Blanca Catalán de Ocón

primeira botánica española

Blanca Catalán de Ocón y Gayolá, nada en Calatayud en 1860 e finada en Vitoria-Gasteiz en 1904, está considerada a primeira botánica española.

Blanca Catalán de Ocón
Nacemento22 de agosto de 1860
Lugar de nacementoCalatayud
Falecemento17 de marzo de 1904
Lugar de falecementoVitoria
NacionalidadeEspaña
Ocupaciónbotánica e botanical collector
IrmánsClotilde Catalán de Ocón y Gayolá
editar datos en Wikidata ]
Saxifraga folderna, bautizada como S. blanca polo botánico HM Willkomm
Ilustración de Linaria alba

Traxectoria editar

Catalán de Ocón naceu en 1860 na localidade zaragozana de Calatayud, pero dende pequena viviu coa súa familia en Monreal del Campo, Provincia de Teruel. A súa nai, Loreto de Gayolá, educada en Suíza, animou ás súas fillas a desenvolver os seus intereses pola botánica e a entomoloxía e inculcoulles o amor pola natureza, que gozaban especialmente na casa de "La Campana" en Valdecabriel, na Serra de Albarracín, onde pasaban longos períodos de tempo. [1] Como a súa irmá Clotilde, tamén cultivou a poesía.

Blanca fixo un pequeno herbario con plantas da zona de Albarracín, algunhas das cales eran especies descoñecidas. O cóengo e botánico de Albarracín Bernardo Zapater púxoa en contacto co botánico alemán Heinrich Moritz Willkomm, que preparaba o seu gran Prodromus Florae Hispanicae . [1] Willkomm inscribiu o nome de Blanca xunto cos principais coleccionistas de plantas no seu traballo sobre a flora española.[2]

Tamén foi recoñecida polo botánico aragonés Francisco Loscos Bernal, o que converteu a Catalán de Ocón na primeira botánica española en inscribir o seu nome na nomenclatura científica universal. Loscos tamén se faría eco daqueles mesmos anos dos traballos da naturalista no seu Tratado das Plantas de Aragón. [3] Tamén estivo relacionado co botánico valenciano Carlos Pau, quen dedicou o nome da especie Linaria blanca (rebautizada como Linaria repens ) [4] a Blanca Catalán e describiu algunhas das especies que ela lle enviara, como Serratula albarracinensis (rebautizada como Klasea nudicaulis ).[5] En virtude destas actividades, pouco habituais para unha muller do seu tempo, Willkomm, nunha carta a Zapater en 1879, considerábaa "a primeira botánica de España". [1][6]

Consérvanse dous dos seus herbarios: Recuerdos de la Sierra de Albarracín. Herbario de botánica de plantas raras de Valdecabriel e Souvenir des Aigues-Bonnes. Herbier de Botanique des plantes rares de la Vallée d’Ossau. [7]

En 2019, a escritora Claudia Casanova publicou a obra de ficción Historia de una flor, baseada na vida de Blanca Catalán de Ocón.[8][9]

Notas editar

  1. 1,0 1,1 1,2 "Blanca Catalán de Ocón". Consultado o 27 de maio de 2019. 
  2. Galdeano, Laura (24 de xaneiro de 2019). "La primera española que dio su nombre a una flor" (en castelán). Consultado o 2 de febrero de 2019. 
  3. Loscos Bernal, Francisco (1876-1877). Tratado de plantas de Aragon. [s.n.] Consultado o 6 de febreiro de 2019. 
  4. "Linaria repens". Consultado o 27 de mayo de 2019. 
  5. Capsir, Mireia. "Espores - BLANCA CATALÁN, LA PRIMERA BOTÁNICA EN LA NOMENCLATURA CIENTÍFICA" (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 14 de febreiro de 2019. Consultado o 2 de febreiro de 2019. 
  6. "Catalán de Ocón, Blanca - Página de voz - Gran Enciclopedia Aragonesa OnLine". Arquivado dende o orixinal o 14 de febreiro de 2019. Consultado o 2 de febreiro de 2019. 
  7. "Blanca Catalán de Ocón, la primera y desconocida botánica española". Arquivado dende o orixinal o 25 de setembro de 2020. Consultado o 27 de maio de 2019. 
  8. "Claudia Casanova: 'La rebeldía a veces abre caminos muy interesantes'" (en castelán). Consultado o 2 de febreiro de 2019. 
  9. CLAUDIA., CASANOVA, (2019). HISTORIA DE UNA FLOR/ HISTORY OF A FLOWER. EDICIONES B. ISBN 8466664645. OCLC 1078891031. Consultado o 13 de febreiro de 2019.