Wikipedia

Biblioteca Nacional da República Arxentina

Coordenadas: 34°35′04″S 58°23′53″O / -34.58444, -58.39806

A Biblioteca Nacional da República Arxentina (en castelán: Biblioteca Nacional de la República Argentina) é a biblioteca máis importante da Arxentina. Creada en 1810 no Cabido de Buenos Aires, no presente atópase no barrio porteño de Recoleta.

Biblioteca Nacional da República Arxentina
Información xeral
Sitio web
www.bn.gov.ar

Historia editar

Biblioteca pública de Buenos Aires editar

 
Saturnino Segurola.
 
O antigo edificio principal da biblioteca.

A Biblioteca Nacional creouse por un decreto da Primeira Xunta o 13 de setembro de 1810, baixo o nome de Biblioteca Pública de Buenos Aires. A súa primeira localización foi, durante dous anos, o edificio do Cabido; en 1812 abre as súas portas ao público nunha sala do edificio que se atopa na esquina formada polas rúas Moreno e Perú, dentro da zona que se coñece como "Manzana de las Luces". O seu primeiro material bibliográfico foi doado por institucións como o Cabido Eclesiástico e o Real Colexio San Carlos, e varios particulares como o bispo Manuel Azamor y Ramírez, Luis Chorroarín e Manuel Belgrano.[1]

 
Vicente G. Quesada.

Mariano Moreno foi designado Protector da Biblioteca en 1810. Mentres que Cayetano Rodríguez e Saturnino Segurola foron designados respectivamente primeiro e segundo bibliotecarios. En xaneiro de 1811, asumiu a dirección Luis Chorroarín, quen se mantería no cargo até 1821, cando mediante un decreto de Martín Rodríguez foi substituído por Saturnino Segurola. Dende 1822 a 1828 exerceu o cargo Manuel Moreno, irmán de Mariano, e a biblioteca contaba daquela cun patrimonio considerable: en 1823 a biblioteca contaba con máis de 17 000 volumes.[2]

Tamén salientan os directorios de Vicente Gaspar Quesada, que incorporou gran cantidade de material traído dende o estranxeiro e realizou melloras na infraestrutura, e de Manuel Trelles, quen tamén incorporou gran cantidade de material bibliográfico ata que a Biblioteca pasou a depender do Goberno Nacional e foi substituído. Estas melloras que sufriu a Biblioteca Pública manifestáronse nos 7 715 lectores que concorreron en 1881 e os 32 600 volumes cos que contaba en 1882.[2]

Biblioteca Nacional editar

 
Paul Groussac.

O 5 de outubro de 1884 foi designado José Antonio Wilde como primeiro Director Nacional, quen faleceu pouco despois de asumir o cargo. Dende ese intre é coñecida oficialmente como Biblioteca Nacional.[2]

Paul Groussac editar

O 19 de xaneiro de 1885 asume o cargo Paul Groussac, quen duraría no mesmo até 1929.[3] Durante a súa xestión o patrimonio bibliográfico foi aumentado en gran cantidade (en 1893 a Biblioteca contaba con 62.707 volumes), e foi construída unha nova sede na porteña rúa México 564, tal "antiga" sede interiormente ten áreas de gran valor arquitectónico como a que fose sala principal de lecturas públicas cuberta dunha ampla cúpula e con boiseries e esculturas que representan a celebridades do positivismo desa época; actualmente tal edificio con algunhas modificacións foi reciclado e transformado no arxentino Centro Nacional da Música .

Gustavo Martínez Zuviría editar

A xestión máis longa á fronte da Biblioteca foi a do escritor arxentino Gustavo Adolfo Martínez Zuviría, entre 1931 e 1955. De tendencias nacionalistas, o escritor tivo unha boa relación con Juan Domingo Perón e gozou no seu momento dunha enorme popularidade, sendo un prolífico autor e un dos máis editados no país.[4]

Jorge Luis Borges editar

Tamén debe destacarse a xestión do prestixioso escritor Jorge Luis Borges, quen desempeñou o cargo de director dende 1955 a 1973. Durante a súa xestión promoveuse a construción dunha nova sede (a actual), que era necesaria debido ao amplo patrimonio co que contaba a Biblioteca. En 1958, o presidente Arturo Frondizi asinou o decreto 5512/58, adxudicando os fondos orzamentarios para a obra e creando unha Comisión Honoraria presidida por Borges, que debería redactar o programa de necesidades para o futuro edificio.[4]

Novo Edificio editar

Mediante a Lei Nº 12.351 de 1960 destináronse tres hectáreas situadas entre as avenidas do Libertador e As Heras, e as rúas Agüero e Austria, onde até 1956 levantouse o Palacio Unzué, utilizado por Juan Domingo Perón como residencia presidencial e demolido por esta razón. A obra foi adxudicada mediante un concurso nacional que pechou en abril de 1962, e cuxo veredicto se anunciou o 12 de outubro seguinte. Participaron importantes estudos da época, como o de Mario Roberto Álvarez (cuarto premio), o de Rivarola e Soto (terceiro premio), ou o dos novos arquitectos Xusto Solsona e Javier Sánchez Gómez, pero o elixido entre decenas de propostas foi o proxecto dos arquitectos Clorindo Testa, Francisco Bullrich e Alicia Cazzaniga de Bullrich.[5]

A pedra fundacional do edificio foi colocada o 13 de outubro de 1971, once anos despois da sanción da Lei e a construción foi levada adiante pola firma Com-Ar-Co S.A. As obras avanzaron lentamente, demoráronse, e finalmente foron suspendidas a comezos dos '80, durante a ditadura autodenominada Proceso de Reorganización Nacional, retomándose cara a 1982. Durante a obra, ocorreron grandes avances no campo da bibliotecoloxía, como a chegada da informática que permitiu a dixitalización da consulta de materiais, co cal o funcionamento dunha biblioteca cambiaría radicalmente. A nova Biblioteca Nacional puido ser rematada grazas a un préstamo de España realizado en 1990, e foi inaugurada o 10 de abril de 1992 polo presidente Carlos Menem. O material bibliográfico terminouse de trasladar o 21 de setembro de 1993. O edificio conta con tres depósitos subterráneos: dous deles destinados a libros, que permiten depositar tres millóns de libros, e un destinado a gardar revistas e xornais, cunha capacidade de cincocentos mil exemplares. Ademais, no edificio funciona a Escola Nacional de Bibliotecarios, fundada en 1956.

A vella sede da Biblioteca na rúa México foi cedida ao Centro Nacional da Música. En 2012, o Ministerio de Economía destinou 5 millóns de dólares ás tarefas de construción dos parasois da Biblioteca Nacional.

Sede actual editar

 
Detalle de columna e niveis superiores.

A sede actual atópase sobre o que foi a antiga residencia presidencial, o Palacio Unzué, que foi demolida por orde da Revolución Libertadora, que derrocou a Perón en setembro de 1955. Este casarón, pertencera á familia Unzué, foi bombardeada no mesmo momento en que se tiraban as bombas na Praza de Maio en xuño daquel ano, onde morreron preto de 400 persoas. Tralo derrocamento do goberno constitucional, en 1956, o poder foi usurpado por Pedro Aramburu, un acérrimo inimigo do presidente deposto, quen en 1958 definiu que o Palacio Unzué debería ser demolido completamente polo seu valor simbólico para os seguidores dun goberno que acababa de ser decretado prohibido por lei na sociedade arxentina.[6][7]

O edificio da Biblioteca Nacional é un grande exemplo a nivel internacional de deseño brutalista, un estilo xurdido nos anos '50 que se caracteriza por privilexiar as estruturas de formigón armado deixadas á vista e tratadas de maneira escultórica, e principalmente apréciase o lugar do parque deixado no nivel de chan e a sala de lectura como miradoiro sobre o porto e o Río da Prata.

 
Biblioteca Nacional da República Arxentina. Buenos Aires, abril de 2017.

A idea principal, segundo o arquitecto Clorindo Testa, foi situar os depósitos do establecemento baixo terra, aproveitando que o Estado decidiu expropiar a totalidade do quinteiro para crear unha praza pública. Isto protexería aos libros do efecto nocivo da luz e á súa vez, permitiría nun futuro expandir o espazo dos depósitos, de ser necesario sen interromper o funcionamento do establecemento. Unha vez liberada a estrutura do edificio do enorme peso dos depósitos de libros, elixiuse elevala sobre pilotes para permitir a vista libre, deixando unha plataforma de acceso aberta de forma permanente, como unha continuación do parque "por baixo" da biblioteca. Desta forma, resultou un edificio sostido por catro grandes columnas, que Testa caracteriza como un cuadrúpede, coma se tratásese dun ser vivo.[8]

En agosto de 2014, con ocasión de celebrarse os cen anos do nacemento de Julio Cortázar, inaugurouse unha escultura, obra de Yamila Cartannilica, na Praza Libertador que é un anexo da Biblioteca Nacional.[9]

O edificio posúe unha escultura que conmemora ao escritor arxentino Jorge Luis Borges e ao expresidente Juan Perón, Eva Duarte, e outros impulsores da cultura nacional.[6]

Publicacións en liña editar

A Biblioteca Nacional publicou entre 2004 e 2015 Abanico, unha revista de letras distribuída exclusivamente a través Internet e actualizada mensualmente.[10][11]

La Biblioteca: revista fundada por Paul Groussac, considerada como a súa terceira época, publicouse en formato impreso e con frecuencia irregular até o seu número 15 (primavera de 2015). A partir de maio de 2017 retomouse a súa publicación (nomeándoa como número 1 da cuarta época e sen o subtítulo) só en formato dixital.[12] Bibliographica americana: revista interdisciplinaria de estudios coloniales, comezou a publicarse a partir de decembro de 2005, só en formato dixital.[12]

Dende setembro de 2016, a Biblioteca Nacional publica, en formato impreso e dixital, unha axenda bimestral sobre as súas actividades chamada Cuaderno de la BN.[13] En decembro de 2016 publicouse o primeiro número da revista Marca de agua, só en formato dixital.[14]

Coleccións editar

 
Sala de lectura do quinto andar e mobiliario da antiga biblioteca.

O acervo bibliográfico da Biblioteca Nacional está composto por un fondo xeral de libros de máis de 900 000 exemplares, 55 000 títulos de publicacións periódicas (diarios e revistas), 30 000 fotografías e 1 500 negativos, 12 000 mapas, 300 000 partituras impresas, un fondo sonoro e discográfico de máis de 70 000 pezas e unha colección de 5 000 títulos de imaxes en movemento en soportes analóxicos e dixitais e máis de 70 fondos arquivísticos.[15]

A Biblioteca conta cunha Biblioteca de Voces, o Fondo Bibliográfico do Tesouro (onde se gardan unha gran cantidade de material bibliográfico de suma importancia histórica e cultural), unha Sala de Mapoteca e Materiais Especiais, unha Sala de Lectura para non videntes; unha sala de lectura de libros "Paul Groussac", unha sala especializada en partituras musicais e a hemeroteca "Ezequiel Martínez Estrada" que conta con xornais e revistas que van dende o primeiro xornal publicado no ámbito do Río da Prata "El Telégrafo Mercantil", Buenos Aires 1801, até os nosos días.

Incunables editar

Os incunables son os libros que xurdiron dende a creación da imprenta até principios do século XVI. A Biblioteca conta con 21 incunables:

  • De Civitate Dei, Agostiño de Hipona. Venecia: Octaviano Seottii; 1486.
  • Sermóns ad heremitas, Agostiño de Hipona. Venecia: Vicente Benalius; 1492.
  • A Divina Comedia (co comentario de Cristóbal Landino), Dante Alighieri. Venecia: Octaviano Scoto dá Monza, 1484.
  • A Divina Comedia (co comentario de Cristóbal Landino), Dante Alighieri. Brescia: Boninum de Boninis, 1487
  • Tractatus notabilis de excommunicationibus, suspensionibus, interdictis, irregularitatibus et poenis, San Antonino. Venecia: Juan de Colonia, Juan Manthen, 1474.
  • Comoediae novem (comentado por Marcos Masurus), Aristófanes. Venecia: Aldo Manuzio, 1498.
  • Rhetorica ad Haerennium sive nova, Cicerón. 1474.
  • De officiis cum commentariis Petri Massi, eiusque recongnitione. Insunt preteaparadoxa: de amicitia: de senectute cum interpretibus suis, Cicerón. Venecia: Jacobum de Paganinis, 1491.
  • Summa angelica de casibus conscientiae cum additionibus noviter additis, Angel Clevasio. Sen lugar de impresión.
  • Epistulae. Interprete Francesco Aretino, Bruti et Hipocratis epistolae per Rainucium traducta ad NicolaumV. Pon. Max, Dióxenes de Sínope. Florencia: Antonium Francisci Venetum, 1487.
  • Compendium de orixine et gestis francorum, Roberto Gaguin
  • Moralis expositio in Job, Gregorio Magno. Brescia: Angelo Britannico, 1498
  • Folla da Biblia de Gutenberg. Estrasburgo: Gutenberg; 1450. Esta folla de incalculable valor pertence ao Deuteronomio da primeira Biblia que imprimiu Gutenberg entre 1455 e 1460. Foi encadernada en 1921 polo editor G. Wells, e inclúe un ensaio de Edward Newton.
  • Epistulae, Xerome de Estridón. Parma: non menciona editor, 1480.
  • Rexemento dos príncipes, Egidio Colonna. Sevilla: Meynardo Ungut e Stanislao Polono, 1494.
  • Liber Chronicarum, cum figuris et ymaginibus, Hartmann Schedel. Nürnberg: Anton Koberger, 1493. Primeira edición da famosa "Crónica de Nurenberg".
  • Moralia, Séneca. Venecia: Bernardino de Cremona e Simón de Luero, 1490
  • Quaestiones de potentia Dei, Tomé de Aquino. Venecia: Christoph Arnold, 1476.
  • Quaestiones de duodecim quodibet, Tomé de Aquino. Venecia: Johanis de Colonia, 1476.
  • Historia Baetica, Carlos Verardi. Roma: Eucharium Silber, 1493
  • Superquattuor libris sententiarum, Guillermo Vorrilong. Venecia: Jacobo de Leucho, 1496.

Museo do Libro e da Lingua editar

 
Museo do Libro e a Lingua.

En 2006, anunciouse a futura construción do “Museo do Libro e o Autor Clásico Arxentino”. O proxecto orixinal da Biblioteca Nacional de 1962 contemplaba a demolición de todos os edificios que ocupaban o seu quinteiro, pero iso non foi concretado. Un deles foi cedido á República de Paraguai para que establecese a súa embaixada, e outros dous na Avenida As Heras aloxaron distintas reparticiones públicas, ata que quedaron sen uso.[16]

O Museo do Libro ocuparía o espazo deses dous edificios, liberando case toda a fronte das Heras para que se puidese contemplar a Biblioteca dende alí. O proxecto foi elaborado polos mesmos arquitectos Testa e Bullrich, e foi presentado ao público en xaneiro de 2008. Como detalle de impacto público anunciouse que o novo museo aloxaría en azotea catro lunetas, fragmentos dos murais orixinais das Galerías Pacífico, pintados por Spilimbergo, Berni e outros artistas, que foran desmontados cando o centro comercial reformouse, en 1990. Os murais están en restauración, e o traballo artesanal continuará mentres as obras estean expostas nos muros do edificio.[17][18][19]

Finalmente, en xaneiro de 2010 a presidenta Cristina Fernández de Kirchner asinou o convenio para a construción do Museo, adxudicada á construtora LBESA.[20] O edificio contou cun orzamento de 10 millóns de pesos que implica a finalización das obras da Biblioteca Nacional.[21]

Inaugurado o 29 de setembro de 2011 pola presidenta Cristina Fernández de Kirchner, o museo abriu ao público o 10 de outubro. Mentres a planta baixa posúe unha exposición permanente dedicada ao libro e a historia das editoriais na Arxentina, o andar superior está destinado a exposicións temporais artísticas, comezando a funcionar cunha de Roberto Jacoby dedicada ao Artigo 14 bis da Constitución Nacional.[22]

Notas editar

  1. ↑ Revista Electrónica de Fuentes y Archivos (ed.). "La Gazeta de Buenos Ayres y las donaciones realizadas por la fundación de la Biblioteca Pública (1810)". Arquivado dende o orixinal o 15 de xullo de 2020. Consultado o 28 de agosto de 2019. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 "16 de marzo: en 1812, Mariano Moreno inaugura la Biblioteca Pública de Buenos Aires, hoy Biblioteca Nacional" (en castelán). Consultado o 28 de agosto de 2019. 
  3. ↑ Bruno, Paula, Paul Groussac. Un estratego intelectual, Fondo de Cultura Económica, Buenos Aires, 2005. Bruno, Paula (Estudo preliminar e selección de textos), Travesías intelectuais de Paul Groussac, Editorial da Universidade Nacional de Quilmes, Buenos Aires, 2005.
  4. ↑ 4,0 4,1 Secretaría de Cultura da Nación (ed.). "Biblioteca Nacional". Consultado o 28 de agosto de 2019. 
  5. ↑ "Cazzaniga De Bullrich, Alicia". Moderna Buenos Aires, CPAU (en castelán). Consultado o 4 de novembro de 2017. 
  6. ↑ 6,0 6,1 "Inauguran un[a] escultura de Perón y Evita en la Biblioteca Nacional". ambito.com. Arquivado dende o orixinal o 15 de marzo de 2016. Consultado o 06 de febreiro de 2019. 
  7. ↑ Barrantes, Guillermo (2006). Buenos Aires é lenda 2. Mitos urbanos dunha cidade misteriosa. Planeta. p. 228.
  8. ↑ Entrevista con Clorindo Testa (Primeira Parte) Novembro de 2007
  9. ↑ Arxentina homenaxea a Julio Cortázar
  10. ↑ "Revistas de la Biblioteca Nacional". Biblioteca Nacional Mariano Moreno. 
  11. ↑ "Copia archivada". Arquivado dende o orixinal o 14 de febreiro de 2014. Consultado o 06 de febreiro de 2019. 
  12. ↑ 12,0 12,1 bn.gov.ar (ed.). "La Biblioteca. Tercera época. La crítica literaria en Argentina. Revista fundada por Paul Groussac". Consultado o 28 de agosto de 2019. 
  13. ↑ "Cuaderno de la BN". Consultado o 20 de maio de 2019. 
  14. ↑ "Marca de Agua". Consultado o 20 de maio de 2019. 
  15. ↑ Departamento de Archivos. Biblioteca Nacional Mariano Moreno. "Guía de fondos de la Colección de Archivos de la Biblioteca Nacional." (PDF). 
  16. ↑ A Biblioteca, de face á cidade por Eduardo Videla. Diario Páxina/12, 5 de xullo de 2006
  17. ↑ Museo do Libro Arquivado 27 de maio de 2020 en Wayback Machine. Diario A Nación, 23 de xaneiro de 2008
  18. ↑ A Biblioteca Nacional suma un museo e achégase aos veciños Arquivado 12 de setembro de 2009 en Wayback Machine. por Silvia Gómez. Diario Clarín, 27 de xaneiro de 2008
  19. ↑ A restauración das obras que o menemismo descartou por Eduardo Videla. Diario Páxina/12, 5 de xullo de 2006
  20. ↑ LBESA construye el Museo del Libro Arquivado 04 de marzo de 2016 en Wayback Machine. Empresasnews.com, 5/03/2010
  21. ↑ Secretaría de Cultura de la República Argentina (19 de xaneiro de 2010). "La presidenta de la Nación lanzó el plan de obras para erigir el Museo del libro" (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 03 de abril de 2019. Consultado o 03 de abril de 2019. 
  22. ↑ Museo do Libro e da Lingua Biblioteca Nacional, 29/09/2011

Véxase tamén editar

Ligazóns externas editar

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Biblioteca_Nacional_da_República_Arxentina&oldid=6628256»