Sansón
Sansón foi un persoeiro do Antigo Testamento, de forza extraordinaria, que simboliza a loita dos israelitas contra os filisteos. A lenda de Sansón está recollida no Libro dos Xuíces (13-16). Represéntase con longa cabeleira ou cunha columna crebada.
O seu nome procede do hebreo shamash, sol, co significado de fillo do sol.
Feitos de Sansón editar
A tradición di que a forza de Sansón residía no seu longo cabelo, e nesta característica baséanse os feitos que se contan del, como o de que venceu a todo un exército de filisteos armado só coa queixada dun burro, ou o de que matou un león coas mans, desartellándolle as mandíbulas. Este segundo feito relaciona as figuras de Sansón e de Hércules: tamén este deu morte a un león esganándoo coas mans
O caso foi que Sansón atopou no lugar de Tímnnah unha muller filistea e gustoulle. Convenceu ós país para que arranxasen o casamento, aínda que estes preferían unha muller da aldea e non filistea. Cando foi a Tímnah para coñecer á moza, saiulle ó paso un león e Sansón esgazouno coas mans. Pero a moza traizoouno e el rexeitou casar con ela [1].
Casou con Dalila, tamén de orixe filistea, que lle descobre o segredo da súa forza, o que significou a súa perda: Dalila, aproveitando que durmía, cortoulle o pelo e entregouno ós filisteos. Capturado e vencido o seu principal inimigo, os filisteos celebraron unha festa no templo, con Sansón encadeado ás columnas que o sostiñan. No último momento, Sansón derrubou as columnas e con elas caeu o templo, matando os filisteos todos que nel estaban, o que representou a súa última vitoria e que se lle considere suicida.
Sansón e mailo león editar
Na imaxinería relixiosa represéntase nos tres momentos citados: xunto a Dalila, que lle corta o pelo, derrubando as columnas ou loitando co león.
Na escultura románica, a escena de Sansón e o león quedou reflectida nos tímpanos de, polo menos, sete igrexas galegas:
- Igrexa de San Martiño de Moldes (Melide)
- Igrexa de San Xoán de Palmou (Lalín) [2]
- Igrexa de Santiago de Taboada (Silleda)
- Igrexa de San Miguel de Oleiros (Silleda)
- Igrexa de Santa Baia de Beiro (Ourense) [3]
- Igrexa de Santa María de Taboada dos Freires (Taboada)
- Igrexa de Pazos de San Clodio (San Cibrao das Viñas)
-
San Martiño de Moldes (Melide). -
San Xoán de Palmou (Lalín). -
Oleiros (Silleda). -
Santa Baia de Beiro (Ourense). -
Taboada dos Freires (Lugo). -
Pazos de San Clodio (San Cibrao das Viñas).
Hai outros autores, como Hipólito de Sá,[4] que discuten a interpretación dalgúns destes tímpanos e ven a imaxe de Santiago Apóstolo a cabalo. De feito, nalgún caso a imaxe do animal lembra máis un cabalo ca un león.
Só un, o de Taboada dos Freires, está datado, nunha inscrición que rodea a imaxe e remata na cara inferior da pedra, na que se especifica o nome do escultor, un tal Pelagius, e a data de 1228 (1190 na nosa cronoloxía). Xosé Ramón Fernández-Oxea, que estudou seis destes sete tímpanos [5], supón que o de Palmou é inmediatamente anterior a 1170, mentres que Yzquierdo Perrín dátao entre 1150 e 1160. O máis moderno de todos eles, o de Beiro, pode datarse ó redor de 1200.
A mesma imaxe aparece profusamente en tímpanos, relevos ou capiteis do resto de España, así como en Francia e Italia.
Notas editar
- ↑ "Xuíces, 14, 1-9"..
- ↑ Hoxe no Museo de Pontevedra.
- ↑ Actualmente nunha casa particular de Turei, lugar da mesma parroquia.
- ↑ Rutas del románico en la provincia de Pontevedra, 1978, 617-619; na descrición da igrexa de Santiago de Taboada (Silleda).
- ↑ Non tiña información do de San Miguel de Oleiros, dado a coñecer en 1971.
Véxase tamén editar
Bibliografía editar
- Ferro Ruibal, Xesús (dir.) e outros: Diccionario dos nomes galegos. Ir Indo, Vigo 1992.
- Sastre Vázquez, Carlos: "Os sete tímpanos galegos coa loita de Sansón e o león. A propósito da posible recuperación dunha peza do noso patrimonio", en Anuario Brigantino nº 26, 2003, 321-338.