Henry Fonda

Henry Jaynes Fonda, máis coñecido por Henry Fonda, nado en Grand Island, Nebrasca, o 16 de maio de 1905 e finado nos Ánxeles o 12 de agosto de 1982, foi un actor de cine e teatro estadounidense. Fillo de William Brace Fonda e de Herberta Krueger Jaynes. Fonda tiña antepasados neerlandeses, sendo o apelido Fonda orixinario de Frisia, unha rexión europea que se estende dende o norte dos Países Baixos ata o noroeste de Alemaña.

Henry Fonda

Biografía
Nacemento	(en) Henry Jaynes Fonda 16 de maio de 1905 Grand Island, Estados Unidos de América (pt)
Morte	12 de agosto de 1982 (77 anos) Os Ánxeles, Estados Unidos de América
Causa da morte	Cardiopatía
Datos persoais
País de nacionalidade	Estados Unidos de América
Educación	Universidade de Minnesota (pt) Omaha Central High School (en)
Altura	185 cm
Actividade
Campo de traballo	Actuación, filme, teatro, Televisión e Produción de cinema
Lugar de traballo	Estados Unidos de América
Ocupación	actor de televisión , actor de teatro , produtor de televisión , actor , guionista , oficial da armada , apicultor , actor de cinema , produtor de cinema
Período de actividade	1928 - 1981
Partido político	Partido Demócrata
Xénero artístico	Western e Spaghetti Western
Lingua	Lingua inglesa
Representante	Music Corporation of America, Inc.
Carreira militar
Rama militar	Armada dos Estados Unidos de América
Rango militar	tenente (pt)
Conflito	Segunda guerra mundial
Familia
Cónxuxe	Shirley Maye Adams (en) (1965–) Afdera Franchetti (en) (1957–1961) Susan Blanchard (pt) (1950–1956) Frances Ford Seymour (pt) (1936–1950), morte do cónxuxe Margaret Sullavan (1931–1933)
Fillos	Peter Fonda  () Frances Ford Seymour (pt) Jane Fonda  () Frances Ford Seymour (pt)
Pais	William Brace Fonda (en)   e Elma Herberta Jaynes (en)
Premios (1981)  Óscar Honorífico (1980)  Óscar ó mellor actor, premiado polo traballo On Golden Pond (pt) (1979)  Premio Kennedy (1978)  Prémio AFI Life Achievement (pt) (1958)  BAFTA Award for Best Foreign Actor (en) , premiado polo traballo 12 Angry Men (1948)  Tony Award for Best Actor in a Play (en)  estrela no Paseo da Fama de Hollywood  Estrela de Bronze (pt)  Eagle Scout  Grammy Award for Best Audio Book, Narration & Storytelling Recording (en)

Era o patriarca dunha familia de actores, entre os que están os seus fillos Jane Fonda e Peter Fonda, e a súa neta Bridget Fonda.

Gañador dos premios Óscar, Globo de Ouro, BAFTA e Tony. O cineasta John Ford, cando nunha entrevista se lle preguntou que era o cine para el, contestou: "Vostede viu camiñar a Henry Fonda? Pois iso é o cine". Esta frase valería para resumir a carreira de Fonda, un deses mitos do cine que se foron forxando a base de talento puro e traballo.

Traxectoria

Henry Fonda estudou xornalismo na Universidade de Minnesota, máis abandonou o curso no segundo ano. En 1925, traballaba nunha empresa en Omaha cando foi convidado para facer un papel importante nunha produción afeccionada da Community Playhouse. Nesa época el xa impresionara co seu metro oitenta e seis centímetros. Apaixonouse polo cine e o seu primeiro papel profesional foi na película You and Me, de Philip Barry.

A súa estrea no cine americano foi en 1935, repetindo o papel que fixera no teatro na adaptación de The Farmer Takes a Wife. Nesa mesma época faise amigo doutro actor novato, James Stewart, amizade que durou ata a súa morte. En 1936, Henry casou con Frances Seymour Brokwaw, unha americana rica e divorciada con quen tivo dous fillos, os tamén actores Jane Fonda e Peter Fonda. O casamento rematou traxicamente en 1950, co suicidio de Frances despois dun colapso nervioso.

Casou outras tres veces: en decembro de 1950, con Susan Levine Blanchard, con quen adoptou unha meniña; en 1957, coa italiana Afdera Franchetti e, en 1965, con Shirlee Mae Adams, con quen estivo casado ata a súa morte.

Antes de partir para a segunda guerra mundial como contramestre de terceira clase, participou en máis de vinte filmes, algúns grandes éxitos de portelo e crítica como Jezebel, Jesse James, Ao rufar dos tambores e As uvas da ira, coa que foi nomeado ao Óscar ó mellor actor.

Henry Fonda participou nunhas 90 películas. Conseguiu un Óscar como mellor actor xa ao final da súa carreira polo seu papel en On Golden Pond en 1981, poucos meses antes de morrer a consecuencia dun cancro e dunha doenza crónica de corazón na súa casa dos Ánxeles, acompañado pola súa muller Shirlee e a súa filla Jane Fonda, que tamén participara na súa derradeira película.

Filmografía

• 1935
  • ("The Farmer Takes a Wife") en España estreouse co título de Contrastes
  • Way Down East
  • I Dream Too Much en España estreouse co título de Canción de amor
• 1936
  • The Trail of the Lonesome Pine en España estreouse co título de El camino del pino solitario
  • Spendthrift
  • The Moon's Our Home
• 1937

Henry Fonda no filme Slim

• • Wings of the Morning
  • You Only Live Once ("Só se vive unha vez")
  • That Certain Woman
  • Slim
• 1938
  • I Met My Love Again ("Volveu o amor")

Henry Fonda no filme Jezebel.

• • Jezebel ("Jezabel")
  • Blockade ("Bloqueo")
  • Spawn of the North ("Lobos do norte")
  • The Mad Miss Manton
• 1939
  • Jesse James en España estreouse co título de Terra de audaces
  • Let Us Live!
  • The Story of Alexander Graham Bell en España estrouse co título de El gran milagro
  • Young Mr. Lincoln O mozo Lincoln
  • Drums Along the Mohawk ("Corazóns indomables")
• 1940
  • As uvas da ira
  • A raíña da canción ("Lillian Russell")
  • A vinganza de Frank James ("The Return of Frank James")
  • Chad Hanna
• 1941

Henry Fonda en The Lady Eve.

• • The Lady Eve (en España estreouse co título de Las tres noches de Eva)
  • Wild Geese Calling
  • Perténcesme ("You Belong to Me")
• 1942
  • Rings on Her Fingers
  • The Male Animal
  • The Magnificent Dope
  • Seis destinos ("Talles of Manhattan")
  • A súa última danza ("The Big Street")
• 1943
  • O sarxento inmortal ("Immortal Sergeant")
  • Incidente en Ox-Bow ("The Ox-Bow Incident")
• 1946 : Paixón dos fortes ("My Darling Clementine")
• 1947
  • Noite eterna ("The Long Night")
  • O fugitivo ("The Fugitive")
  • Entre o amor e o pecado ("Daisy Kenyon")
• 1948
  • Unha enquisa chamada Milagre ("On Our Merry Way")
  • Fort Apache
• 1955 : Escala en Hawaii ("Míster Roberts")
• 1956
  • Guerra e paz ("War and Peace")
  • Falso culpable ("The Wrong Man")
• 1957
  • Doce homes sen piedade ("12 Angry Men")
  • Cazador de fuxidos ("The Tin Star")
• 1958 : Stage Struck
• 1959
  • O home das pistolas de ouro ("Warlock")
  • The Man Who Understood Women
• 1962
  • Tempestade sobre Wáshington ("Advise and Consent")
  • O día máis longo ("The Longest Day")
  • A conquista do Oeste ("How the West Was Won")
• 1963 : Febre no sangue ("Spencer's Mountain")
• 1964
  • The Best Man
  • Punto límite ("Fail-Safe")
  • A pícara solteira ("Sex and the Single Girl")
• 1965
  • Os desbravadores ("The Rounders")
  • Primeira vitoria ("In Harm's Way")
  • Guerra secreta ("The Dirty Game")
  • A batalla das Ardenas ("Battle of the Bulge")
• 1966 : O destino tamén xoga ("A Big Hand for the Little Lady")
• 1967 : Unha bala para o diaño ("Welcome to Hard Times")
• 1968
  • Os malvados de Firecreek ("Firecreek")
  • Brigada homicida ("Madigan")
  • Teus, meus, nosos ("Yours, Mine and Ours")
  • The Boston Strangler
  • Ata que chegou a súa hora ("Once Upon a Time in the West")
• 1970
  • Comando no mar de China ("Too Latexa the Hero")
  • O club social de Cheyenne ("The Cheyenne Social Club")
  • O día dos tramposos ("There Was a Crooked Man")
• 1971 : Ás veces unha grande noción ("Sometimes a Great Notion")
• 1973
  • O serpe ("Lle Serpent")
  • Mércores de cinza ("Ash Wednesday")
  • O meu nome é... ningún ("Il mio nome è Nessuno")
• 1974 : Mussolini: Último acto ("Mussolini: Ultimo atto")
• 1976 : A batalla de Midway ("Midway")
• 1977
  • Tentáculos ("Tentacoli")
  • Montaña rusa ("Rollercoaster")
  • The Last of the Cowboys
• 1978
  • Os novos leóns ("Il Grande attacco")
  • Fedora
  • O enxame ("The Swarm")
• 1979
  • City on Fire ("Cidada con lume")
  • Wanda Nevada
  • Meteor ("Meteoro")
• 1981 : On Golden Pond ("No estanque dourado")

Premios

Óscar

Ano	Categoría	Película	Resultado
1981	Óscar ó mellor actor	On Golden Pond	Gañador
1980	Óscar Honorífico		Gañador
1940	Óscar ó mellor actor	As uvas da ira	Nomeado

Globos de Ouro

Ano	Categoría	Película	Resultado
1981	Globo de Ouro ao mellor actor - Drama	On Golden Pond	Gañador
1981	Premio Cecil B. DeMille		Gañador

BAFTA

Ano	Categoría	Película	Resultado
1957	BAFTA ao mellor actor	12 Angry Men	Gañador