Fomoré

Os Fomoré, Fomorianos ou Fomoireos, eran, na mitoloxía de Irlanda, os deuses da morte, do mal e da noite, aberracións infernais que tiñan variadas formas: algúns cun ollo, un pé e unha man; outros tiñan cacholas de animais, xeralmente de cabra, aínda que outros non, coma Elatha, que era loiro e fermoso.

Os Fomoré, cadro de John Duncan (1912).

Eran malévolas divindades humanizadas do Ciclo Mitolóxico de Irlanda, coñecidas principalmente pola súa aparición no Leabhar Gabhála (libro das invasións de Irlanda) e o Cath Mag Tuired (a segunda batalla de Mag Tuired). Os monxes escribas medievais representáronos como demos aínda que os críticos literarios afirman que se tratan de divindades personificadas, e como se trata de textos extraídos da tradición oral irlandesa na Idade media polos monxes cristiáns, estes representáronos como piratas ou demos. Así aparecen como horribles e monstruosos no Leabhar, cun corpo xigantesco pero cun só ollo ou pé, aínda que non figuran como un dos pobos colonizadores de Irlanda (Cesair, Partholonianos, Nemedianos, Fir Bolg, Tuatha Dé Danann e Milesianos) estiveron atacando aos Nemedianos e aos Fir Bolg ata seren derrotados polos Tuatha.

Os Fomorianos non vivían en Irlanda, adoitábana atacar desde a súa illa de Tory Island, sita no condado de Donegal, desde esta fortaleza atacaban as costas das illas veciñas esixindo enormes impostos aos pobos que derrotaban, derrotaron aos Nemedianos na batalla de Cnámross, polo que os humillaron aínda máis con impostos moi altos polo que os Nemedianos se rebelaron contra deles e destruíronlles a fortaleza de Tory Island. A pesar diso seguiron existindo e molestando os seus veciños chegando incluso a sobrevivir aos Nemedianos, que foron derrotados e expulsados de Irlanda polos Tuatha. No texto de Cath Maige Tuired dáselle maior énfase ao carácter divino dos Fomoré e mesmo se describen os intercambios comerciais e políticos a través de matrimonios concertados entre os fomorianos e os Tuatha Dé Danann, por iso o deus Lugh era neto dun fomoriano, Balor o do ollo maldito, ao que matan en combate e tras esta batalla os Fomorianos son expulsados para sempre destas terras.