Carlota Xoaquina de Borbón
Carlota Xoaquina Teresa Caetana de Borbón e Borbón-Parma (en portugués Carlota Joaquina Caetana de Bourbon e Bourbon), nada en Aranjuez o 25 de abril de 1775 e finada en Sintra o 7 de xaneiro de 1830,[1] foi unha infanta española, raíña consorte de Portugal e emperatriz consorte de iure do Brasil.[1]
Traxectoria
editarCarlota Xoaquina foi a filla primoxénita do rei Carlos IV de España e da súa esposa, a princesa María Luísa de Parma. Con apenas dez anos de idade foi obrigada a casar, o 8 de maio de 1785, co príncipe Xoán, segundo fillo de María I. En 1788, ao morrer o herdeiro da Coroa portuguesa Xosé, Príncipe do Brasil, Xoán pasou a ser o primeiro na liña de sucesión.[1] Pola loucura de María, a súa nai, o príncipe Xoán recibe a rexencia do reino a partir de 1792.[1] Con isto, Carlota Xoaquina convertíase en princesa consorte-rexente de Portugal.
Primeiras intrigas
editarEste cambio nos acontecementos conviña ao carácter ambicioso e ás veces violento de Carlota. Na corte de Lisboa inmiscuíase frecuentemente en asuntos de estado, procurando influír nas decisións do seu marido.[1] As ambicións da española desagradaban á nobreza portuguesa e chegaron a oídos do mesmo pobo; aínda máis, as desavinzas conxugais de Carlota Xoaquina empezaron a tomar carácter político.
Seu marido Xoán descubriu en 1806 que Carlota Xoaquina urdía unha revolta palaciana para tomar o poder, polo que a expulsou do Palacio Real de Mafra e a enviou baixo liberdade vixiada ao Palacio Real de Queluz, en Sintra, preto de Lisboa.[1]
En 1808, ante a ameaza da invasión de Portugal polo exército combinado franco-español (como consecuencia do tratado de Fontainebleau, o príncipe rexente dispuxo a fuxida, rumbo ao Brasil, da familia real portuguesa.
Arribados a Río de Xaneiro instalaron alí a Corte. Porén, isto no terminaría coas intrigas e ambicións de Carlota Xoaquina.[1]
Pretensión á rexencia de España e ao Reino do Río da Prata
editarEntre 1808 e 1812, Carlota Xoaquina reclamou a rexencia de España cando o seu tío o infante Antonio Pascual fuxiu a Francia abandonando a Xunta Suprema de Goberno que o seu irmán Fernando VII instiuira en tanto durara a súa viaxe a Francia para entrevistarse con Napoleón (do que resultou a prisión da familia real española e a usurpación (legal) do trono español por parte de Xosé Bonaparte. Alegaba Carlota ser a única integrante da familia de Carlos IV que non estaba apresada polos franceses.[1]
Por outra parte, a súa proximidade ao vicerreinado do Río da Prata provocou a creación dun partido carlotista en Buenos Aires, o cal pretendía valerse de Carlota Xoaquina para conseguir a independencia do territorio do Río da Prata (o que sería máis tarde a Arxentina). En efecto, Carlota Xoaquina aspiraba tamén a aproveitar a invasión napoleónica de España para asegurarse un trono para si mesma en América do Sur; máis unha vez alegaba a prisión do seu pai e do seu irmán en Francia, e acariciaba a ambiciosa idea de escapar ás limitacións que lle impoñía seu esposo portugués.[1]
Porén, a interferencia da diplomacia británica e a política expansionista do seu marido fixeron fracasar o proxecto. Xoán VI determinou que, se a súa esposa era proclamada rexente de España, entón o propio rei portugués tería dereitoos sobre o vicerreinado do Río da Prata como esposo da rexente. Esta insinuación de Xoán VI fixo que o plan perdera todo apoio en Buenos Aires, onde o que se pretendía era constituír un Estado independente, non pasar do dominio español ao domino portugués. Por outra parte, a ocupación francesa en España facía que Gran Bretaña rexeitara a existencia dunha rexente española en Buenos Aires en contraposición ao restaurado, e recoñecido por esta potencia, Fernando VII.[1]
En efecto, polo tratado de Valençay de 11 de decembro de 1813, Napoleón recoñeceu a Fernando VII como rei de España e, pouco despois, tamén o recoñecía o goberno británico. (Porén cómpre dicir que nin a Rexencia nin as Cortes de Cádiz o recoñeceran, pois antes debería xurar a Constitución de 1812.[2]
Últimos anos: regreso a Portugal
editarEn 1820, unha revolución ocorrida no Porto exixiu a volta da familia real portuguesa á metrópole. Xoán VI e Carlota Xoaquina regresaron a Portugal o ano seguinte, aínda que o seu fillo e herdeiro Pedro de Braganza non só decidiu quedar no Brasil, senón que en 1822 proclamaba a independencia de dito país asumindo o trono como emperador Pedro I do Brasil. O rei Xoán VI faleceu subitamente no Palacio da Bemposta, Lisboa, o 10 de marzo de 1826, aos 58 anos.[1] Hai que cre que foi envelenado, sospeitándose da raíña Carlota Xoaquina ou do seu fillo Miguel, nunha conspiración para ocupar o trono.
Carlota Xoaquina faleceu no Palacio de Queluz, en Sintra, o 7 de xaneiro de 1830, vítima dun cancro de útero.
Fillos
editarDo seu matrimonio con Xoán VI, Carlota Joaquina tivo nove fillos, a saber:
- María Teresa (1793-1874), princesa da Beira, quen casou en primeiras nupcias co seu primo Pedro Carlos de Borbón, fillo do infante de España Gabriel de Borbón. Casou en segundas nupcias co tamén infante de España o seu tío Carlos María Isidro de Borbón, viúvo da súa irmá María Franciaca e pretendente ao trono de España.
- Francisco Antonio (1795-1801), príncipe da Beira e duque de Braganza.
- María Isabel (1797-1818), que chegou a ser raíña consorte de España por matrimonio con Fernando VII, o seu tío materno.
- Pedro I do Brasil, emperador do Brasil e rei de Portugal (Pedro IV) (1798-1834).
- María Francisca (1800-1834), casada co infante de España Carlos María Isidro de Borbón, seu tío e antigo cuñado.
- Isabel (1801-1876), que foi rexente do reino de Portugal. Faleceu soltiera e sen descendencia.
- Miguel I, rei de Portugal (1802-1866) tras usurpar o trono á súa sobriña Maria da Gloria, princesa do Gran Pará, a raíña María II, filla de Pedro IV, o que provocou a Guerra Civil portuguesa (1828-1834).[3] Finalmente Miguel abdicou para el e os seus descendentes, e partiu para o exilio.
- María da Asunción (1805-1834), morta solteira.
- Ana de Xesús María (1806-1857), casada en 1827 con Nuno José Severo de Mendonça Rolim de Moura Barreto, marqués de Loulé e posteriormente I duque de Loulé. A súa descendencia representa a liña dinástica miguelista pretendente ao trono de Portugal, hoxe baixo a xefatura do VI duque de Loulé, Pedro José Folque de Mendoça Rolim de Moura Barreto.
Galería
editar-
-
La familia de Carlos IV. Goya. Pódese ver a cabeza de Carlota Xoaquina á dereita de Antonio Pascual, detrás de Carlos IV -
Carlota Xoaquina, Raíña de Portugal
Detalle dun retrato de autor descoñecido -
Montando a cabalo. Retrato de Domingos Sequeira (1768-1830). Museu Imperial. Petrópolis. Estado do Río de Xaneiro
Árbore xenealóxica
editar| 16. Lois de Francia, Gran Delfín | ||||||||||||||||
| 8. Filipe V de España | ||||||||||||||||
| 17. María Ana Cristina de Baviera | ||||||||||||||||
| 4. Carlos III de España | ||||||||||||||||
| 18. Eduardo II Farnesio | ||||||||||||||||
| 9. Isabel de Farnesio | ||||||||||||||||
| 19. Dorotea Sofía do Palatinado-Neoburgo | ||||||||||||||||
| 2. Carlos IV de España | ||||||||||||||||
| 20. Augusto II de Polonia | ||||||||||||||||
| 10. Augusto III de Polonia | ||||||||||||||||
| 21. Cristiana Eberardina de Brandeburgo-Bayreuth | ||||||||||||||||
| 5. María Amalia de Saxonia | ||||||||||||||||
| 22. Xosé I de Habsburgo | ||||||||||||||||
| 11. María Xosefa de Austria | ||||||||||||||||
| 23. Guillermina Amalia de Brunswick-Luneburgo | ||||||||||||||||
| 1. Carlota Xoaquina de Borbón | ||||||||||||||||
| 24. Lois de Francia, Gran Delfín (=16) | ||||||||||||||||
| 12. Filipe V de España (=8) | ||||||||||||||||
| 25. María Ana Cristina de Baviera (=17) | ||||||||||||||||
| 6. Filipe I de Parma | ||||||||||||||||
| 26. Eduardo II Farnesio (=18) | ||||||||||||||||
| 13. Isabel de Farnesio (=9) | ||||||||||||||||
| 27. Dorotea Sofía do Palatinado-Neoburgo (=19) | ||||||||||||||||
| 3. María Luísa de Parma | ||||||||||||||||
| 28. Lois de Francia | ||||||||||||||||
| 14. Lois XV de Francia | ||||||||||||||||
| 29. María Adelaida de Savoia | ||||||||||||||||
| 7. Luísa Isabel de Borbón | ||||||||||||||||
| 30. Estanislau I Leszczynski | ||||||||||||||||
| 15. María Leszczynska | ||||||||||||||||
| 31. Catarina Opalinska | ||||||||||||||||
| Predecesor: María I |
.svg) Raíña de Portugal 1816–1826 |
Sucesor: María Leopoldina de Austria |
Notas
editar- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 "Carlota Joaquina de Bourbon (D.).". Portugal - Dicionário Histórico, Corográfico, Heráldico, Biográfico, Bibliográfico, Numismático e Artístico (en portugués). pp. 760–761. Consultado o 7 de maio de 2014.[Ligazón morta]
- ↑ Sánchez Mantero, Rafael (2001): Fernando VII. Borbones, 6. Madrid: Arlanza. ISBN 84-95503-23-9, páx. 82.
- ↑ Equivalente portugués das Guerras carlistas españolas.
Véxase tamén
editar| Commons ten máis contidos multimedia sobre: Carlota Xoaquina de Borbón |
Bibliografía
editar- Azevedo, Francisca Nogueira de (2003): Carlota Joaquina na Corte do Brasil. Río de Xaneiro: Civilização Brasileira.
- Azevedo, Francisca Nogueira de (2007: Carlota Joaquina: cartas inéditas. Río de Xaneiro: Casa da Palavra.
- Cassotti, Marsilio (2009): Carlota Joaquina. O Pecado Espanhol. Lisboa: A Esfera dos Livros.
- Cheke, Marcus (1949): Carlota Joaquina (A Rainha Intrigante). Río de Xaneiro: Livraria José Olympio Editôra.
- Lázaro, Alice (2011): La Menina. Retrato de Dona Carlota Joaquina nas Cartas Familiares (1785-1790)Lisboa: Chiado Editora.
- Lousada, Mª Alexandre e Pereira, Mª de Fátima Melo (2005): D. Miguel Lisboa: Círculo de Leitores.
- Pereira, Sara Marques (1999): D. Carlota Joaquina e os Espelhos de Clio. Actuação Política e Figurações Historiográficas. Lisboa: Livros Horizonte.
- Pereira, Sara Marques (2008): D. Carlota Joaquina Rainha de PortugalLisboa: Livros Horizonte.
Outros artigos
editarLigazóns externas
editar- Carlota Joaquina Teresa of Spain Arquivado 08 de maio de 2014 en Wayback Machine. en Find a Grave (en inglés) Consultada o 7 de maio de 2014.
- Carlota Joaquina de Bourbon en Portugal. Dicionário histórico. (en portugués) Consultada o 7 de maio de 2014.
- Resenha das familias titulares do reino de Portugal, por João Carlos Feo Cardozo de Castello Branco e Torres, Manuel de Castro Pereira de Mesquita, Imprensa Nacional, Lisboa, 1838, pp. 35 e 36 (en portugués) Consultada o 7 de maio de 2014.