de-Marsan o 12 de febreiro de 1517, foi raíña de Navarra entre 1483 e 1517. Foi ademais duquesa de Gandia, Montblanc e Peñafiel, condesa de Foix, Bigorra e Ribagorça e vizcondesa de Bearn.[1]
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | (fr) Catherine de Foix 18 de abril de 1470 (Gregoriano) |
| Morte | 12 de febreiro de 1517 (Gregoriano) (46 anos) Mont-de-Marsan |
| Lugar de sepultura | Lescar Cathedral (en)  |
 10ª Copríncipe francés de Andorra | |
| 1513 – 12 de febreiro de 1517 ← sen valor – Henrique II de Navarra → | |
 Queen of Navarre (en) Baixa Navarra - Nafarroa Beherea | |
| 12 de febreiro de 1512 – 12 de febreiro de 1517 Xunto con: João III de Navarra (pt) | |
| 10ª Copríncipe francés de Andorra | |
| 30 de xaneiro de 1483 – 1512 (Coroa de Aragón) ← Francisco I de Foix (pt) – Supresión do cargo → Xunto con: Pedro Folc de Cardona (pt) | |
| Conde de Foix (pt) | |
| 30 de xaneiro de 1483 – 12 de febreiro de 1517 ← Francisco I de Foix (pt) – Henrique II de Navarra → Xunto con: João III de Navarra (pt) | |
 Rei de Navarra | |
| 30 de xaneiro de 1483 (Gregoriano) – 12 de febreiro de 1512 (Conquista de Navarra) ← Francisco I de Foix (pt) – Fernando II de Aragón → Xunto con: João III de Navarra (pt) | |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | Reino de Navarra Francia |
| Actividade | |
| Ocupación | gobernante |
| Lingua | Lingua occitana |
| Outro | |
| Título | Rei de Navarra |
| Familia | House of Foix (en) |
| Cónxuxe | João III de Navarra (1484 (Gregoriano)–) |
| Fillos | Isabela de Navarra (pt) , Catarina de Navarra (pt) , Juan de Navarra (en) , André Febo de Navarra (pt) , Henrique II de Navarra, Magdalena of Navarre (en) , Ana de Navarra (pt) , Quitéria de Navarra (pt) , Carlos de Navarra (pt) , Martín de Navarra (en) |
| Pais | Gastón de Foix e Madalena de Francia |
| Irmáns | Francisco I de Foix (pt) |
| Cronoloxía | |
| 12 de xaneiro de 1494 (Gregoriano) | coroación (Catedral de Santa María da Asunción de Pamplona)
|
Sinatura  | |
.svg) | |
  | |
Traxectoria editar
Catarina foi a filla máis nova de Gastón de Foix, príncipe de Viana, e Magdalena de Valois, irmá de Lois XI de Francia. Naceu e creceu durante o reinado do seu bisavó paterno, Xoán II de Aragón, que foi sucedido pola súa avoa Leonor en 1479. Como o seu pai xa falecera, a coroa de Navarra pasou ao irmán de Catarina, Francisco Febo logo da morte da avoa ese mesmo ano.
Reinado editar
En 1483 o pasamento de Francisco converteu a Catarina en raíña baixo a rexencia da súa nai. O seu tío Xoán de Foix, apelando á lei sálica, allea ao reino de Navarra, reclamou o trono e provocou unha guerra civil (1483–1492) que volveu acender o vello conflito dos partidos de Beaumont e Agramont. En 1484, con fortes presións dos que ambicionaban o trono de Navarra, Magdalena de Valois decidiu casar a Catarina, de quince anos, con Xoán de Albret, hailing from a noble family na Gascoña occidental. Este matrimonio era favorecido por moitos dos asuntos ibéricos de Catarina e daríalle moito do apoio necesario na súa loita contra a reclamación do seu tío.[2]
A voda tivo lugar na catedral de Nosa Señora de Lescar en 1486,[3]:75 mais a coroación da parella en Pamplona foi aprazada ata 1494, despois de que se asinase un breve tratado de paz con Lois de Beaumont, conde de Lerín, e o tío avó de Catarina, o rei Fernando II de Aragón. Porén, o matrimonio non gañou a simpatía do partido navarro de Beaumont, que prefería a oferta de Isabel I de Castela e Fernando II de Aragón de casar a Catarina co seu fillo Xoán, príncipe de Asturias, e mesmo o partido de Agramont dividiuse. A nai de Catarina, Magdalena, faleceu en 1495.
En 1504, fixo o seu testamento, confirmando o dereito do seu fillo Henrique a suceder e expresando o seu desexo de ser soterrada na catedral de Pamplona; finalmente ela e Xoán foron enterrados en Lescar. A alianza política entre as casas de Valois e Foix diante da ameazante invasión hispánica levou ás negociacións matrimoniais entre Catarina e Lois XII en 1512. Suxeriuse que Henrique debía casar cunha filla do rei francés.
Invasión castelá-aragonesa de 1512 editar
Fernando, que se aliara co papa contra Francia, presentou unha serie de reclamacións á familia real lexítima de Navarra. Catarina non aceptou as peticións e Fernando enviou a Fernando Álvarez de Toledo, 3º duque de Alba, sobre Pamplona, que ocupou o 25 de xullo de 1512. Os castelóns continuaron para conquistar Donibane Garazi logo de prender lume a Roncevaux, e crearon o caos na merindade de Ultrapuertos (Baixa Navarra). As tropas hispánicas retiveron a metade sur da rexión intermitentemente os seguintes anos. Catarina e Xoán III, abrumados polo pulo de Castela, marcharon a Bearn, parte constituínte do seu reino. Estableceron a súa base en Pau, Orthez e Tarbes, onde residiron alternativamente a maior parte da súa vida ata as súas mortes.[3]:75
O 23 de marzo de 1513, as Cortes de Navarra reunidas en Pamplona, enormemente reducidas ao partido prohispánico de Beaumont, e que prometeron fidelidade a Fernando a cambio da súa lealdade ás leis navarras. En 1515, a Alta Navarra foi anexionada á Coroa de Castela como un reino separado (aeque principalis).
Últimos anos editar
En 1516, dúas columnas lideradas polo rei Xoán III e Pedro, mariscal de Navarra, cruzaron os Pireneos dende o sur e intentaron conquistar Navarra, mais fracasaron en progresar no corazón do reino. Devastado polas derrotas, Xoán retirouse a Monein, e faleceu o 17 de xuño de 1516. A raíña Catarina non sobreviviu moito o seu marido e faleceu no seu dominio de Mont-de-Marsan o 12 de febreiro de 1517, poucos meses despois. Por entón, dera a luz trece fillos (outras fontes din catorce).
Entre 1512 e a súa morte en 1517, Catarina foi a única raíña real nalgunhas áreas da Baixa Navarra, ao norte dos Pireneos, mais os seus dominios se estenderon ao principado de Bearn e outras zonas.
Fillos editar
Catarina e Xoán III de Navarra tiveron trece fillos:[4]
- Ana de Navarra (19 de maio de 1492 – 15 de agosto de 1532).
- Magdalena de Navarra (29 de marzo de 1494 – maio de 1504).
- Catarina de Navarra (1495 – novembro de 1532). Abadesa da Trindade en Caen.
- Xoana de Navarra (15 de xuño de 1496 – mencionada por última vez en novembro de 1496).
- Quiteria de Navarra (1499 – setembro ou outubro de 1536). Abadesa de Montivilliers.
- Un fillo nado morto en 1500.
- André Febo de Navarra (14 de outubro de 1501 – 17 de abril de 1503).
- Henrique II de Navarra (18 de abril de 1503 – 25 de maio de 1555).[5]
- Boaventura de Navarra (14 de xullo de 1505 – 1510/1511).
- Martiño de Navarra (c. 1506 – mencionado por última vez en 1512).
- Francisco de Navarra (1508 – mencionado por última vez en 1512).
- Carlos de Navarra (12 de decembro de 1510 – setembro de 1528). Tomou parte no sitio de Nápoles durante a guerra da Liga de Cognac mais foi capturado. Faleceu cando aínda era prisioneiro de guerra.
- Isabel de Navarra (1513/1514 – mencionada por última vez en 1555). Casada con Rene I, vizconde de Rohan.
Antepasados de Catarina I editar
| 8. Xoán I, Conde de Foix | ||||||||||||||||
| 4. Gastón IV de Foix | ||||||||||||||||
| 9. Xoana de Albret | ||||||||||||||||
| 2. Gastón de Foix, príncipe de Viana | ||||||||||||||||
| 10. Xoán II de Aragón | ||||||||||||||||
| 5. Leonor I de Navarra | ||||||||||||||||
| 11. Branca I de Navarra | ||||||||||||||||
| 1. Catarina I de Navarra | ||||||||||||||||
| 12. Carlos VI de Francia | ||||||||||||||||
| 6. Carlos VII de Francia | ||||||||||||||||
| 13. Isabel de Baviera | ||||||||||||||||
| 3. Magdalena de Valois | ||||||||||||||||
| 14. Lois II de Nápoles | ||||||||||||||||
| 7. María de Anjou | ||||||||||||||||
| 15. Iolanda de Aragón | ||||||||||||||||
Notas editar
- ↑ An annotated index of medieval women. Markus Wiener Publishers. 1992. ISBN 978-0-910129-27-5. Consultado o 2010-03-25.
- ↑ Woodacre, Elena (2013). The Queens Regnant of Navarre; Succession, Politics and Partnership. Nova York: Palgrave Macmillan.
- ↑ 3,0 3,1 Bustillo Kastrexana, Joxerra (2012). Guía de la conquista de Navarra en 12 escenarios. Donostia: Txertoa Argitaletxea. ISBN 978-84-71484819.
- ↑ Anthony, R. (1931). Identification et Étude des Ossements des Rois de Navarre inhumés dans la Cathédrale de Lescar [Identification and Study of the Bones of the Kings of Navarre buried in the Cathedral of Lescar] (PDF). Archives du Muséum, 6e series (en francés) VII. Masson et Cie. p. 11.
- ↑ The Encyclopædia Britannica, Vol.13, (Nova York:1910), 293.
Véxase tamén editar
Ligazóns externas editar
- Cawley, Charles (agosto de 2012). "List and genealogy of the Kings of Navarre" (en inglés). Medieval Lands database, Foundation for Medieval Genealogy.