Os Tupamaros, tamén coñecidos como MLN (Movimiento de Liberación Nacional) foi unha organización de guerrilla urbana no Uruguai nos anos 60 e 70 e que na actualidade actúa como partido político na Fronte Ampla. Toma o nome de Túpac Amaru II, líder dunha revolta contra os españois no século XVIII.

Bandeira dos Tupamaros

En 1960 apareceu no seo do Partido Socialista do Uruguai, partido que virara cara a esquerda sumándose ao terceiromundismo, un grupo que miraba cara ás loitas de liberación que se desenvolveran en Alxeria, a China e especialmente en Cuba e discutía a viabilidade dunha guerrilla rural no Uruguai, este grupo confluíu coa Unión de Traballadores Azucreiros de Artigas dirixida por Raúl Sendic, tamén membro do PSU e que estivera en Cuba varios meses tralo triunfo da revolución.

O 31 de xullo de 1963 realizan a primeira acción armada, o asalto ao Club de Tiro Suízo, apropíanse de varias armas e munición, Raúl Sendic idenficado pola policía como o ideólogo marchou ao exilio. Ao longo do ano foron incorporándose ao grupo inicial membros procedentes do anarquismo e o maoísmo, seguironlle máis accións armadas pero ningunha foi reivindicada ata que a partir de decembro de 1964 comezaron a asinar as súas accións co nome de Tupamaros, independizándose do PSU.

Tras ser practicamente desbaratado pola policía en 1966, o MLN-T recuperouse, cunha serie de accións que combinaban a recollida de fondos e materiais para a organización, o axustizamento dalgúns funcionarios policiais acusados de torturas e a propaganda política.

Contra 1970 a loita armada fíxose de maiores proporcións, realizando algunha das súas accións máis coñecidas, como o secuestro e axustizamento en agosto de 1970 do funcionario norteamericano Dan Mitrione, enviado polos Estados Unidos para asesorar á policía, ou a fuga do penal Punta Carretas en 1971.

En 1972 detívose á case toda a dirección da organización, mantidos como reféns tras o golpe de estado de 1973, os tupamaros deixaron de realizar accións armadas no Uruguai[1].

  1. Galiana i Cano, Vicent (2017). Tupamaros. Del fusell al parlament (1966-2016). Tigre de Paper. ISBN 978-84-16855-02-5.