Raio (descarga eléctrica)
Un raio é unha descarga eléctrica que se produce entre as nubes de chuvia ou entre unha destas nubes e a terra. A descarga é visíbel con traxectorias sinuosas e ramificacións irregulares que teñen ás veces moitos quilómetros de distancia, fenómeno coñecido como lóstrego ou relampo. Tamén se produce unha onda sonora chamada trono.
Como se produce o raio editar
Estes fenómenos prodúcense polas diferenzas de potencial nas atmosferas da Terra e doutros planetas. Un exemplo de ocorrencia de raios noutros planetas é en Xúpiter, cuxas tempestades se detectan dende a terra a través dos radiotelescopios.
En xeral, os raios caen para restabelecer o equilibrio das masas electrónicas entre as nubes entre si, entre as nubes e o solo ou entre o solo e as nubes.
O raio cae no momento en que as cargas eléctricas acadan a enerxía suficiente para superar a resistencia eléctrica do ar, ocorrendo entón a descarga de forma explosiva, luminosa e violenta. O raio tende a caer por norma en lugares altos que o conduzan ata a terra, lugar onde debe ir a parar para perder por completo toda a súa carga eléctrica.
Tipos de raio editar
Raio intra-nubrado e inter-nubrado editar
A disposición das cargas eléctricas na tormenta, tal como se explica anteriormente, crea as diferenzas de potencial entre o cumio, o centro e a base da tormenta. Cando a potencia eléctrica é o suficientemente grande, o aire entre os diferentes niveis non basta como illante e prodúcese unha descarga. O raio xerado entón pode producirse entre as diferentes partes das nubes ou entre nubes veciñas.
Como estas capas están en xeral máis cerca entre elas que entre elas e o chan, este tipo de raios será o primeiro en producirse. A medida que a tormenta colle altura, estendéndose verticalmente e que a potencia eléctrica aumenta, o raio nube-chan predominará, pero sen estar nunca só por completo. O cambio de proporción entre o tipo inter ou intra-nubrado e nube-chan resulta ser por conseguinte unha indicación do estadio de desenvolvemento do cúmulonimbo.
Prevención do impacto dun raio editar
 | Advertencia: A Wikipedia non dá consellos médicos. Se cre que pode requirir tratamento, por favor, consúltello ao médico. |
Existen situacións nas que o perigo de recibir o impacto dun raio xérase en poucos minutos. Coñecer o dato da velocidade de propagación do son (que é de 340 m/s), podería impedir un accidente mortal, pois serve para calcular a que distancia caerá o raio. Para determinar se caen cerca os raios, só é necesario contar os segundos entre relampo e trono, e dividir este número entre tres. O resultado estará dado en quilómetros.
Só se deben abandonar as medidas de precaución se a tormenta se encontra a máis de dez quilómetros de distancia (30 segundos entre relampo e trono).
Outro elemento para saber se o raio pode "dispararse" en fraccións de segundo, é o campo electrostático, que erguenos o vello, aviso dunha descarga electromagnética mortal.
Os lugares máis seguros durante unha tormenta eléctrica son os edificios e os vehículos, xa que conducen a electricidade ata o chan pola súa parte exterior, sen danar aos seus ocupantes.
Dentro dun edificio deben tomarse as seguintes precaucións:
- Pechar/situarse lonxe de portas e ventás.
- Situarse lonxe de instalacións eléctricas.
- Non usar teléfonos fixos, só inalámbricos ou móbiles.
Dentro dun vehículo deben tomarse as seguintes precaucións:
- Pechar todas as portas e ventás.
- Non tocar partes metálicas do vehículo.
- Por ningún motivo abandonar o vehículo.
En caso de que o individuo sexa sorprendido pola tormenta eléctrica mentres está ao aire libre, recoméndase o seguinte:
- En caso de haber un edificio ou vehículo moi cerca, intentar chegar a el.
- Situarse lonxe de obxectos altos (árbores, postes ou calquera obxecto que sobresaínte).
- Buscar unha zona que se encontre un pouco máis baixa que o terreo circundante.
- Non deitarse, xa que a terra húmida conduce moi ben a electricidade.
- Intentar agacharse o máis posible, pero tocando o piso só coas plantas dos pés.
En caso de sufrir a caída dun raio, a probabilidade de morte non é tan grande como poida parecer, xa que o 94% dos afectados sobreviven. Non obstante, hai que ter presente que se ben o impacto non resulta mortal, as secuelas poden ser permanentes. Algunhas das consecuencias son as seguintes:
- Perda da consciencia, amnesia temporal ou perda total da memoria.
- Funcionamento irregular de órganos temporal ou permanente.
- Morte de certos membros ou órganos do corpo.
- Perda da capacidade de sentir frío: resulta frecuente en persoas con este problema contraer catarros, gripes, pulmonías e hipotermias, que si poden causarlles a morte.
- Outras secuelas: en moitos casos, precísase de tratamento psicolóxico para que o afectado esqueza o accidente e perda o medo á chuvia, ás tormentas, ou incluso ás simples nubes.
Historia editar
Foi no século XVIII practicamente que comezou o estudo sistemático da electricidade. Naquela época non se coñecía unha teoría que explicase o fenómeno das tempestades e os raios que nelas se manifestaban. Benjamin Franklin comprobou a hipótese da orixe eléctrica dos raios, concibindo ademais os pararraios coa finalidade de protexer as edificacións da acción dos mesmos.
Véxase tamén editar
Outros artigos editar
| Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Lóstregos |