Árbores senlleiras de Galicia

A vella oliveira de Vigo do Paseo de Afonso XII, símbolo da cidade.

Vista do Castiñeiro de Pumbariños no Souto de Rozavales.

Árbore das bruxas, Metrosideros excelsa, na policía local da Coruña

Unha árbore senlleira é unha árbore que, polas súas características extraordinarias ou destacábeis (tamaño, idade, significación histórica ou cultural, rareza, beleza etc.) é considerada reliquia botánica, obxecto de respecto veciñal e con valor científico, cultural, didáctico, paisaxístico ou ornamental. En Galiza aparecen no Catálogo galego de árbores senlleiras elaborado e regulado pola Xunta de Galicia dende o ano 2007 a través do Decreto 67/2007, do 22 de marzo coa finalidade de protexelas de riscos e ameazas, garantindo a súa conservación.

En Galiza salientan os carballos, castiñeiros, teixos e sobreiras como árbores autóctonas. Tamén aparecen moitas especies ornamentais como camelias, sequoias ou alciprestes.

Á hora de seleccionar os exemplares ou formacións senlleiras estúdase a idade dos exemplares, relevancia cultural (criterios históricos e tradicionais), valor estético (criterios estéticos e dendrométricos), rareza (criterios biolóxicos e ecolóxicos) na súa situación ou na súa distribución (criterios de situación) etc.

Críticas

Algúns critican que a Xunta non teña actualizada a listaxe dende o ano 2011, mentres quince árbores senlleiras teñan desaparecido dende entón e outras se atopen en risco extremo de morte ou desaparición. Entre estes exemplares figuran a magnolia do Pazo de Santa Cruz (Vedra); o piñeiro manso dos Candeiras (en Ponteareas), o piñeiro bravo de Alxén (en Salvaterra de Miño); unha faia do Parque de Castrelos (en Vigo); media ducia de carballos centenarios da Carballeira de Caldas de Reis; un par de alciprestes de California do peirao de Ortigueira; o olmo de Holanda do Pazo de Lourizán (en Pontevedra); o rododendro de Serantellos (en Cambados) e o chopo branco do Balneario de Cuntis (xa desaparecido por mor dun vendaval en 2013). A situación do teixo dos Tenreiro, en Pontedeume, é tamén crítica.

Listaxes

A camelia do parque de Castrelos, en Vigo, a máis vella de Galiza.

O eucalipto coñecido como "O Avó" do Souto da Retorta. Pódese apreciar o groso do toro.

Algunhas árbores destacadas son:

• En Carballeda de Valdeorras está o Teixedal de Casaio, un bosque de teixos situado na montaña de Pena Trevinca.
• En Manzaneda áchase o Castiñeiro de Pumbariños ou de Rozavales, primeira árbore catalogada como Monumento Natural en Galiza. Ten 2.000 anos de idade e crese que foi plantado polos romanos.
• A Aciñeira de Covas está no concello de Rubiá.
• Na parroquia de Chavín (Viveiro) está o eucalipto azul coñecido como O Avó, no Souto da Retorta, á beira do río Landro. Malia non ser o exemplar máis alto do conxunto arbóreo da Retorta, é o máis sobresaínte polo seu grosor e por ser o máis ancián desta paraxe. Acada os 67 metros de altura, ten 10,5 metros de perímetro e un volume de 75,2 metros cúbicos. É considerada a árbore máis grande de Galiza, de España, e unhas das máis grandes de Europa.

• Na parroquia de Baamonde (Begonte), no lugar de Baamonde, existe un castiñeiro de 500 anos, que ten unha capela tallada no seu interior.
• En San Pedro do Incio (O Incio) hai exemplares de castiñeiros e carballos; en San Salvador do Mao, no mesmo concello, hai un maxestoso carballo catalogado entre os de maior porte de Galiza.
• Na Pobra do Brollón está a Sobreira de Santiorxo.
• En Samos, na chamada Capela do Ciprés do século IX do Mosteiro de Samos, no Camiño de Santiago francés, érguese un alcipreste.
• Na entrada da vila de Taboada existe o Carballo de Ramos (carballo común), que dá nome á parroquia San Tomé de Carballo.
• En Aldán (Cangas) existe un eucalipto centenario na herdade do Conde.
• No lugar de Balboa, na parroquia de Arnois (A Estrada), atópase a Sobreira de Balboa, a árbore máis vella de Galiza datada bibliograficamente, xa coñecida en tempos dos Reis Católicos.
• Na parroquia de Callobre (A Estrada) está a Sobreira de Valiñas con máis de 1.000 anos de idade.
• No lugar de Quintela, na parroquia de Catasós (Lalín), hai exemplares da Fraga de Catasós.
• No camposanto da igrexa parroquial de Bermés (Lalín) destaca un carballo.
• Á beira do pazo de Taboada (Silleda) hai un exemplar de carballo.
• No Pazo de Ortigueira, en Santa Cruz de Ribadulla (Vedra) hai unha camelia do Xapón.
• Fronte ao Pazo de Lourizán (Lourizán, Pontevedra) hai un cedro do Líbano duns 180 anos.
• No Parque de Castrelos de Vigo hai varias árbores senlleiras, como faias, tulipeiros, eucaliptos e camelias. No Paseo de Afonso XII da mesma vila está a vella oliveira símbolo da cidade.

Listaxe de árbores senlleiras de Galiza

A seguir amósase unha listaxe por provincias das árbores senlleiras en Galiza incluídas no Catálogo de Árbores Senlleiras da Xunta de Galicia.

Código	Nome	Especie	Concello	Provincia
1A	Perona do Paseo da Ferradura	Abies nordmanniana	Santiago de Compostela	A Coruña
2A	Pradairo da Igrexa de Vilarpandín	Pradairo común	Navia de Suarna	Lugo
3A	Pravia de Vilalba	Pradairo común	Vilalba	Lugo
4A	Castiñeiro das Indias do Xardín botánico de Padrón	Castiñeiro das bruxas	Padrón	A Coruña
5A	Ameneiro do Pazo de Maside	Amieiro	Pantón	Lugo
6A	Araucaria do Brasil do Parque de Caldas de Reis	Piñeiro do Paraná	Caldas de Reis	Pontevedra
7A	Araucaria do Castelo de Soutomaior	Piñeiro de Chile	Soutomaior	Pontevedra
8A	Piñeiro de Norfolk da Casa de Tenreiro	Piñeiro de Norfolk	Pontedeume	A Coruña
9A	Érbedo do Pazo de Mariñán	Érbedo	Bergondo	A Coruña
10A	Cedro de California do Pazo de Torrecedeira	Cedro de California (Calocedrus decurrens)	Redondela	Pontevedra
11A	Camelia "Pantalóns" do Pazo de Lens	Camelia do Xapón	Ames	A Coruña
12A	Camelia do Pazo de Ortigueira	Camelia do Xapón	Vedra	A Coruña
13A	Camelias do Pazo de Torres Agrelo	Camelia do Xapón	Redondela	Pontevedra
14A	Camelias do Pazo de Castrelos	Camelia do Xapón	Vigo	Pontevedra
15A	Camelia reticulada do Pazo de Oca	Camellia reticulata	A Estrada	Pontevedra
16A	Camelia 'sasanqua' do Pazo de Torres Agrelo	Camellia sasanqua	Redondela	Pontevedra
17A	Nogueira pecán de Illinois do Pazo de Mariñán	Carya illinoinensis	Bergondo	A Coruña
18A	Castiñeiro da Capela	Castiñeiro común	Begonte	Lugo
19A	Castiñeiro do Val da Fonte	Castiñeiro común	Folgoso do Courel	Lugo
20A	Castiñeiro de Pumbariños. Souto de Rozabales	Castiñeiro común	Manzaneda	Ourense
21A	Castiñeiro do Mola	Castiñeiro común	A Mezquita	Ourense
22A	Castiñeiro da Ribeira	Castiñeiro común	A Mezquita	Ourense
23A	Castiñeiro do Souto da Ramigoa.	Castiñeiro común	Nogueira de Ramuín	Ourense
24A	Castiñeiro da Regadiña	Castiñeiro común	A Pobra de Trives	Ourense
25A	Castiñeiros de Peninvello	Castiñeiros comúns	Xinzo de Limia	Ourense
26A	Casuarina da Alameda da Praza de Compostela	Piñeiro de Australia	Vigo	Pontevedra
27A	Cedros do Himalaia dos Xardíns de Vincenti	Cedros do Himalaia	Pontevedra	Pontevedra
28A	Cedro do Líbano do Pazo de Lourizán	Cedro do Líbano	Pontevedra	Pontevedra
29A	Coroa de Cristo	Árbore do amor	Padrón	A Coruña
32A	Canforeiras do Pazo de Rubiáns	Canforeira	Vilagarcía de Arousa	Pontevedra
33A	Laranxeira obscena do Pazo de Brandariz	Laranxeira	Ortigueira	A Coruña
34A	Criptomeria do Pazo de Ortigueira	Cryptomeria japonica	Vedra	A Coruña
35A	Criptomeria do Castelo de Soutomaior	Cryptomeria japonica	Soutomaior	Pontevedra
36A	Criptomeria elegante do Pazo de Oca	Cryptomeria japonica var.elegans	A Estrada	Pontevedra
37A	Cunninghamia do Pazo de Gondomar	Cunninghamia lanceolata	Gondomar	Pontevedra
38A	Cunninghamia do Pazo Xardín de Caldas de Reis	Cunninghamia lanceolata	Caldas de Reis	Pontevedra
39A	Alcipreste da California da Misericordia	Alcipreste da California	Viveiro	Lugo
40A	Alcipreste da California do Pazo de Quintáns	Alcipreste da California	Meis	Pontevedra
41A	Alcipreste mediterráneo da Capela do Salvador	Alcipreste mediterráneo (Cupressus sempervirens var. fastigiata).	Samos	Lugo
30A	Alcipreste de Lawson da Casa da Pobra	Alcipreste de Lawson	O Incio	Lugo
31A	Alcipreste de Lawson do Castelo de Soutomaior	Alcipreste de Lawson	Soutomaior	Pontevedra
42A	Eucaliptos do Pazo de Mariñán	Eucalipto azul	Bergondo	A Coruña
43A	Eucalipto da Casa de Reimunde	Eucalipto azul	Foz	Lugo
44A	O Avó de Chavín, Souto da Retorta	Eucalipto azul	Viveiro	Lugo
45A	Eucaliptos do Paseo da Ferradura	Eucalipto azul	Santiago de Compostela	A Coruña
46A	Eucaliptos do Pazo de Castrelos	Eucalipto azul	Vigo	Pontevedra
47A	Eucalipto do Maná da Casa de Ordax	Eucalyptus viminalis	Castro de Rei	Lugo
48A	Faias do Parque de Castrelos	Faia europea	Vigo	Pontevedra
49A	Figueira do Meco	Figueira común	O Grove	Pontevedra
50A	Figueira de Rosalía	Figueira común	Padrón	A Coruña
51A	Freixo de folla estreita de Montepando	Freixo de folla estreita	Monforte de Lemos	Lugo
52A	Freixo de Porta	Freixo mediterráneo	Sobrado dos Monxes	A Coruña
53A	Xinkgo do Pazo de Fonseca	Xinkgo	Santiago de Compostela	A Coruña
54A	Acivro do Pazo de Casanova	Acivro	O Pino	A Coruña
55A	Palmeira de Chile do Pazo de Meirás	Palmeira de Chile	Sada	A Coruña
56A	Tulipeiro de Virxinia do Pazo de Ortigueira	Árbore das tulipas	Vedra	A Coruña
57A	Tulipeiro de Virxinia do Pazo de Castrelos	Árbore das tulipas	Vigo	Pontevedra
58A	Magnolio de Santa Rita	Magnolio común	Narón	A Coruña
59A	Magnolio do Pazo de Rubiáns	Magnolio común	Vilagarcía de Arousa	Pontevedra
60A	Magnolio do Pazo de Ortigueira	Magnolio común	Vedra	A Coruña
61A	Sequoia do alba do Pazo de Lourizán	Sequoia do alba	Pontevedra	Pontevedra
62A	Árbore do fogo (Metrosideros excelsa) dos Xardíns de Lombardero	Árbore do fogo	Pontedeume	A Coruña
63A	Árbore do fogo (Metrosideros excelsa) do Xardín da Policía da Coruña	Árbore do fogo	A Coruña	A Coruña
64A	Oliveira do Paseo de Afonso XII	Oliveira	Vigo	Pontevedra
65A	Oliveiras do Cemiterio de Adina	Oliveira	Padrón	A Coruña
66A	Datileira do Mosteiro de Herbón	Datileira	Padrón	A Coruña
67A	Ombú do Centro Cultural de Santa Cruz	Ombú	Oleiros	A Coruña
68A	Ombú do Pazo de Ortigueira	Ombú	Vedra	A Coruña
	Ombú do Castro de Vigo	Ombú	Vigo	Pontevedra
69A	Piñeiro Bravo de Leiro	Piñeiro bravo	Miño	A Coruña
70A	Piñeiro manso dos Candeiras	Piñeiro manso	Ponteareas	Pontevedra
71A	Piñeiro insigne do Castelo de Santa Cruz	Piñeiro insigne	Oleiros	A Coruña
72A	Plátano do Pazo de Dompiñor	Plátano común	O Incio	Lugo
73A	Abetos de Douglas do Pazo de Casanova	Abeto de Douglas	O Pino	A Coruña
92A	Aciñeira de Covas.	Aciñeira	Rubiá	Ourense
74A	Carballo albariño da Praza do Campo de Quindous	Carballo albariño	Cervantes	Lugo
75A	Rebolo da Praza do Campo de Quindous	Cerquiño	Cervantes	Lugo
76A	Rebolo do Pazo da Pena	Cerquiño	Manzaneda	Ourense
77A	Carballo do Pazo de Vilardefrancos	carballo común	Carballo	A Coruña
78A	Carballo de Ramos	carballo común	Taboada	Lugo
79A	Carballo do Viño ou Carballo do Pelete	carballo común	A Lama	Pontevedra
80A	Carballo da Capela de Santa Margarida	carballo común	Pontevedra	Pontevedra
81A	Carballa da Rocha	carballo común	Rairiz de Veiga	Ourense
82A	Carballo do Pazo de Cartelos	carballo común	Carballedo	Lugo
83A	Carballo Grande de Bustelo de Abaixo	carballo común	Carballedo	Lugo
84A	Carballo da Casa do Herdeiro	carballo común	Carballedo	Lugo
85A	Carballos do Campo de Golf	carballo común	Lugo	Lugo
86A	Carballo de Mede	carballo común	Xermade	Lugo
87A	Carballo da Casa Grande	carballo común	Carballedo	Lugo
88A	Carballo Grande do Mestre	carballo común	Carballedo	Lugo
89A	Carballo grande de Reboreda	carballo común	Porqueira	Ourense
90A	Carballo fastixiado do Pazo de Ortigueira	Quercus robur var. fastigiata	Vedra	A Coruña
91A	Carballo fastixiado do Xardín botánico de Padrón	Quercus robur var. fastigiata	Padrón	A Coruña
93A	Sobreira de Balboa	Sobreira	A Estrada	Pontevedra
94A	Sobreira do Pazo de Valiñas	Sobreira	A Estrada	Pontevedra
95A	Sobreira do Cristo de Arriba	Sobreira	Redondela	Pontevedra
96A	Sobreira da Casa do Tristo, ou de Santiorxo	Sobreira	A Pobra do Brollón	Lugo
97A	Sequoias do Xardín botánico de Padrón	Sequoia común	Padrón	A Coruña
98A	Sequoia do Castelo de Soutomaior	Sequoia común	Soutomaior	Pontevedra
99A	Sequoia xigante do Pazo do Casal	Sequoia xigante	Bergondo	A Coruña
100A	Alciprestes dos illós do Xardín de Artime	Alcipreste dos illós	Vilagarcía de Arousa	Pontevedra
101A	Teixo do Pazo de Baldomir	Teixo	Bergondo	A Coruña
102A	Teixo da Igrexa de Córneas	Teixo	Baleira	Lugo
103A	Teixo da Casa dos Tenreiro	Teixo	Pontedeume	A Coruña
104A	Tuia Xigante do Pazo de Torres Agrelo	Tuia xigante	Redondela	Pontevedra
105A	Tileiro Prateado da Alameda do Campo da Estrela	Tilia tomentosa	Santiago de Compostela	A Coruña
106A	Palmeiras Washingtonias do Pazo de Ortigueira	Washingtonia robusta	Vedra	A Coruña
107A	Abeto branco de Carballal	Abeto branco	A Estrada	Pontevedra
108A	Araucaria de Carballeira	Araucaria bidwillii	Pontevedra	Pontevedra
109A	Piñeiro de Norfolk do Pazo de Rubiáns	Piñeiro de Norfolk	Vilagarcía de Arousa	Pontevedra
110A	Castiñeiro de Pexeiroos	Castiñeiro común	Os Blancos	Ourense
111A	Castiñeiro de Cerdedelo	Castiñeiro común	Laza	Ourense
112A	Castiñeiro de Trambolosríos	Castiñeiro común	Parada de Sil	Ourense
113A	Castiñeiro de Santa Eufemia	Castiñeiro común	Baños de Molgas	Ourense
114A	Castiñeiro de Cádavos	Castiñeiro común	A Mezquita	Ourense
115A	Castiñeiro do Prado da Ponte	Castiñeiro común	A Mezquita	Ourense
116A	Castiñeiro de Placín	Castiñeiro común	Manzaneda	Ourense
117A	Abeleira do Pazo de Lourizán	Abeleira	Pontevedra	Pontevedra
118A	Criptomeria do Xapón do Pazo de Lourizán	Cryptomeria japonica	Pontevedra	Pontevedra
119A	Dicksonia do Pazo de Ortigueira	Dicksonia antarctica	Vedra	A Coruña
120A	Freixo de folla estreita de Albarín	Freixo de folla estreita	O Porriño	Pontevedra
121A	Xinkgo de Vilaboa	Xinkgo	Culleredo	A Coruña
122A	Nogueira de Licín	Nogueira europea	O Saviñao	Lugo
123A	Magnolia de Oural	Magnolio común	Boqueixón	A Coruña
124A	Metrosídero do Eido de Besada	Metrosideros robusta	Poio	Pontevedra
125A	Moreira negra de Cangas de Foz	Moreira negra	Foz	Lugo
126A	Piñeiro de Alxén	Piñeiro bravo	Salvaterra de Miño	Pontevedra
127A	Chopo branco do balneario de Cuntis	Chopo branco	Cuntis	Pontevedra
128A	Carballo da Portela	Carballo común	Mondariz	Pontevedra
129A	Carballo de Portacal	Carballo común	Sobrado	A Coruña
130A	Carballo de Freán	Carballo común	Xermade	Lugo
131A	Carballo de Vilatuxe	Carballo común	Lalín	Pontevedra
132A	Carballo de Soutolongo	Carballo común	Lalín	Pontevedra
133A	Pai dos Rebolos	Carballo común	Viana do Bolo	Ourense
134A	Carballo de Luxís	Carballo común	Castro de Rei	Lugo
135A	Carballo de Cabanavella-I	Carballo común	Cervantes	Lugo
136A	Carballo de Cabanavella-II	Carballo común	Cervantes	Lugo
137A	Sobreira de Loña	Sobreira	Ourense	Ourense
138A	Sobreira de Siador	Sobreira	Silleda	Pontevedra
139A	Rododendro arbóreo de Serantellos	Rhododendron arboreum	Cambados	Pontevedra
140A	Salgueiro da braña de Xafardán	Salgueiro bravo	Vilanova de Arousa	Pontevedra
141A	Sequoia vermella do Pazo de Lourizán	Sequoia común	Pontevedra	Pontevedra
142A	Sófora xaponesa do Pazo de Lourizán	Sophora japonica var. pendula	Pontevedra	Pontevedra
143A	Teixo de Cereixido	Teixo	Quiroga	Lugo
144A	Teixo de Carballido	Teixo	A Fonsagrada	Lugo
145A	Teixo de Fontaneira	Teixo	Baleira	Lugo
146A	Teixo de Balmonte	Teixo	Castro de Rei	Lugo
147A	Olmo híbrido do Pazo de Lourizán	Ulmus x hollandica	Pontevedra	Pontevedra

Listaxe de formacións senlleiras de Galiza

Código	Nome da formación	Especie	Concello	Provincia
1F	Buxal da Casa da Botana	Buxo	Arzúa	A Coruña
2F	Buxal do Pazo de Santa Cruz	Buxo	Vedra	A Coruña
3F	Buxal do Pazo de Oca	Buxo	A Estrada	Pontevedra
4F	Castiñeiros do Xapón e da China do Pazo de Lourizán	Castiñeiro do Xapón e castiñeiro da China	Pontevedra	Pontevedra
5F	Fraga de Catasós	Castiñeiro europeo e carballo común	Lalín	Pontevedra
6F	Souto de Rozabales	Castiñeiro europeo	Manzaneda	Ourense
7F	Carreira de eucaliptos do Pazo de Barrantes	Eucalipto azul	Ribadumia	Pontevedra
8F	Eucaliptos do Pazo de Rubiáns	Eucalipto azul	Vilagarcía de Arousa	Pontevedra
9F	Souto da Retorta	Eucalipto azul principalmente	Viveiro	Lugo
10F	Alciprestes de California do Xardín do Malecón	Alcipreste de California	Ortigueira	A Coruña
11F	Mirtos do Pazo de Mariñán	Mirto	Bergondo	A Coruña
12F	Retícula de oliveiras do Pazo de Santa Cruz	Oliveira	Vedra	A Coruña
13F	Palmeiral canario dos Xardíns de Méndez Núñez	Palmeira das Canarias	A Coruña	A Coruña
14F	Palmeiras do Senegal do Xardín botánico de Padrón	Palmeira do Senegal	Padrón	A Coruña
15F	Plátanos comúns do Pazo de Mariñán	Plátano común	Bergondo	A Coruña
16F	Plátanos comúns do Paseo do Esporón de Padrón	Plátano común	Padrón	A Coruña
17F	Carballeira de Caldas de Reis	Carballo común	Caldas de Reis	Pontevedra
18F	Carballeira de San Lourenzo de Trasouto	Carballo común	Santiago de Compostela	A Coruña
19F	Teixedal de Casaio	Teixo común	Carballeda de Valdeorras	Ourense
20F	Carreira dos tileiros do Pazo de Oca	Tileiro de folla grande	A Estrada	Pontevedra
21F	Olmos do Xardín de San Carlos	Ulmus x hollandica	A Coruña	A Coruña
22F	Carreira de araucarias de Noia	Araucaria bidwillii	Noia	A Coruña
23F	Bidueiral de Xares	Bidueiro (Betula celtiberica)	A Veiga	Ourense
24F	Carreira de buxos da illa de San Simón	Buxo	Redondela	Pontevedra
25F	Buxeda do Pazo de San Lourenzo	Buxo	Santiago de Compostela	A Coruña
26F	Castiñeiros dos Blancos	Castiñeiro europeo	Os Blancos	Ourense
27F	Devesa de Cartelos	Carballo común	Carballedo	Lugo
28F	Carballos da Praza do Campo de Bande	Carballo común	Bande	Ourense
29F	Sobreiral de Magán	Sobreira	Curtis	Pontevedra
30F	Tileiros prateados da igrexa de San Domingos	Tileiro prateado	Ribadavia	Ourense
31F	Tileiros prateados do Mosteiro de Oseira	Tileiro prateado	San Cristovo de Cea	Ourense

Véxase tamén

Outros artigos

• Vexetación de Galicia

Ligazóns externas

• DECRETO 67/2007, do 22 de marzo, polo que se regula o Catálogo Galego de Árbores Senlleiras